Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Istnieją filozofowie, których teksty naprawdę chciałbym przeczytać. Zazwyczaj na chceniu się kończy – jest ich bowiem aż tak wiele, a prócz literatury filozoficznej, trzeba zająć się także wszystkimi innymi gatunkami. Niemniej, z radością otwarłem liczący już sobie około siedemdziesięciu lat egzemplarz wybranych pism pedagogicznych Rousseau. Książka rozpadała mi się w rękach i z całą pewnością zasługuje na wznowienie. Choć, być może, z nieco odpowiedniejszym wstępem, który przystosowałby treść tego dzieła do wymogów dzisiejszych czasów. Jeśli chodzi o ingerencję redakcji w teksty filozofa – przypisy są absolutnie genialne. Znać w nich lekką dozę niechęci do autora, jednak uszczypliwe oraz celne uwagi pobudzają tylko czytelnika do myślenia a także przypominają o czasach, w których żył Rousseau. Sama książka składa się ze wstępu, pięciu ksiąg „Emila” (wśród których znajduje się „Wyznanie wiary wikarego sabaudzkiego”) i rozdziału ‘Uwag nad rządem Polski” poświęconego wychowaniu (który stoi w opozycji do „Emila”, jeśli chodzi o kwestię wychowania młodzieży, co jest iście zaskakujące). Nie jest to może jakiś bardzo obszerny spis lektur, jednak moim zdaniem całkowicie zadowalający. Jeśli zaś chodzi o komentarz do Rousseau jako pedagoga, zdaje mi się, że bardzo istotny jest tutaj pewien dystans. W tekstach znajdziemy fragmenty, które wzbudzają oburzenie bądź śmieszność. Mimo wszystko, filozof dalej ma wiele do powiedzenia na temat wychowania i wiele jego uwag jest naprawdę celnych. Inaczej w kwestii pociągnięcia wątku dalej – o ile Rousseau dostrzegał wiele rzeczy, o tyle wysnuwane przez niego wnioski przechodziły w abstrakcje i miraże. Ogółem, książkę bardzo dobrze mi się czytało. Wstęp zdawał mi się miejscami niejasny, niepełny bądź nacechowany negatywnie w stosunku do filozofa. Oceniam całość dziewięcioma na dziesięć gwiazdek. Oczywiście przyjąłbym całkiem inne kryteria, gdyby książkę wydano pół wieku później, wtedy ocena byłaby zapewne niższa. Można było zrobić to lepiej, teraz jest to zrobione po prostu bardzo poprawnie i bardzo porządnie.