Postać feldmarszałka Erwina Rommla, „Lisa Pustyni”, najsłynniejszego dowódcy niemieckiego okresu II wojny światowej, od lat budzi kontrowersje i zapewne długo jeszcze pozostanie obiektem dyskusji. Przede wszystkim w Niemczech, gdzie spory o Rommla mają często aktualne zabarwienie polityczne, nawiązując do rozliczeń z przeszłością państwa i narodu, stosunku do nazizmu, wiedzą o zbrodniach, charakterem, zasięgiem i znaczeniem konspiracji antyhitlerowskiej. W zagadnienia te wpisuje się biografia M.P. Remego (który wcale tego nie ukrywa, podkreśla wręcz aktualne konotacje),przeznaczona przede wszystkim dla czytelnika niemieckiego. Tym niemniej, warto po nią sięgnąć również w Polsce. Dla jednych militarny geniusz, bohater wojenny, krytyk polityki Hitlera i aktywny uczestnik ruchu oporu (za co ostatecznie zapłacił życiem),dla innych przeciętny, apodyktyczny dowódca, wykreowany przez propagandę, zarówno goebbelsowską, jak i brytyjską (Brytyjczycy podkreślali "geniusz" Rommla, by tuszować własne braki i nieudolność),wielbiciel Hitlera, sługus reżimu, przypadkowo i pośrednio powiązany z zamachowcami 20 lipca 1944 r. Kim był naprawdę? Autor nie potrafi udzielić odpowiedzi jednoznacznej – jednym i drugim. Rommel do końca zafascynowany był osobą Hitlera, który wywierał na niego wpływ wręcz magnetyczny (na wielu innych zresztą również),potrafił jednak w krytycznych chwilach na froncie działać wbrew jego absurdalnym rozkazom, zamach na życie wodza wykluczał, gotowy był jednak oddać się do dyspozycji nowego rządu po „odsunięciu” Hitlera w taki czy inny sposób, potępiał (w zaufanym gronie) zbrodniczą politykę, nie uczynił jednak zbyt wiele, by się jej przeciwstawić (na chwałę marszałka trzeba zaznaczyć, iż zignorował rozkaz zamordowania wziętych w Afryce do niewoli żołnierzy Wolnej Francji).
Najbardziej kontrowersyjna teza Autora dotyczy planów Rommla, by latem 1944 r. samodzielnie „otworzyć front” zachodni przed aliantami, umożliwiając im swobodny marsz na wschód, co automatycznie doprowadziłoby do upadku Hitlera i uratowało Niemcy przez całkowitą katastrofą oraz okupacją radziecką. Podjął już jakoby konkretne przygotowania i uzyskał poparcie sporej grupy dowódców, 17 lipca 1944 został jednak ciężko ranny w wyniku ataku lotniczego, co przekreśliło wszelkie zamysły (podobnie jak nadzieje spiskowców z 20 lipca na wykorzystanie osoby i autorytetu Rommla). Powracający powoli do zdrowia feldmarszałek stał się obiektem podejrzeń i władze zmusiły go do popełnienia samobójstwa w październiku 1944 r. Czy Rommel rzeczywiście snuł plany jednostronnej kapitulacji i czy podjął konkretne przygotowania w tej kwestii? Pomimo obszernego wywodu M.P. Remego uważam, iż tezy tej udowodnić jednoznacznie Autor nie zdołał. Zupełnie inna sprawa, czy plan ten byłby w ogóle możliwy do przeprowadzenia, zarówno wśród dowództwa wojsk niemieckich, jak i ze strony aliantów zachodnich. Wymierzony przeciwko ZSRR, oznaczałby zerwanie sojuszu „Wielkiej Trójki”, a na to (jak pokazały następne wydarzenia) Wielka Brytania i zwłaszcza USA nie były wówczas gotowe. Rommel był jednak zawsze najlepszy w operacyjnym dowodzeniu armią, kwestie strategiczne czy geopolityczne nie leżały zazwyczaj w kręgu jego kompetencji.
Monografię warto przeczytać nie tylko ze względu na ciekawe, choć niekiedy kontrowersyjne tezy Autora. Wykonał on gigantyczą pracę przygotowawczą, gromadząc i wykorzystując olbrzymi materiał źródłowy: obszerne, sporządzane codziennie notatki feldmarszałka, rozległą korespondencję, relacje osób z najbliższej rodziny, wspomnienia współpracowników i podkomendnych, materiały archiwalne (przede wszystkim dotyczące śledztwa i procesów po zamachu 20 lipca – co prawda, pod koniec wojny w dużej części celowo zniszczone – oraz zeznania złożone podczas procesu norymberskiego). Źródła te przynoszą wiele intrygujących i nie znanych dotąd szerzej wiadomości na temat E. Rommla. Książka zawiera też bogaty i trafnie dobrany materiał ilustracyjny.
Omawiając szeroko kwestie „polityczne” (najbardziej aktualne i kontrowersyjne),mniej uwagi poświęca Autor sprawom czysto militarnym, co może sprawić pewien zawód pasjonatom historii działań zbrojnych podczas II wojny światowej.

Postać feldmarszałka Erwina Rommla, „Lisa Pustyni”, najsłynniejszego dowódcy niemieckiego okresu II wojny światowej, od lat budzi kontrowersje i zapewne długo jeszcze pozostanie obiektem dyskusji. Przede wszystkim w Niemczech, gdzie spory o Rommla mają często aktualne zabarwienie polityczne, nawiązując do rozliczeń z przeszłością państwa i narodu, stosunku do nazizmu,...

8,5/10

8,5/10