Niepozorne objętościowo „Ślady wilka” Rolanda Schimmelpfenniga, które przez półki księgarskie przemknęły dość niezauważone, to prawdziwa literacka perełka. Napisana minimalistycznym stylem powieść, kryje w sobie ogromną dawkę emocji, pozwalając czytelnikowi na przeżywanie historii wraz z jej bohaterami. To bardzo aktualna opowieść o ludziach i największej bolączce współczesności – samotności.

Bohaterów książki jest kilkoro. Para młodych Polaków, w których związek powoli wkrada się nuda, dwoje zbuntowanych nastolatków, którzy uciekli z domów, a także ich żyjący osobno rodzice, którzy za nimi wyruszają. Wszyscy z problemami: Tomasz i Agnieszka nie mają już ze sobą o czym rozmawiać, nastoletnia Elizabeth jest bita przez matkę, sfrustrowaną niespełnionymi ambicjami artystycznymi, ojciec dziewczyny to z kolei znany rzeźbiarz, którego pożerają własne lęki. Misza, jej chłopak, nie może dłużej znieść alkoholizmu rodziców – zwłaszcza ojca, który nieomal zginął przez swoje pijaństwo, wchodząc pod pędzący pociąg. Są też prowadzący sklep Jacky i Charly, na których pozornie szczęśliwe małżeństwo kładzie się cieniem brak potomstwa. Drogi tych wszystkich ludzi przecinają się w Berlinie, którego ponury krajobraz, pokryty grubą warstwą brudnego śniegu, podkreśla szarość ich egzystencji. Zimowy chłód idzie tu w parze z chłodem emocjonalnym, któremu poddają się bohaterowie. Uwikłani w toksyczne relacje, poszukują bliskości, a jednocześnie nie potrafią porozumieć się z drugim człowiekiem – partnerem, dzieckiem, rodzicem. Portrety bohaterów Schimmelpfenniga są jednak na tyle niedopowiedziane, że wymykają się oni jednoznacznej ocenie. Z jednej strony ich zachowanie jest żałosne, z drugiej wzbudza współczucie. U Schimmelpfenniga nie ma oczywistości, za to jest miejsce na naszą własną interpretację i osąd bohaterów.

Autor niczego czytelnikowi nie ułatwia, bo jak zostało wspomniane, bardzo oszczędnie operuje słowem. To nie tylko krótkie rozdziały, ale i krótkie zdania, prawie zupełnie wyprute z emocji. Widzimy co bohaterowie robią, ale nie wiemy co czują. Ich rozmowy są lakoniczne, polegają na wymianie informacji, a nie na dzieleniu się myślami i przeżyciami. Autor próbuje tłumaczyć ich zachowanie zdarzeniami, które miały miejsce w przeszłości, ale i one u bohaterów potraktowane są bezrefleksyjnie. Mimo to, a może właśnie dlatego, czuć w nich buzujące emocje i czuć rosnące w książce napięcie, które udziela się także czytelnikom.

A co z tym wilkiem? Od wilka powieść się zaczyna i na wilku kończy. Jego pojawienie się na drodze prowadzącej do Berlina jest wielką sensacją, wydarzeniem, które staje się głównym tematem rozmów mieszkańców miasta i okolicy. Samotny wilk to symbol zła. Wilk, który odłącza się od watahy i zbliża się do ludzkich siedzib, z pewnością niesie z sobą zagrożenie. Mieszkańcy Berlina czują więc uzasadnione obawy, a dla niektórych z nich wilk staje się wręcz obsesją. Może dlatego, że jest też synonimem samotności, której nikt z nich tak naprawdę nie chce. Bohaterowie tej książki – często idąc po śladach owego wilka – są właśnie jemu podobni. Bojąc się jego, boją się samych siebie. I siebie nawzajem.

Roland Schimmelpfennig jest jednym z najważniejszych współczesnych dramaturgów na świecie. Jego sztuki są wystawiane w 40 krajach na całym globie, w tym w Polsce. „Ślady wilka” to jego powieściowy debiut, na którym wyraźnie odcisnęła swój ślad profesja jego autora. To książka o teatralnym sposobie narracji, która świetnie sprawdziłaby się na scenie czy na kinowym ekranie. Książka przemyślana, drobiazgowo skonstruowana, w której nie ma miejsca na ani jedno zbędnie zdanie. Minimum słów – maksimum treści. Można tu mówić o nowatorskim podejściu do literatury, o pewnej świeżości, którą doceni każdy, kto dużo czyta i szuka w literaturze zaskoczeń i olśnień. Jednocześnie są „Ślady wilka” powieścią, którą po prostu dobrze się czyta, mającą wartką akcję, i w której napięcie narasta wraz ze stopniowym zagęszczaniem fabuły. To także książka, która przemawia dobitnie do czytelnika swoją aktualnością i celnością obserwacji. Autor trafia w punkt, opisując traumy swoich bohaterów i tworzy nie tyle portret niemieckiego społeczeństwa, co społeczeństwa w ogóle. A diagnoza tego społeczeństwa, którą każdy czytelnik będzie w stanie po lekturze sam postawić, jest boleśnie przygnębiająca. Warto jednak dać się zabrać do pokrytej śniegiem metropolii, stawić czoło wilkowi i zmierzyć się z niełatwą tematyką, którą Schimmelpfennig z takim kunsztem podjął.

Malwina Sławińska