Amerykański psychiatra i praktyk medytacji przedstawia teorię tworzenia nawyków opartą na mechanizmie: bodziec, zachowanie, nagroda; a następnie autorską metodę walki z uzależnieniami (przede wszystkim z nikotynizmem) opartą na stosowaniu medytacji uważności. Bardzo to ciekawe i inspirujące, ale książkę zarzyna chaotyczny styl a przede wszystkim fatalna redakcja i tłumaczenie. Trochę szkoda.

Amerykański psychiatra i doświadczony medytator pisze o mechanizmach uzależnień i opracowanej przez siebie metodzie ich zwalczenia. Zaczyna od wyłożenia, w jaki sposób tworzą się nasze nawyki; polega to na triadzie: bodziec, zachowanie, nagroda. Przykładowo: bodziec – zdenerwowanie, zachowanie – zapalenie papierosa, nagroda – uspokojenie. Gdy owe zachowanie się powtarza, człowiek wpada w pętlę przyzwyczajenia i w jego umyśle utrwalają się nawyki prowadzące często do uzależnień lub destrukcyjnych skłonności (objadanie się).

Wychodząc od powyższej teorii tworzenia uzależnień, Brewer zastosował technikę uważności (mindfulness) do pracy z nikotynistami, efektem miało być uwolnienie od nałogu. Przypomnijmy, że uważność to celowe skupienie uwagi na chwili obecnej, bez osądzania. Na początku Brewer opowiadał pacjentom o pętli przyzwyczajeń oraz uczył ich uważności, a potem prosił, aby byli uważni w chwili, gdy mają chęć zapalić i podczas samego palenia. Mieli raportować swoje wrażenia. Przykładowa relacja: [tytoń] „Cuchnie jak stary ser i smakuje jak chemikalia. Błe”. A potem Brewer uczył pacjentów technik medytacyjnych pozwalających rozpoznać w sobie pragnienie zapalenia i zapanować nad nim. Wyniki stosowania jego metody były porażające: kilkakrotnie więcej osób prowadzonych przez Brewera rzuciło palenie, w porównaniu ze standardową terapią psychologiczną. Idąc za tym sukcesem Brewer stworzył aplikację na komórkę 'Craving to quit' która, wg niego, pozwala rzucić palenie w 21 dni.

W następnych rozdziałach Brewer pisze o stosowaniu powyższej techniki do pracy z innymi uzależnieniami: od internetu, od miłości, od myślenia, itd. Bardzo inspirująco opowiada też o innych sprawach, na przykład o tym, że prawdziwe dawanie innym nie powinno się wiązać z oczekiwaniem czegoś w zamian. Jak pisze: „Dawanie jest pozytywnym uczuciem, szczególnie kiedy nie jest zabarwione oczekiwaniem uznania – bez żadnych zobowiązań.” I jeszcze: „Liczne badania naukowe ukazały korzyści płynące z hojności, mające dobroczynny wpływ na zdrowie i ogólne samopoczucie.”

Niestety, ta ciekawa i inspirująca książka nie jest łatwą lekturą. Przede wszystkim Brewer pisze chaotycznie, poza tym za dużo tam dygresji o jego życiu prywatnym. Osobną sprawą jest skandaliczne tłumaczenie i redakcja, pełno w książce błędów gramatycznych i translatorskich. Na przykład tłumaczka konsekwentnie przekłada 'mindfulness' jako 'świadomość’, no nie, 'mindfulness’ tłumaczy się jako 'uważność', można też zostawić, ‘mindfulness’, które już jest często używane w naszym języku. Albo takie zdanie: „Najwyższą nagrodą było ujrzenie własnej pracy w opiniowanej recenzji: w publikacji.” Zachodziłem w głowę, o co tu chodzi? Wreszcie sięgnąłem do oryginału: „The ultimate reward was to see our research pass peer review: publication.” A, o to biega... Zapuściłem jeszcze tłumacza Google: „Ostateczną nagrodą było zapoznanie się z recenzją naszych badań: publikacja.” No po prostu masakra, sam mógłbym tak tłumaczyć...

Amerykański psychiatra i praktyk medytacji przedstawia teorię tworzenia nawyków opartą na mechanizmie: bodziec, zachowanie, nagroda; a następnie autorską metodę walki z uzależnieniami (przede wszystkim z nikotynizmem) opartą na stosowaniu medytacji uważności. Bardzo to ciekawe i inspirujące, ale książkę zarzyna chaotyczny styl a przede wszystkim fatalna redakcja i...

