Człowiek a światy wirtualne

Powyższy cytat pochodzi z artykułu Grażyny Szumery, dotyczącego skutków kulturowych wywoływanych przez nowe media. Tekst ten jest jednym z kilkunastu, które znalazły się w wydanej właśnie przez Uniwersytet Śląski publikacji „Człowiek, a światy wirtualne”. Naukowcy z różnych ośrodków badawczych podjęli się w niej próby opisu wirtualnej rzeczywistości oraz tego, w jaki sposób wpływa ona na współczesnego człowieka. Do jakich wniosków doszli?

Jak to zwykle w przypadku podobnych „prac zbiorowych” bywa, zdania są podzielone. Jedni piszą o narkotycznym podejściu do rzeczywistości, komputerowych i telewizyjnych chorobach, czy ofiarach techniki, inni natomiast widzą w internecie miejsce, w którym doświadczyć można swoistej psychoterapii, kompensacji, z zaznaczeniem jednak, iż – jak pisze profesor Gerhard Banse z Karlsruhe – nigdy tak naprawdę nie uciekniemy od problemów realnego świata, gdyż „nie da się ich przekroczyć dzięki ‘chytrości rozumu’ ani też dzięki zastąpieniu ich przez rzeczywistość wirtualną”.

Niezwykle interesujący jest szkic Krzysztofa Wieczorka z Uniwersytetu Śląskiego, w którym autor pochyla się nad zagadnieniem (uwaga na słowo) inkontrofantomatyki, a więc filozofii spotkania w przestrzeni wirtualnej. Okazuje się, iż klasyczna już, XX-wieczna, buberowska filozofia spotkania, którą następnie w ramach swej filozofii dramatu próbował rozwijać ksiądz Józef Tischner, jest niejako bezradna wobec tego, czego doświadczamy na co dzień w internecie.

To w spotkaniu z drugim „kryje się klucz do zrozumienia, kim jest człowiek”, „spotkać to do-świadczyć Transcendencji” – czytamy w tekście Wieczorka, ale kogo tak naprawdę spotykamy no forach, blogach i gadu-gadu? Czy nie jest to przypadkiem, nie tyle ów wspomniany drugi, a „digitalny inny”, za sprawą którego w sieci tak wiele jest fałszu, mistyfikacji i jadu – o czym niedawno przekonała się polska siatkarka, Dorota Świeniewicz, która zaszczuta przez internautów załamała się i zrezygnowała z dalszej, reprezentacyjnej kariery... ***