Gdy myślimy o starożytnej polis greckiej, najczęściej posługujemy się obrazem polis ateńskiej. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że taki "atenocentryczny" punkt widzenia w dużym stopniu wypacza prawdziwy obraz świata greckiego w epoce archaicznej i klasycznej. Praca Marii Musielak poświęcona jest IV-wiecznym Delfom, jednej z mniejszych greckich poleis, choć bynajmniej nie typowej dla tej epoki. Na specyfikę tego miasta-państwa wpłynęła w największym stopniu obecność potężnego panhelleńskiego sanktuarium Apollona. Źródła antyczne poświęciły delfickiemu sanktuarium i wyroczni dużo uwagi, przez co na plan dalszy zostały przesunięte same Delfy.

Badania Marii Musielak skupione zostały na organizacji społeczno-politycznej delfickiej polis w IV wieku. Autorka bardzo obszernie przedstawiła bazę źródłową oraz dotychczasową naukową dyskusję na ten temat. Dość powiedzieć, że to wyliczenie zajęło przeszło 1/3 objętości całej pracy. Chyba trochę za dużo. Wprawdzie baza źródłowa jest niezbyt obszerna, ale odniosłem wrażenie, że zasadnicza część pracy jest nieco zbyt krótka (zwłaszcza w porównaniu ze wstępem). Autorka skupiła się na ukazaniu kształtowania się delfickiej polis, a następnie omówiła jej organizację oraz występujące w niej instytucje. Oparła się przede wszystkim na materiale epigraficznym, w mniejszym zaś stopniu na źródłach pisanych. Ważnym uzupełnieniem tekstu pracy są liczne umieszczone na końcu książki tabele, które dokumentują obrady zgromadzeń Delfijczyków oraz ludzi uhonorowanych przez tę polis.

Ogólnie rzecz biorąc ta niewielka monografia (jedyna zresztą dostępna po polsku praca poświęcona polis delfickiej) stanowi interesujący przykład badań nad mniejszymi ośrodkami świata greckiego. Autorka wykorzystała ogromną liczbę źródeł pisanych, archeologicznych i epigraficznych, a także mnóstwo prac naukowych, dzięki czemu jej studium ma poważny naukowy charakter. Pewną wadą książki jest nadmierne przesunięcie akcentu na źródła kosztem ich analizy. Mimo to książka powinna zainteresować miłośników historii starożytnej Grecji. Zwłaszcza tych, których interesuje funkcjonowanie organizacji politycznej przy najsłynniejszej wyroczni świata greckiego.

Tomasz Babnis

Gdy myślimy o starożytnej polis greckiej, najczęściej posługujemy się obrazem polis ateńskiej. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że taki "atenocentryczny" punkt widzenia w dużym stopniu wypacza prawdziwy obraz świata greckiego w epoce archaicznej i klasycznej. Praca Marii Musielak poświęcona jest IV-wiecznym Delfom, jednej z mniejszych greckich poleis, choć bynajmniej nie...