Czy historie zakazanej miłości w czasach wojennej zawieruchy mogą kiedykolwiek przestać fascynować? Wydarzenia rozgrywające się w Imperium Osmańskim na początku XX wieku, poznajemy z perspektywy dwudziestoletniej ormianki Anhusz Czarkudian oraz tureckiego żołnierza Dżahana Orfalea. Natomiast za sprawą dziennika amerykańskiego doktora Charlesa Stewarta, dowiadujemy się o zdarzeniach dziejących się na przestrzeni 22 lat.

Autorka od pierwszych stron czaruje nas opisami niezwykłych miejsc, zwyczajów czy kulinariów, tak odmiennych od naszych. Ukazuje szczególny system kast, obrzędy, przesądy, wierzenia, a także rodzinne tajemnice, dawne urazy i zażyłości. Niestety, passa względnego spokoju i ciężkiej pracy ulega nieodwracalnej zmianie, gdy nadmorską wioskę nawiedza wstrząsająca zbrodnia. Ormianie stają w obliczu śmiertelnego niebezpieczeństwa, bowiem przerażającym tłem dla trudnej historii miłosnej staje się pierwsze ludobójstwo XX wieku -zagłada Ormian.

Popełniłam ogromny błąd spodziewając się bohaterki, która kładzie uszy po sobie. Anhusz zaskakuje od pierwszych stron, ukazując siłę charakteru, niezgodę na przemoc oraz godne podziwu serce do walki. Wychodzi poza schematy, nie chce być ograniczana i definiowana przed swoje pochodzenie ani czasy, w których żyje. Nie pozwala sprowadzić się do roli biernego obserwatora czy funkcji wyznaczonych przez ówczesne realia. Zaś Dżahan Orfalea to młody, wykształcony i ambitny kapitan tureckiej armii, który mimo sprawowanej władzy potrafi zachować godność oraz ludzkie uczucia w stosunku do słabszych. Jest pełen ideałów, i ku zgrozie swojej wysoko postawionej rodziny, oddaje serce obywatelce wrogiego narodu.

Wojna upomniała się o ich miłość i nic nie mogło temu zapobiec. Doświadczyli ponurej rzeczywistości, głodu, strachu i desperacji. Bohaterzy sami musieli się zmienić i poważyć na rzeczy, które wcześniej nie przyszłyby im do głowy. Ich dawne życie obróciło się w pył, a świat opanowały wydarzenia, które zaprzeczyły rozumowi, współczuciu i sprawiedliwości. Zachowując się honorowo, pamiętali, że dobrzy ludzie zawsze ponoszą nieporównywalnie większe koszty, niż zbrodniarze bez kręgosłupa moralnego.

Madden idealnie wyważyła proporcje między historią miłosną, a konfliktem politycznym i sytuacją Ormian. Co daje nam pełen obraz sytuacji, a żaden wątek nie traci na ważności. Największa siła powieści tkwi w bohaterach drugoplanowych - z doktorową Hetty na czele, oraz charakterach inspirowanych postaciami historycznym - jak niemiecki fotograf wojennej rzeczywistości Armin Wegner.

Historia Anhusz uderza prosto w serce. Właściwie do połowy książki nie spodziewamy się tego jak mocno autorka doświadczy swoich bohaterów, i to wydarzeniami, które rozegrały się naprawdę. Nie przypuszczamy również, że pozostawi nas ze strzaskaną duszą. Zakończenie sprawia, że nie mamy pojęcia co ze sobą począć.

Anhusz, to imię, które już zawsze będzie przynosić mi na skrzydłach pamięci historię o wielkiej tragedii, miłości silniejszej niż wojna oraz ludziach, którzy oddychali i wiedzieli, że są w życiu rzeczy ważniejsze niż strach.

Anna Gajewska