Bogurodzica
- Kategoria:
- klasyka
- Seria:
- Wolne Lektury
- Wydawnictwo:
- Wolne Lektury
- Data wydania:
- 2016-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 2016-01-01
- Liczba stron:
- 4
- Czas czytania
- 4 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788328866041
- Tagi:
- literatura polska średniowiecze pieśń religijna
Bogurodzica – to polska pieśń religijna pochodząca ze średniowiecza oraz najdawniejszy polski tekst poetycki. Autor ani data powstania owego utworu nie są znane, ale przyjmuje się, że stworzony został w XIII lub XIV wieku. Pierwszy zapis Bogurodzicy pochodzi dopiero z 1407 roku, obejmował on 2 strofy i zachował się wraz z melodią. Spisany został na wyklejce zbioru kazań łacińskich przez Macieja z Grochowa: wikarego z Kcyni.
Z czasem tekst ten stał się pieśnią bojową polskiego rycerstwa; śpiewano go najprawdopodobniej w 1410 roku jako „carmen patrium” przed bitwą pod Grunwaldem oraz w 1444 roku przed bitwą pod Warną. Od XV wieku do jego treści dopisywano kolejne zwrotki; w tym też okresie pieśń stanowiła hymn państwowy Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Przez okres trwania wieku XVI pojawiły się kolejne strofy (naliczono ich ogółem 27, w tym większość o naturze okolicznościowo-modlitewnej),co sprawiło, że Bogurodzica stała się niekonsekwentna pod względem literackim. Obecnie śpiewa się ją głównie w Kościele katolickim, w szczególności podczas Uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski przypadającej na dzień 3 maja. Dzisiaj jest to również lektura w szkołach ponadpodstawowych, w klasie pierwszej (nasze wydanie zawiera przypisy opracowane specjalnie dla uczennic i uczniów; dostępny jest e-book i audiobook).
Dzieło nie posiada tytułu (nazwa umowna zaczerpnięta została z pierwszego wyrażenia w tekście). Pierwotnie składało się ono z dwóch strof kończących się refrenem „Kyrie eleison”. Pierwsza strofa stanowi modlitwę błagalną do Matki Boskiej o pomoc i uzyskanie przychylności Jezusa dla ludzi. Druga z kolei skierowana jest do samego Chrystusa z prośbą, aby – mając na względzie postać świętego Jana Chrzciciela – zesłał na ludzkość zbawienie. Z uwagi na problematykę Aleksander Brückner określił wersy 12–34 jako „pieśń wielkanocną”, natomiast wersy 35–48 stanowią „pieśń pasyjną”.
Pieśń ma charakter meliczny – jest o utwór śpiewany, który stworzony został na podstawie (istniejącej już wcześniej i zapisanej przez ojców benedyktynów z Sankt Gallen) melodii miłosnych hymnów rycerskich, której charakter został zmieniony na pobożny. Zapis nutowy Bogurodzicy wskazuje na spokrewnienia z liryką trubadurów i truwerów; z pieśniami religijnymi pochodzenia niemieckiego oraz z chorałem gregoriańskim. Mimo to jest to kompozycja oryginalna.
Bogurodzica posiada cechy formalne tropu, czyli swoistego retorycznego komentarza w języku narodowym do łacińskiego tekstu mszy świętej. Utwór posiada także pewne podobieństwa do kontakionu – hymnu greckiego, który rozpowszechniony został przez piśmiennictwo Czech oraz poprzez liturgię staro-cerkiewno-słowiańską.
Z innej strony, niektórzy historycy doszukują się w Bogurodzicy śladów słowiańsko-bizantyjskich. Na rodowód ten wskazuje chociażby schemat Deesis, to jest trójdzielnej figury powiązanej z ikonografią chrześcijańską, gdzie centralną postać stanowi osoba Jezusa, z Matką Boską oraz Janem Chrzcicielem po swoich bokach. Kompozycja ta wskazuje na wiarę w świętych, którzy jako przedstawiciele grzesznych, przekazują ich modlitwy błagalne do samego Boga. Scena ta interpretowana jest jako symbol istoty modlitwy jako mówienia do Boga i duchowej więzi z nim. Co za tym idzie, Bogurodzica to pieśń dotykająca tajemnicy metafizycznej.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 478
- 33
- 24
- 11
- 11
- 9
- 6
- 5
- 4
- 4
OPINIE i DYSKUSJE
W ramach odświeżania lektur i klasyki- powiedzmy że ok, ale nie zamierzam do tego utworu wracać.
W ramach odświeżania lektur i klasyki- powiedzmy że ok, ale nie zamierzam do tego utworu wracać.
