Stowarzyszenie Umarłych Poetów (1989), John Keating

Co prawda książka powstała na podstawie nagrodzonego Oscarem scenariusza, ale nie przeszkadza nam to zupełnie, ponieważ historia o nauczycielu-pasjonacie, który w wyobraźni wielu widzów ma twarz Robina Williamsa, jest znakomita w wersji papierowej i filmowej. Do kadry pedagogicznej elitarnej szkoły o surowej dyscyplinie dołącza John Keating. Zderza tradycje Akademii Weltona z nowym sposobem kształtowania młodych ludzi, którym daje prawo do młodzieńczego buntu i marzeń. Po tej lekturze będziecie chcieli wejść na stół, żeby zakrzyknąć razem z bohaterami: „Kapitanie mój, kapitanie!”.

Buszujący w zbożu (1951) Profesor Spencer

W tej książce nauczyciel jest postacią drugoplanową, ale dosyć istotną, jeżeli chodzi o sytuację, w której poznajemy głównego bohatera i narratora. Holden Caulfield nie zaliczył większości przedmiotów, w wyniku czego został wyrzucony ze szkoły. Jeden z nauczycieli prosi go o wizytę zanim na dobre opuści mury Pencey. Spotkanie z profesorem Spencerem wywołuje w młodym chłopaku irytację, ponieważ historyk uświadamia mu, że po raz kolejny zawiódł rodziców - nie jest to jego pierwsze wydalenie ze szkoły. Nauczyciel pełen dobrych chęci, odczytuje wypracowanie Spencera i wyjaśnia, z jakich powodów wystawił ocenę niedostateczną.

Matylda (1988) Pani Nowelka, Panna Honey, Pani Trunchbull

Zanim Matylda zaczęła oficjalną edukację, bibliotekarka, Pani Nowelka, dostrzegła w Matyldzie zamiłowanie do czytelnictwa i nauki. Co na to rodzice Matyldy? Cóż, oni nie przejawiali zbyt dużego zainteresowania swoimi dziećmi, a kiedy już zauważyli swoją córkę, krzyczeli, że czytanie książek to strata czasu. Posyłają Matyldę do szkoły, której dyrektorką jest straszna Pani Trunchbull, nienawidząca dzieci. Na szczęście nauczycielką dziewczynki zostaje Panna Honey. Matylda i inne dzieci rozważają, jak odpłacić zastraszającej ich dyrektorce za ich krzywdy. W całą historię Roald Dahl jak zwykle wplótł fantastyczny wątek, zarysował postaci przerysowaną kreską i właściwym dla siebie humorem.

Harry Potter (1997-2007) Albus Dumbledore, Minerva McGonnagal, Severus Snape i inni

Dwóch pierwszych nauczycieli ze Szkoły Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie poznajemy już na pierwszych stronach „Harry’ego Pottera i Kamienia Filozoficznego”. Rozmowa dyrektora Hogwartu z młodym czarodziejem, podsumowująca minione wydarzenia, wieńczy kolejne tomy serii jego przygód. Opiekunka Gryffindoru i nauczycielka transmutacji jest postacią niezwykle wyrazistą, surową, ale troskliwą. Z początku negatywnego bohatera Severusa Snape’a zaczyna się darzyć sympatią, gdy na jaw wychodzą osobiste powiązania nauczyciela eliksirów z Harrym. Można by jeszcze długo wymieniać kolejne nazwiska. Grono pedagogiczne nie raz ratowało swoich niesfornych uczniów z opresji. I choć Chłopiec, Który Przeżył jest tytułowym bohaterem, wiele historii i intryg opiera się powiązaniach między postaciami nauczycieli.

