Afganistan to fascynująca kraina, która przez tysiąclecia była odporna na najazdy obcych ludów i zaborczych armii. Ale także zasklepiona była na przenikanie wielu bogatych i postępowych kultur. Fenomen ten wynika z bojowej natury ludów zamieszkujących Afganistan, którzy swoją wolność i niezależność mają odziedziczoną w genach przez setki pokoleń sowich przodków-nomadów, którzy nie uznawali żadnych podległości i obowiązków, poza prymatem patriarchów rodów. Jednak decydującym czynnikiem ich zwycięskich walk jest peryferyjne położenie tej krainy i brak wymiernych bogactw naturalnych kraju, które usprawiedliwiałyby kosztowną i długotrwała pacyfikację, a następnie okupacje tego górskiego regionu świata. Już Aleksander Macedoński zadowolił się tylko kontrolą głównych szlaków komunikacyjnych i to tylko na przestrzeni kilku lat. W dobie zwycięskich najazdów Mongołów Afganistan uznał ich zwierzchność, jednak nie była to pełna kontrola wszystkich dzielnic kraju. W dobie nowożytnej, kolonializm brytyjski próbował zagarnąć także ten kawałek Świata, jednak zdecydowany opór ludności Afganistanu spowodował, że kunktatorskim Brytyjczykom dalszy konflikt się po prostu nie opłacał – wygodniej było w spokoju eksploatować spacyfikowane Indie, które wtedy obejmowały także dzisiejszy Pakistan. W historii najnowszej mamy już wydarzenia dobrze znane, jak np. interwencja zbrojna ZSRR, która była próbą siłowego utworzenia państwa satelickiego. To, co było dla mnie wielkim zaskoczeniem, to fakt, że Związek Radziecki przez 10 lat konfliktu nigdy nie angażował jednorazowo więcej niż 100 tys. swoich żołnierzy. Dla porównania, w Amerykańskim ataku na Afganistan przy wsparciu międzynarodowej koalicji, w której uczestniczyły także polskie wojska okupacyjne, brało udział ponad 200 tys. żołnierzy Zachodu. Po epoce heroicznej „sprawiedliwej” wojny z ZSRR, Afganistan stał się państwem „upadłym”. Nie było zorganizowanej administracji, a władzę sprawowali komendanci wojenni, władający na swoich rewirach. Im silniejszy i brutalniejszy był poszczególny watażka, tym większy był rejon jego „administracji”. Sytuację zupełnie zmieniło pojawienie się Talibów pod wodzą Mułły Omara, który z anarchicznego kraju utworzył iście „Bandyckie Państwo” istniejące na mapie Świata na przełomie XX-XXI wieku.
Jagielski przybliża nam na w książce sylwetki głównych aktorów wydarzeń w Afganistanie w latach 90-tych, gdzie z całego mrowia bojowników i watażków wyłaniają się dwie postaci, dobrze znane zachodniemu Światu, czyli Mułła Omar i Osama bin Laden. Liczba opisywanych przez autora bohaterów i niuansów z ich życiorysów jest imponująca, ale i męcząca dla kogoś, kto nie jest obeznany w szerokim aspekcie historii Afganistanu z ostatnich 25 lat XX w.
Książka Jagielskiego stanowi szczególnie dużą wartość jako dokument etnograficzny o ludach zamieszkujących Afganistan, ich zwyczajach, kulturze a także narodowych cechach. Na przykładzie licznych sylwetek ludzkich możemy poznać jaki kanon wartości jest uznawany w Afganistanie, a jakie zachowania są niedopuszczalne i dlaczego.

Książkę polecam każdemu, kto chce się zapoznać w sposób wnikliwy z historią najnowszą Afganistanu i zrozumieć „drugie dno” newsów spływających z serwisów informacyjnych. Należy pamiętać, że to jest gigantyczny, ale jednak tylko - reportaż. Nie jest to ani praca naukowa ani kompleksowa monografia.

Afganistan to fascynująca kraina, która przez tysiąclecia była odporna na najazdy obcych ludów i zaborczych armii. Ale także zasklepiona była na przenikanie wielu bogatych i postępowych kultur. Fenomen ten wynika z bojowej natury ludów zamieszkujących Afganistan, którzy swoją wolność i niezależność mają odziedziczoną w genach przez setki pokoleń sowich przodków-nomadów,...