Jesteśmy społecznością, która kocha książki

,,Noc przynosi ze sobą duchy i wiedźmy, wygłodniałe, łopoczące płaszczami i odziane w czerń". To baśniowo-fantastyczne zdanie, jakże tajemnicze, silne w micie i pierwiastku grozy oplatającej swymi mackami różnych śmiałków, którzy w taką nieopisaną i tajemniczą przestrzeń chcieliby się zanurzyć, nie wiąże się dość bezpośrednio z nauką - jaka by ona nie była: czy ścisła, czy humanistyczna. Dotyka ono jednak pewnego nadnaturalnego zjawiska, bezcennego składnika mechaniki kwantowej – teorii tzw. Stanu Splątanego i zjawisk nielokalnych, oraz samego istnienia w tyglu zimnej próżni Wszechświata kosmicznego fenomenu: Czarnych Dziur - odkurzaczy i potworów materii, które pochłaniają, odkształcają i zawijają wokół siebie materię, światło i czas, nad których to próbą wyjaśnienia ,,egzystencji” i procesów w nich zachodzących, niejeden astrofizyk ,,łamał” sobie ołówki, długopisy, kredę i inne przyrządy służące do rozpisywania matematycznych równań, spalając sobie ,,przy okazji” obwody neuronalne w mózgu. I rzeczywiście, czy to Czarne dziury czy Teoria Stanu Splątanego, oba te zjawiska, jak wskazuje wyżej przytoczone zdanie, są ,,odziane w czerń”, co oznacza tę rozdzierającą czas i przestrzeń tajemnicę, za której rozwiązaniem kryje się, być może, klucz do poznania natury Wszechświata i odkrycia uniwersalnych praw opisujących procesy zachodzące w nim w skali kwantowej i w skali makro – świecie fizyki klasycznej. Bo pod powłoką naszej do bólu zwykłej i rutyniarskiej codzienności kryje się zadziwiający świat nauki - świat zjawisk, dociekań, teorii. Wszechświat jest specyficznym, często zdaje się abstrakcyjnym bytem. Z jednej strony jest on piękny, bo zachwyca swym ogromem: miriadami gwiazd, gromadami galaktyk, czy zachodzącymi w nim niezliczonymi, obfitymi, wręcz trwającymi eonów lat przemianami. Jednak z drugiej strony Wszechświat jawi się, jako nudne ,,miejsce", niewyobrażalnie ogromna, niepojmowalna przez ludzki trójwymiarowy mózg macierz, która z racji swych meta gigantycznych rozmiarów jest po prostu... pusta. Patrząc się na to rozedrgane, astronomiczno-filozoficzne zagadnienie, i dodając do tego aspekt Czarnych Dziur i ciężkiej do przyswojenia z racji swej złożoności, która nie powinna, a jednak istnieje i jest potwierdzona eksperymentalnie, Teorii Splątania Kwantowego, należytym jest zastanowić się czy umysł istoty adamowego plemienia, nader rozwinięty i pojemny, zdolny jest do poznania tajemnic Wszechświata? Czy kiedykolwiek człowiek, posiłkując się również złożonością tych dwóch zjawisk, ich wzajemnej relacji i wpływu na funkcjonowanie Wszechświata w skali fundamentalnej i tej makro, czyli skali astronomicznej, zrozumie niezgłębioną gramatykę Kosmosu, poznając każdy składnik tkaniny, która go tworzy? Co łączy Czarne Dziury ze Splątaniem Kwantowym? Czy ewentualna, gdzieś tkwiąca, a na razie dopiero ,,odgrzebywana” przez naukowców między nimi więź, da nam przepis na zdobycie ostatecznych cegiełek wiedzy na temat skrywanego przez będącą wtedy, tu i teraz, Wszechrzecz, oblicza? Na to pytanie, i szerzej: na ten typ naukowo-filozoficznych dywagacji, odpowie laikom i pomoże im to zrozumieć, a dla grona naukowców będzie ono dodatkiem i urozmaiceniem w ich codziennej pracy na polu fizyki i astrofizyki, dzieło popularnonaukowe z gałęzi tematycznej nauk ścisłych: "Upiorne oddziaływanie na odległość". George Musser, autor niniejszym omawianej publikacji, nie jest typem