Czym jest człowiek

Zbiór opowiadań tego brytyjskiego pisarza węgierskiego pochodzenia znalazł się wśród finalistów Nagrody Bookera w 2016 roku oraz kilku innych znaczących nagród literackich.
Zbiór składa się z 9 opowiadań, których wspólnym mianownikiem są mężczyźni (w różnym wieku - zaczynamy od siedemnastolatka, a kończymy na jego siedemdziesięcioletnim dziadku) będący w podróży (różnego rodzaju - wakacje, urlop, wyjazd służbowy). Każdy z nich znajduje się akurat w takim punkcie życia, w którym musi sobie postawić pytanie, kim jest, kim chciałby być, co dalej, czy wybory, których dokonał były słuszne i czy tak naprawdę w ogóle zna siebie.
Myślę, że dla nikogo nie będzie zaskoczeniem, jeżeli powiem, że myśli bohaterów opowiadań Szalaya często krążą wokół kobiet, seksu i pracy. Nieco zaskakujące jest jednak, że w książce praktycznie nie pojawia się kwestia małżeństwa czy ojcostwa, przez co ten zbiorowy portret współczesnych mężczyzn, jak "Czym jest człowiek" określa wydawca wydaje się bardzo niepełny i niereprezentatywny.
Historie są ciekawe, dobrze napisane, ale jednak kalejdoskop postaci i zagadnień zdecydowanie bardziej ubogi niż oczekiwałam. Przyzwoicie, ale bez szału.

Zbiór opowiadań tego brytyjskiego pisarza węgierskiego pochodzenia znalazł się wśród finalistów Nagrody Bookera w 2016 roku oraz kilku innych znaczących nagród literackich.
Zbiór składa się z 9 opowiadań, których wspólnym mianownikiem są mężczyźni (w różnym wieku - zaczynamy od siedemnastolatka, a kończymy na jego siedemdziesięcioletnim dziadku) będący w podróży (różnego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Większość anglosaskich opowiadań, które miałem okazję przeczytać, jest pisana bardzo podobnym, niestety, niezachwycającym piórem. Dotyczy to autorów obojga płci, zarówno z Wielkiej Brytanii, jak i USA, których twórczość można zamknąć w ramach XX w. i początkach wieku XXI. Czy to Hemingway, czy O'Connor, czy Berlin, czy Smith - wszędzie podobna konstrukcja stylistyczna, banalny język, słowem: brak własnego, wyrazistego stylu. Jedyna jaskrawa różnica to fabuły i poruszana tematyka. Liczyłem, że tu będzie inaczej, ale historia się powtórzyła: oryginalne historie i jednocześnie zero inwencji twórczej na linii językowej. A ileż można czytać wyłącznie dla fabuły... 5.

Większość anglosaskich opowiadań, które miałem okazję przeczytać, jest pisana bardzo podobnym, niestety, niezachwycającym piórem. Dotyczy to autorów obojga płci, zarówno z Wielkiej Brytanii, jak i USA, których twórczość można zamknąć w ramach XX w. i początkach wieku XXI. Czy to Hemingway, czy O'Connor, czy Berlin, czy Smith - wszędzie podobna konstrukcja stylistyczna,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Nagroda Bookera – jeśli można to tak ująć – należy do moich ulubionych nagród. W związku z tym zawsze chcę przeczytać książki, które ją zdobyły. „Czym jest człowiek” co prawda był tylko nominowany, ale to wystarczyło, żebym zdecydowała się na lekturę. Moim błędem było to, że nie doczytałam, że jest to zbiór opowiadań, a za opowiadaniami nie przepadam.

W opisie możemy przeczytać, że są to historie dziewięciu mężczyzn na życiowym zakręcie. No cóż – po pierwsze tytuł jest jak dla mnie zupełnie nieadekwatny do treści, bo po lekturze nie wiem czym według Autora jest człowiek – co najwyżej możemy się trochę dowiedzieć o kondycji współczesnego mężczyzny. I według Davida Szalay jest ona dość kiepska.