Zachcianki burzą spokojny sen chyba każdej kobiety, a często dotyczą również mężczyzn. Przynajmniej te, które rozumiem jako drobne, codzienne grzeszki żywieniowe czy nawykowe, które skumulowane nie przyczyniają się do naszego dobrostanu. Co innego, kiedy zachcianki przejmują kontrolę nad ludzkim życiem, wtedy najczęściej prowadzą do katastrofy – mówię tu o różnych uzależnieniach, tak bardzo szkodliwych dla zdrowia lub stosunków międzyludzkich. Stąd wniosek, że warto znać sposoby na radzenie sobie ze złymi przyzwyczajeniami, a z drugiej strony również budować te dobre. Z tą myślą sięgnęłam po książkę dra Judsona Brewera „Neurologia zachcianek. Dlaczego dajemy złapać się w pułapki i jak z przyjemnością zerwać z nałogami”. Temat nie jest mi obcy, bo wcześniej miałam okazję poznać poglądy Charlesa Duhiga wyłożone w książce „Siła nawyku” i już wtedy zadziwiona byłam tym, jak bardzo dziwnymi organizmami jesteśmy, jak nasz mózg rządzi naszym ciałem za pomocą kilku substancji chemicznych.
Obie książki są bardzo podobne w treści, jednak „Siła nawyku” bardziej przypadła mi do gustu, może dlatego, że była moim pierwszym spotkaniem z tą tematyką, a „Neurologia zachcianek” w moim odczuciu jest już wtórna, zabrakło w niej tego powiewu świeżości. Z książki dowiadujemy się, że naszymi pragnieniami rządzi jedna substancja – dopamina, która poza tym, że jest neuroprzekaźnikiem wpływającym na ciśnienie krwi i regulację napięcia mięśniowego, może również odpowiadać za nasze emocje. Okazuje się, że wiele substancji psychoaktywnych, jak nikotyna, alkohol, amfetamina, zwiększają wydzielanie dopaminy, przez co wpływają na odczuwanie przez nas przyjemności. Mechanizm powstawania nałogów i przyzwyczajeń opiera się właśnie na tej zależności – dostarczamy organizmowi substancji, która sprawia nam przyjemność, potem włącza się odruch warunkowy – uczymy się, że dana substancja (czy też zachowanie – bo dotyczy to również hazardu, sprawdzania maili czy polubień na facebooku),wywołuje przyjemne odczucia i powtarzamy ją coraz częściej. W ten sposób uzależniamy się – od nikotyny, alkoholu, narkotyków, hazardu, techniki, ale też od myślenia, miłości, własnych przekonań, które okazują się trudne do wyrugowania.
Radzenie sobie z nałogami autor sprowadza do jednego, uniwersalnego sposobu – uważności. Okazuje się, że świadome przeżywania każdej chwili, każdego podejmowanego działania, jest najskuteczniejszym sposobem pozbycia się niechcianych, niekorzystnych zachowań, bo dzięki temu może się okazać, że tak naprawdę nie są one nam aż tak bardzo potrzebne do życia. Walka z nałogiem polega na przerwaniu łańcucha bodziec – działanie – nagroda, zamierzonym analizowaniem każdego kroku. Pomocna w tej sytuacji okazuje się medytacja, która kieruje naszą uwagę na tu i teraz, pozwala oderwać się całkowicie od otoczenia, pozostać w bliskim kontakcie ze sobą, swoimi potrzebami, a przede wszystkim umysłem, co pozwala skuteczniej panować nad mechanizmami jego działania.
Po „Neurologii zachcianek” oczekiwałam ciekawej, wciągającej lektury dotyczącej tego, co dzieje się w naszym mózgu, kiedy ulegamy nałogom oraz konkretnych sposobów radzenia sobie z tymi problemami, jak i technik pomagających wykształcić dobre przyzwyczajenia. Jestem jednak zawiedziona, bo niby książka to oferuje, ale w niezbyt przyjaznej formie. Według mnie jest przegadana, za dużo w niej dziennika z życia autora, opowiastek o jego własnych doświadczeniach, a za mało relacji z rzetelnych badań naukowych, które popierałyby stawiane tezy. Nie należy do książek łatwych i przyjemnych, a szkoda, bo temat jest interesujący i potrzebny. Szkodzimy sobie sami tak wieloma nałogami, a zerwanie z nimi okazuje się nie tylko możliwe, ale stosunkowo łatwe. Podsumowując, książka jest ważna i dostarcza tego, co obiecuje redakcja, jednak znam lepsze źródła tej wiedzy.

Zachcianki burzą spokojny sen chyba każdej kobiety, a często dotyczą również mężczyzn. Przynajmniej te, które rozumiem jako drobne, codzienne grzeszki żywieniowe czy nawykowe, które skumulowane nie przyczyniają się do naszego dobrostanu. Co innego, kiedy zachcianki przejmują kontrolę nad ludzkim życiem, wtedy najczęściej prowadzą do katastrofy – mówię tu o różnych...