skostniałego, o konserwatywnym podejściu, naukowca. Nie jest to wybitny, z osiągnięciami specjalista w żadnej z dziedzin nauk ścisłych; ma wszakże doktorat z którejś z dziedzin fizyki, ale nie ma on znaczącego, solidnego propagującego fizykę, astronomię, astrofizykę itp. doświadczenia. I to jest zastanawiające, nader ciekawe, gdyż najlepsze pozycje z zakresu fizyki, astronomii i kosmologii wydają specjaliści od wielu, wielu lat siedzący w tym zagłębiu wiedzy, mający w miarę szerokie sukcesy na tym polu. Musser jest wyjątkiem; to zarówno naukowiec o potwornie przenikliwym umyśle, ale i dziennikarz – z większym wkładem tego drugiego typu działalności w swej karierze. To nawet ktoś inny niż typowy popularyzator nauki, jak Bill Bryson, czy chyba najbardziej z nich znany, będący zarówno wybitnym astrofizykiem jak krzewicielem ,,ścisłej myśli ludzkiej”, Neil deGrasse Tyson. Autor "Upiornego oddziaływania na odległość", patrząc się na to, co i jak przedstawia w tym dziele, można śmiało wywnioskować, że przejawia on znamiona naukowego detektywa, w tym przypadku nastawionego na detektywistyczną eksplorację treści związanych z fizyką kwantową, kosmologią i astronomią. Dlatego, choć w większości są to oparte na mojej szerokiej opinii: zdanie i ocena, po wnikliwym przeczytaniu i zanalizowaniu treści publikacji, wychodzę z założenia, że książka ta eksponuje się dość dobrze, głównie jako reportaż z pola odkryć i dokonań naukowców zazębionych swymi umysłami wokół konkretnego przypadku i jego implikacji w świecie rzeczywistym. Posunę się nieco dalej z pewną adnotacją i uwagą: "Upiorne oddziaływanie na odległość" wykazuje cechy biografii dla solidnej naukowej teorii i jej licznych powiązań z innymi zjawiskami i elementami nauk ścisłych – coś na miarę studium przypadku, gdzie to studium w zabiegach literackich (odpowiednie przekazywanie treści) oraz naukowych (rodzaj materiału przelanego na formę książkowej publikacji i jego intensywność, przy odpowiednim stylu językowym),wyszło panu Musserowi dość płynnie i wyraziście, choć ,,bardzo zielony w temacie laik” mógłby mieć trudności z przyswojeniem na swój sposób prezentowanej tu treści. Twarda, w stosowanych, zimnych barwach okładka, prosty ale solidny grzbiet, i zwyczajna ,,profesorska czcionka”, która ładnie, szorstko ale i z drugiej strony harmonijnie nakreśla tytuł, podtytuł publikacji oraz imię i nazwisko autora. A wszystko to w kontrastujących, skupiających uwagę czytelnika kolorach – fizyczność tytułu Mussera, która summa summarum prezentuje się z pewną elegancją i wytrawnością, to jej dość solidny atut, gigantyczny walor dla jej odbioru, jako skupionej, scentralizowanej całości. W Zewnętrzu książki nietrudno doszukać się tropów konserwatywnych – w sensie, klasycznego i niezbyt odchodzącego od tematu podejścia, bez zbędnego humoru, użytego w celu zjednoczenia sobie uwagi czytelnika ,,przeciętniaka”, oraz bez super laickiego języka. Gdy przenosimy swój wzrok na formę okładki, dostrzegamy, że coś w tym jednak jest, że przeziera przez książkę – nawet nie czytając wtedy z niej ani zdania – oddźwięk archetypu, encyklopedycznej, profesorskiej estymy, która rezonuje od okładek, grzbietu przez całą jej zawartość. Aparycja wprost magnetyczna; nie jest to sztuczne, przerysowane i zdawkowe wnioskowanie – "Upiorne oddziaływanie na odległość" tak się ma i w środku. Tytuł, mimo iż więcej ma w sobie, w swym dwuwymiarowym jestestwie wtłoczonych tu zdań w białe stronice papieru, nauki, niżeli