Nie podoba mi się język, którym operuje Autor. I nie chodzi o to, że jest to język potoczny, niepozbawiony wulgaryzmów i nadużywający „ok”. Całość jest dla mnie tak przeciętna i niebudząca żadnych emocji, że zastanawiam się skąd ta nominacja…

Tekst ten wleciał we mnie jednym uchem, a zaraz wyleciał drugim, nie pozostawiając żadnych refleksji.

Nie polecam.

Nagroda Bookera – jeśli można to tak ująć – należy do moich ulubionych nagród. W związku z tym zawsze chcę przeczytać książki, które ją zdobyły. „Czym jest człowiek” co prawda był tylko nominowany, ale to wystarczyło, żebym zdecydowała się na lekturę. Moim błędem było to, że nie doczytałam, że jest to zbiór opowiadań, a za opowiadaniami nie przepadam.

W opisie możemy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wszystko to, czym jest mężczyzna. (Czy tytuł jest przekorny?) To 9 opowiadań o mężczyznach w różnym wieku (od 17 do 70-latka), w ważnych dla siebie momencie życia.
A ciekawe jest to, czego w tych opowiadaniach brak (niemal całkowicie) i co "objawia się" dopiero po przeczytaniu wszystkich opowiadań.
Książka do przemyślenia.

Wszystko to, czym jest mężczyzna. (Czy tytuł jest przekorny?) To 9 opowiadań o mężczyznach w różnym wieku (od 17 do 70-latka), w ważnych dla siebie momencie życia.
A ciekawe jest to, czego w tych opowiadaniach brak (niemal całkowicie) i co "objawia się" dopiero po przeczytaniu wszystkich opowiadań.
Książka do przemyślenia.

Pokaż mimo to

Jak dla mnie, zbyt "prostacki", wulgarny język. Zdaję sobie sprawę z tego, iż mowa- sposób komunikowania się- ewoluuje, jednak współczesny język, a w zasadzie slang, nie przemawia do mnie mimo, iż mam dzieci w tym wieku... Od literatury, jako formy kultury, wymagam zdecydowanie czegoś więcej.
Poza tym po tytule spodziewałam się czegoś zgoła innego- poważniejszego. Nie wiem, czegoś bardziej filozoficznego- jakiegoś traktatu traktującego o człowieku, o jego bycie. Jeszcze ten podtytuł: "Dziewięciu mężczyzn Każdy na zakręcie życia"- spodziewałam się książki rozpracowującej męski mechanizm, ale niestety zawiodłam się. Najbardziej podobało mi się ostatnie opowiadanie, ale książki raczej nie polecam.

Jak dla mnie, zbyt "prostacki", wulgarny język. Zdaję sobie sprawę z tego, iż mowa- sposób komunikowania się- ewoluuje, jednak współczesny język, a w zasadzie slang, nie przemawia do mnie mimo, iż mam dzieci w tym wieku... Od literatury, jako formy kultury, wymagam zdecydowanie czegoś więcej.
Poza tym po tytule spodziewałam się czegoś zgoła innego- poważniejszego. Nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Zbiór opowiadań o młodych i starszych mężczyznach, którzy przechodzą przez różne kryzysy i przygody właściwe dla swojego wieku. Pierwsze dwa opowiadania o młodych chłopakach kręcą się właściwie wokół seksu (ale może i tak jest w tym wieku:), co chwilami mnie irytowało, ale kolejne opowiadania to wynagradzają, przynosząc przegląd rozterek i ciekawą możliwość zajrzenia w głąb męskiego świata.