Pokaż mimo toNie będę oceniać, bo to modlitwa (Zaznaczam tylko, że przeczytałam. Można wykorzystać na maturze 👍)
Nie będę oceniać, bo to modlitwa (Zaznaczam tylko, że przeczytałam. Można wykorzystać na maturze 👍)
Pokaż mimo toCzytając ten tekst w szkole ciężko doszukać się w nim czegoś fascynującego. Dopiero na późniejszych studiach wytłumaczono mi fenomen Bogurodzicy. Polega on głównie na tym, że w zasadzie nic o nie nie wiemy. Najstarsze spisanie miało miejsce w 1407 roku na tylnej okładce kodeksu Kucińskiego. Utwór jest prawdopodobnie znacznie starszy. Jego powstanie szacuje się na ok 11-14 wiek w tym mamy na mnóstwo sprzecznych wskazówek takich jak archaizmy nie pozwalające określić go w dokładnym miejscu w czasie. Autor również jest nie znany istniały jakieś pogłoski o św. Wojciechu nie ma na to jednak specjalnie argumentów.
Jest to jeden z nie wielu Polskich tekstów średniowiecznych w języku narodowym. Być może był czymś inspirowany choć nic o tym nie wiadomo. Sam treść jest również dość enigmatyczny. Naukowcy nadal potrafią się kłócić o znaczenie poszczególnych słów. Dodatkowo nie mamy pojęcia jakie przeznaczenie miał wiersz. Był prawdopodobnie śpiewany przed jakimiś ważnymi wydarzeniami nie za bardzo wiemy jakimi. Generalne zwykle kojarzy się go z bitwą pod Grunwaldem. Najpopularniejsze interpretacje stawiają go w środku charakterystycznego w Polsce kultu Maryi. Zwykle bywa ona uważana jako dobry pośrednik między człowiekiem a groźnym bogiem, do którego nie wypada zwracać się bezpośrednio. Utożsamiono ja tu z archetypem Ewy. W pewnym momencie badacze literatury odkryli ukrytą w wyrazach i przeoczoną postać Jana chrzciciela w tej samej funkcji. Daje nam to występowanie motywu Deesis. Podmiot tekstu występuje w formie zbiorowej, reprezentuje jakąś większą grupę. Zwracającą się w sprawie do Boga rozpoczyna modlitwę dopiero po otrzymaniu łaski.
Musiała być szalenie popularny o czym świadczą dopisywane zwrotki 1 i 2 to właściwy tekst 3-6 pieśń wielkanocna następni 7-15 zwrotki pasyjne. O dalszych częściach wiemy nieco więcej.
Ciężko uznać Bogurodzice za jakieś niesamowite ponadczasowe dzieło. Za to ma ultra ciekawą historię i w dużym stopniu wpłynęła na rozwój Polskiej literatury.
Czytając ten tekst w szkole ciężko doszukać się w nim czegoś fascynującego. Dopiero na późniejszych studiach wytłumaczono mi fenomen Bogurodzicy. Polega on głównie na tym, że w zasadzie nic o nie nie wiemy. Najstarsze spisanie miało miejsce w 1407 roku na tylnej okładce kodeksu Kucińskiego. Utwór jest prawdopodobnie znacznie starszy. Jego powstanie szacuje się na ok 11-14...
więcej Pokaż mimo toWzniosły utwór, który ma głęboki przekaz religijny. Patos płynący z treści trafia w różne rejony duszy.
Wzniosły utwór, który ma głęboki przekaz religijny. Patos płynący z treści trafia w różne rejony duszy.
Pokaż mimo toCzasem nie mogłam zrozumieć wyrazów, czytałam na czuja... Ale bardzo piękne dzieło.
Czasem nie mogłam zrozumieć wyrazów, czytałam na czuja... Ale bardzo piękne dzieło.
Pokaż mimo toKto tego nie zna niech pierwszy rzuci kamień :) w każdym przedziale szkolnym począwszy od podstawówki, idąc przez gimnazjum aż po liceum zaliczane do obowiązkowych. No ileż można??
Kto tego nie zna niech pierwszy rzuci kamień :) w każdym przedziale szkolnym począwszy od podstawówki, idąc przez gimnazjum aż po liceum zaliczane do obowiązkowych. No ileż można??
Pokaż mimo toPrzed Waszą krytyką chroni mnie tylko to, że jestem bibliotekarką. Mimo wszystko zachęcam :)
Przed Waszą krytyką chroni mnie tylko to, że jestem bibliotekarką. Mimo wszystko zachęcam :)
Pokaż mimo toNie da się tego czytać bez patrzenia w ponad 50 przypisów ;) Zbyt archaiczne.
Nie da się tego czytać bez patrzenia w ponad 50 przypisów ;) Zbyt archaiczne.
Pokaż mimo to