formy popularyzacji fizyki kwantowej i poszczególnych zagadnień fizyki klasycznej (mechanistycznej),to każdy kto z takową gałęzią nauki jest obeznany, będzie czytał pracę Mussera z wypiekami na twarzy, z dużo większym wkładem niż zwykłe ,,z zapartym tchem”, wracając niekiedy do wybranych rozdziałów publikacji, jej wątków, przykładów, czytając je jeszcze raz, i kolejne jeszcze raz. Witamy w świecie, w którym kompletność i spójność mechaniki kwantowej nie jest taka piękna i oczywista, gdzie przetykają ją fluktuacje i aberracje związane ze zjawiskami lokalności i nielokalności. Witamy w reportażu z pola bitwy między umysłami, zajmującymi się kwantową teorią pola, czy inną dziedziną fizyki teoretycznej lub doświadczalnej, gdzie doświadczamy jak ta nierówna między nimi walka i wymiana zdań prowadzi do wniosku, że przestrzeń, którą przez tak długi czas uważaliśmy za solidny fundament rzeczywistości fizycznej, może być tak skomplikowanym ,,tworem” - że wytłumaczenie jej w oparciu nawet o schematy fizyki kwantowej, jak spontaniczność, cząstki wirtualne, pola kwantowe itp. nie wystarcza; że kryje się za tym coś dużo głębszego niż ,,fundamentalna głębia”, nie tak dawno uważana przez nas za ostateczną. Największym, najbardziej pozytywnie szokującym, wydatnym, mającym swe reperkusje w umyśle czytelnika, zaskoczeniem publikacji George’a Mussera, jest to w jaki sposób powoli się tu wyłaniają i odpowiednio zrozumiale wybrzmiewają zjawiska lokalności i nielokalności – tak naprawdę potężne ,,Dekalogi”, ,,Credo” lub zasady, wokół których budowany jest Wszechświat. Bo o reportażu z pola konfliktu – a jak wiemy, na bazie dysput naukowych wyrastają często największe idee – pomiędzy stroną naukowców opowiadających się za lokalnością, a tymi, którzy przejawiają stronę nielokalności można powiedzieć tyle, że wykreowany tu spór, gdzie głównym jego aktorem były te dwa zjawiska, stał się jądrem tematycznym i dość solidnym tłem, od którego jak po sieciach w węzłach komunikacyjnych rozchodziły się pozostałe zagadnienia w pracy tej zawarte. Nielokalność i lokalność to, mówiąc w skrócie skrótów, gdyż mój dłuższy wywód i zarazem recenzja publikacji George'a Musseranie jest na to odpowiednim miejscem, odpowiednio w przypadku pierwszego określenia zjawiska, reakcje, materia - występujące w bezpośrednim kontakcie. W stosunku do drugiego z nich, czyli nielokalności, ów zamysł oznacza zjawiska, reakcje itp. - występujące niebezpośrednio, na odległość. Zadziwiać może to, że autor pracy w pewnym sensie przekracza progi nauki. Z elementami fizyki kwantowej, fizyki teoretycznej, astrofizyki, radzi sobie olśniewająco, wychodząc z nimi w odważny niekonwencjonalny sposób na przód. Mimo iż Musser zdarza się, że scala ścisły naukowy ton z kwestiami filozoficznymi, wręcz spirytualnymi. Zaraz jednak wychodzi na ,,równoważną prostą",co potwierdza jego charakter, ale i osobowość współczesnych naukowców i wynalazców, że zawsze wybierają oni trudny do rozwiązania problem. Bo na bazie tej ciężkiej pracy teorie przechodzą w praktykę, dając światu coś z czego globalnie ludzkość zawsze będzie już korzystała. Nie możemy poprzestać na tłumaczeniu ,,istnienia świata samym światem”. I nieważne, że około 70 stron ostatniej fizycznej formy publikacji, to przypisy i elementy indeksu, że nie mają one szerszego ,,wykończenia” i jakiegoś zgrabnego posłowia. Nie, to nieistotne. Tak skonstruowana przez Mussera praca, do uważnego czytelnika trafia najlepiej!