Ferdydurke (1937), Profesor Pimko, dyrektor Piórkowski, Pan Bladaczka

Chyba nikt z nas nie chciałby przeżyć na własnej skórze lekcji w gomborowiczowskiej szkole. Profesor Pimko po zauważeniu braków w edukacji Józia, a konkretnie w deklinacji łacińskiej, zabiera go do szkoły, w celu uzupełnienia oburzających braków, gdzie upupia się uczniów. Nauczyciele infantylizują chłopców, próbują narzucić im konformistyczne postawy, powtarzając te same frazy. W końcu stwierdzenie Bladaczki, że „Słowacki wielkim poetą był!” nie wymaga ze strony ciała pedagogicznego racjonalnych argumentów.

Szatan z siódmej klasy (1937) Profesor Gąsowski

Akcję książki rozpoczynają zdarzenia jeszcze w roku szkolnym. Profesor Gąsowski, nauczyciel historii, egzaminuje uczniów według swojego tajnego systemu. Wręcz przepada za siódmą klasą, której uczniowie zawsze byli przygotowani do zajęć. Pewnego razu żaden z trzech wywołanych do odpowiedzi chłopców nie potrafi udzielić mu odpowiedzi na zadane pytanie. Kiedy Adam Cisowski wyjawia nauczycielowi, że już dawno rozszyfrował jego system, nauczyciel jest niezwykle zaskoczony. Dalsza fabuła książki dotyczy głównie tych dwóch postaci – profesor prosi bystrego chłopca o pomoc w rozwiązaniu pewnej zagadki.

Sposób na Alcybiadesa (1964) Alcybiades (Misiak)

Kluczową sprawą tej powieści jest poszukiwanie przez grupę uczniów z ósmej klasy techniki wyprowadzenia z równowagi jednego z nauczycieli – tytułowego Alcybiadesa. W ten sposób chcą zachować równowagę między gogami (jak nazywali nauczycieli) a uczniami, którą zachwiały pedagogiczne zapędy nauczycieli. Cała historia opiera się na ścieraniu młodych ludzi z profesorami, którzy usiłują ich wyedukować.

Mikołajek (1960-2009) Pani Nauczycielka

„Mikołajki”, czyli cykl książek Gościnnego i Sempe, na którym wychowało się niejedno pokolenie, o chłopcu, mieszkającym z rodzicami we Francji. Każda książka to zbiór opowiadań o życiu Mikołajka, zarówno tym domowym, jak i szkolnym. Wychowawczynią chłopca i jego przyjaciół jest Pani Nauczycielka. Chociaż klasa przysparza jej niemałych problemów, zawsze ciepło odnosi się do chłopców i wkłada wielki wysiłek w próbę przekazania im niezbędnej wiedzy.

Mała księżniczka (1905) Panna Minchin

Panna Minchin, właścicielka pensji dla dziewcząt determinuje życie głównej bohaterki Sary. Dopóki czerpie pieniądze z nauki i wychowywania dziewczynki, Sara traktowana jest niczym księżniczka. Gdy przychodzi wiadomość o śmierci ojca Sary, co jest równoznaczne z końcem hojnych datków na utrzymywanie córki, Panna Minchin nie wykazuje odrobiny współczucia. Narzuca Sarze rolę służącej w swojej pensji i zabrania kontaktu z dotychczasowymi koleżankami.

Piknik pod Wiszącą Skałą (1967) Nauczycielki Pensji

To historia pozornie zwykłego pikniku pensjonarek, spopularyzowana dzięki ekranizacji Petera Weira. Powieść inspirowana prawdziwymi wydarzeniami odtwarza historię dziewcząt, które wraz z nauczycielkami pensji udały się na piknik w pobliżu Wiszącej Skały. Po skończonym posiłku od wycieczki oddziela się grupa dziewczyn, które udają się na spacer. Do miejsca pikniku powraca tylko jedna z nich. Okazuje się też, że jedna z opiekunek zginęła w niewyjaśnionych okolicznościach.

Wszystkim nauczycielom, z okazji ich święta życzymy cierpliwości, inspiracji oraz ciekawych lektur!