Andrzejewskiego zaszufladkowałem już dawno temu i to bez czytania jego pisaniny. Stało się to za sprawą Czesława Miłosza, który najpierw nakreślił portret swego przyjaciela w "Zniewolonym umyśle", a później w liście do Gombrowicza bodaj o "Popiele i diamencie" napisał krótko: propaganda.
Przez takie właśnie okulary czytałem książkę Andrzejewskiego i myślę, że nie przyniosło to szkody. Andrzejewski to za dobry pisarz, by walić przekazem po łbach. Stworzył wyrafinowaną, bardzo dobrze napisaną książkę agitacyjną. Pomiędzy refleksje nad życiem, kondycją człowieka, miłością, dobrem i złem, przyjaźnią itd. wplótł akapity, które równie dobrze mogłyby widnieć na propagandowych ulotkach. Każdy komunista w książce jest dobry, każdy komunizmu przeciwnik ma coś na sumieniu.
Jak to pisał Irzykowski - przeważnie autor tworzy jednego bohatera, któremu przypisuje własne przekonania, choć czasem przekonaniami tymi obdziela wielu bohaterów. Mam wrażenie, że wszystkie swoje wątpliwości Andrzejewski wcisnął w Chełmickiego, natomiast cały swój pozytywny stosunek do komunizmu zawarł w Szczuce.
Nie ma co Andrzejewskiego oceniać, nie uciekł z Polski, chciał pisać i być czytanym, innej drogi, by to osiągnąć, prawdopodobnie nie było.

Andrzejewskiego zaszufladkowałem już dawno temu i to bez czytania jego pisaniny. Stało się to za sprawą Czesława Miłosza, który najpierw nakreślił portret swego przyjaciela w "Zniewolonym umyśle", a później w liście do Gombrowicza bodaj o "Popiele i diamencie" napisał krótko: propaganda.
Przez takie właśnie okulary czytałem książkę Andrzejewskiego i myślę, że nie przyniosło...