Zbiór opowiadań o młodych i starszych mężczyznach, którzy przechodzą przez różne kryzysy i przygody właściwe dla swojego wieku. Pierwsze dwa opowiadania o młodych chłopakach kręcą się właściwie wokół seksu (ale może i tak jest w tym wieku:), co chwilami mnie irytowało, ale kolejne opowiadania to wynagradzają, przynosząc przegląd rozterek i ciekawą możliwość zajrzenia w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

DZIEWIĘĆ RAZY SAMOTNOŚĆ

„Czym jest człowiek” znalazł się w 2016 roku w finale prestiżowej Booker Prize, przegrywając jedynie ze „Sprzedawczykiem” Paula Beatty’ego. Jednak, trawestując słynne powiedzenie Ireneusza Iredyńskiego – w pisarstwie jak w piłkarstwie, jest pierwsza liga i druga liga, a rankingi nie grają. Tom opowiadań Davida Szalay’a (ur. 1974) prezentuje historie dziewięciu mężczyzn, znajdujących się w przełomowym momencie życia. Utrata pracy, nieplanowana ciąża, bankructwo, życiowa plajta, wypadek – to tylko niektóre z życiowych zakrętów, którym postaci muszą stawić czoła. Każdy kolejny z bohaterów jest starszy od poprzedniego o kilka lat (najmłodszy ma siedemnaście, najstarszy zaś siedemdziesiąt trzy lata) i co zrozumiałe inne są jego rozterki, co rzutuje na tematykę opowiadania. Cały tom poprzedzony jest wiele mówiącym mottem, zaczerpniętym z Księgi Koheleta: „Wszystko ma swój czas i jest wyznaczona godzina na wszystkie sprawy pod niebem”. I tak początkowe opowiadania traktują o sercowych rozterkach i poszukiwaniu życiowej drogi młodych ludzi, kolejne zaś są zapisem rozterek charakterystycznych dla wieku średniego – walki o pozycję, pieniądze, władzę, prestiż. Ostatnie zaś opowiadanie – w moim przekonaniu najlepsze – jest świadectwem tego, jak w starszym człowieku dojrzewa świadomość tego, co nieuniknione – powolnego przechylania się w stronę nicości. W ogóle wszystkie opowiadania Davida Szalay’a, zamieszczone w zbiorze „Czym jest człowiek” są oparte na walce – walce o: miłość, niezależność, dojrzałość i szczęście; walce z: drugim człowiekiem, sobą samym, śmiercią. Jednakże tym, co spaja wszystkie dziewięć utworów bez wątpienia jest przejmująca samotność bohaterów – wszechogarniająca pustka, niemożność przejęcia (bądź odzyskania) kontroli nad własnym życiem, jałowość międzyludzkich relacji, przemijanie. A przecież człowiek najczęściej uświadamia sobie swoją samotność, gdy znajduje się w obcym kraju. To jest właśnie casus bohaterów Szalay’a – śledzimy ich losy, gdy znajdują się (dobrowolnie lub wręcz przeciwnie) poza granicami swoich ojczyzn, wiecznie zamkniętych na lotniskach, w taksówkach i hotelach. Akcja prozy Szalay’a dzieje się w wielu różnych miejscach Europy – od deszczowego Londynu aż po chorwacką riwierę (w tym, między innymi, na podkrakowskiej autostradzie). Kosmopolityzm tej prozy wynika chyba po części z doświadczeń samego autora – David Szalay jest pisarzem brytyjskim, pochodzenia węgierskiego, a urodzonym w Quebecu.

Miałem jednak z prozą Szalay’a pewien problem. Notka redakcyjna na okładce szumnie zapowiada „wspaniały tom będący zbiorowym portretem współczesnych mężczyzn”. Jeśli tak, to skąd taki, a nie inny tytuł? Oryginalny tytuł – „All That Man Is” jest polisemiczny – „man” może oznaczać zarówno człowieka, jak i mężczyznę. I przede wszystkim, chciałbym zaprotestować przeciwko sformułowaniu „zbiorowy portret współczesnych mężczyzn” – niestety, nie było mi dane utożsamić się z którymkolwiek bohaterem. (O dziwo, najbliżej do tego było najstarszemu z nich). Męskie portrety, które Szalay szkicuje w swojej książce są antypatyczne, dotknięte czymś w rodzaju intelektualnej pustki. Brytyjczyk pokazuje stereotypowy obraz współczesnego mężczyzny, u którego trudno szukać śladów jakiejkolwiek wrażliwości. Egoisty, który z tych wszystkich przyjemności, rozpoczynających się na literę „p” – jeszcze tylko podłogi nie pastował. Poza stereotyp udaje się Szalay’owi wyjść tylko w jednym przypadku – mianowicie w momencie, gdy ustami jednego ze swoich bohaterów wyraża niepochlebną opinię o urodzie Polek.

