Pieśń pochwalna dla bogów, ograniczająca się właściwie do wymienienia ich licznych imion, czasami z krótkimi charakterystykami i atrybutami. Niestety niewiele tu samych mitów – za to sporo sprośnego humoru i mizoginii – autentycznie parsknąłem przy scenie odcięcia fallusa Uranosa i wyrzucenia za siebie w morze, którego krople krwi i nasienia padając na Ziemię dały początek kilku nowym gatunkom istot, a sam pęd członka przez wody wzburzył pianę, z której wyszła Afrodyta. Taki trochę paszkwil na Cypryjczyków (gdzie był jej kult),jak w przypadku paszkwilu w Starym Testamencie na Moabitów i Amonitów, którzy rzekomo mieli się wywodzić z kazirodczego związku Lota z córkami, po ucieczce ze zniszczonej Sodomy.

Tylko jako ciekawostka.

A na marginesie, wydanie Armoryki jest paskudne i po najmniejszej linii oporu. Mam wrażenie że zeskanowali starą książkę i taką nieobrobioną ponownie wydrukowali.

[! ! !]
„Tę Hezjodowi piękną Muzy pieśń wdrażały,
Gdy pasł na stokach boskiej Helikońskiej góry,
I w te słowa się do mnie ozwały boginie,
Muzy Olimpu, Zeusa tarczowładcy córy:
– Wy pastuchy, nicponie! wy brzuchy, jedynie!
My głosim to, gdzie prawda z wymysłem się splata,
Ale i szczerą prawdę głosim też dla świata”.

Pieśń pochwalna dla bogów, ograniczająca się właściwie do wymienienia ich licznych imion, czasami z krótkimi charakterystykami i atrybutami. Niestety niewiele tu samych mitów – za to sporo sprośnego humoru i mizoginii – autentycznie parsknąłem przy scenie odcięcia fallusa Uranosa i wyrzucenia za siebie w morze, którego krople krwi i nasienia padając na Ziemię dały początek...

Każdy system religijny prędzej czy później wymusza pytanie o to, co było na samym początku. Bo to, że przyczyną sprawczą są bogowie, i wiele się dzieje za ich pośrednictwem, to wiadomo. Ale skąd oni się w ogóle wzięli? Jak powstał świat? Religia grecka również musiała skonfrontować się z tym nieuniknionym zagadnieniem, a sprostać mu postanowił Hezjod: pochodzący z klasy chłopskiej chłop, który został poetą. To prawie tak jak Karol, który został papieżem.

Hezjod stanął oczywiście przed rzeczą niełatwą. W czasach go poprzedzających religia grecka była, jak pisze Jerzy Łanowski w swoim rzeczowym wstępie, religią o skrajnie zdecentralizowanym charakterze, przez co zadanie jej uporządkowania w jakimś hierarchicznym zestawieniu stanowiła prawdziwe wyzwanie. Wypada więc być z tego powodu wyrozumiałym dla próby Hezjoda, która okazała się być pozytywnie przyjęta przez jemu współczesnych i przyczyniła się do zmniejszenia stopnia wspomnianej decentralizacji.

Jak jednak wypada „Teogonia” z perspektywy tych ponad dwóch i pół tysiąca lat? No cóż, dość blado. Opowieść jest krótka, ale niezwykle surowa, zarówno w narracji, jak i w nastroju fabularnym. Początki świata ograniczają się u Hezjoda głównie do wzajemnych walk między bogami, które skutkują kolejnymi łańcuchami zdarzeń, głównie powstawaniem kolejnych bogów, ale i innych stworów jak giganci czy tytani. Język jest pozbawiony ozdobników, lecz dość trudny, o wiele mniej wybujały i uroczysty niż u Homera, zdecydowanie bardziej napawający barokową atmosferą.

Czytanie „Teogonii” dziś nie jest rekreacyjną lekturą czytaną dla przyjemności, lecz zajęciem poznawczym, dzięki któremu poznaje się historię literatury, co zresztą tyczy się sporej części literatury starożytnej. U Hezjoda jest to jednak dość szczególnie dotkliwe. Z pewnością nie jest to lektura wybitna ani żadne novum – Akadyjczycy napisali własną teogonię ponad tysiąc lat wcześniej (mowa oczywiście o „Enuma elisz”, które oparte jest właściwie o ten sam schemat i pomysły). Z tego powodu Teogonia Hezjoda jest utworem starannym, ale w gruncie rzeczy błahym i odtwórczym.

Każdy system religijny prędzej czy później wymusza pytanie o to, co było na samym początku. Bo to, że przyczyną sprawczą są bogowie, i wiele się dzieje za ich pośrednictwem, to wiadomo. Ale skąd oni się w ogóle wzięli? Jak powstał świat? Religia grecka również musiała skonfrontować się z tym nieuniknionym zagadnieniem, a sprostać mu postanowił Hezjod: pochodzący z klasy...

Pierwsza spisana, spośród setek lub tysięcy późniejszych, próba ogarnięcia przez człowieka chaosu, którego i tak nie miał, nie ma i nie będzie miał nigdy szansy pojąć. Metafizycznie mi obca, literacko mi daleka.

Pierwsza spisana, spośród setek lub tysięcy późniejszych, próba ogarnięcia przez człowieka chaosu, którego i tak nie miał, nie ma i nie będzie miał nigdy szansy pojąć. Metafizycznie mi obca, literacko mi daleka.

Epos kosmogoniczny, będący podstawą teologii helleńskiej. Opisuje powstanie świata, bogów, etc. Rzecz obowiązkowa dla greko-rzymskich politeistów, dla pozostałych – opcjonalna ciekawostka :)

Epos kosmogoniczny, będący podstawą teologii helleńskiej. Opisuje powstanie świata, bogów, etc. Rzecz obowiązkowa dla greko-rzymskich politeistów, dla pozostałych – opcjonalna ciekawostka :)