Miałem zatem problem z identyfikacją i poczucie, że nie ma dla mnie miejsca w tyn zbiorowym portrecie współczesnych mężczyzn. Niewiele rzeczy w tych opowiadaniach mnie zaintrygowało, czy skłoniło do zadumy. Z kronikarskiego obowiązku wynotowuję poniżej te elementy, które zostaną ze mną na dłużej. 1. „Obraz życia ludzkiego jako baniek unoszących się w wodzie. Bańki unoszą się ławicami i kłębami, stykają się i mieszają ze sobą, ale każda zachowuje indywidualność w tej podróży ku górze, z głębin ku światłu. Dopiero na powierzchni wody zatracają odrębność. W wodzie istniały fizycznie odrębnie, na powietrzu stają się częścią powietrza, częścią nieskończonej całości, niedającą się oddzielić od niczego innego. Tak (…) właśnie jest – życie i śmierć (str. 25). 2. Refleksje najstarszej z postaci, na temat tego, co jest nieprzemijalne: „Upływ czasu. Właśnie to jest odwieczne, właśnie to nigdy nie przemija. A objawia się tylko przez wpływ na wszystko inne, przez co wszystko inne ucieleśnia we własnej przemijalności to jedno, co nigdy się nie kończy (str. 448-449). 3. Piękne zdanie, poetycki opis kaca: „Niebo wrzeszczy bezlitosnym błękitem (str. 98).

Opowiadania zamieszczone w zbiorze niestety nie prezentują równego poziomu. Kilka z nich zwyczajnie ociera się o banał, jednak, głównie dzięki otwartym zakończeniom, stwarzającym pole do swobodnej interpretacji, jest w nich coś z lodowatej prozy egzystencjalistów. Pomimo różnej jakości jej części składowych, nie sposób nie docenić tej książki jako koncepcyjnej całości, prezentującej cykl ludzkiego życia. Dlatego też, pomimo kontrowersji, polecam podróż po Europie z Davidem Szalay’em, który chciał pokazać, czym jest człowiek, a w sposób mniej lub bardziej przypadkowy narysował polifoniczny portret samotności.

DZIEWIĘĆ RAZY SAMOTNOŚĆ

„Czym jest człowiek” znalazł się w 2016 roku w finale prestiżowej Booker Prize, przegrywając jedynie ze „Sprzedawczykiem” Paula Beatty’ego. Jednak, trawestując słynne powiedzenie Ireneusza Iredyńskiego – w pisarstwie jak w piłkarstwie, jest pierwsza liga i druga liga, a rankingi nie grają. Tom opowiadań Davida Szalay’a (ur. 1974) prezentuje historie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Portret współczesnych mężczyzn? Wyjątkowo bezbarwny i nudny. Kanciasta forma, sztampowa treść.

Portret współczesnych mężczyzn? Wyjątkowo bezbarwny i nudny. Kanciasta forma, sztampowa treść.

Pokaż mimo to

Opowiadania o takich momentach w życiu mężczyzny, które chciałby z niego wymazać. Czytając będziecie mieć gęsią skórka i potem inaczej spojrzycie na swoich kolegów.
Czym jest człowiek=czym jest jest mężczyzna=3xP
Autor nie wychodzi jednak poza schematy, poza opinią o polkach.

Opowiadania o takich momentach w życiu mężczyzny, które chciałby z niego wymazać. Czytając będziecie mieć gęsią skórka i potem inaczej spojrzycie na swoich kolegów.
Czym jest człowiek=czym jest jest mężczyzna=3xP
Autor nie wychodzi jednak poza schematy, poza opinią o polkach.

Pokaż mimo to

Słaba, przewidywalna. Nie polecam.

Słaba, przewidywalna. Nie polecam.

Pokaż mimo to