Sporych gabarytów opracowanie, napisane jednak w sposób bardzo przystępny, dzięki czemu czyta się je dość szybko, nie nuży ono czytelnika i nie irytuje. Autor pozbierał informacje z mnóstwa publikacji oraz dokumentów, posiłkował się również wspomnieniami tych, którzy przeżyli. Wszystko to uzupełnił obiektywnym i zdystansowanym komentarzem odautorskim, dzięki czemu powstało opracowanie naprawdę rzetelne i wartościowe.

Na polskim rynku wydawniczym w zasadzie dopiero od niedawna pojawiają się opracowania, dotyczące okresu ściśle powojennego, a więc lat 1945 - 1949. Okresu pomiędzy końcem II wojny światowej w Europie, a początkiem zimnej wojny. A przecież to okres niesamowicie ciekawy i pod wieloma względami dramatyczny. Koniec wojny może kojarzyć się z optymistycznymi obrazkami, w rodzaju fotografii z magazynu "Life", na której amerykański marynarz całuje pielęgniarkę, radując się na wieść o zakończeniu wojny z Japonią. W rzeczywistości jednak podpisanie pokojowych traktatów nie zakończyło wcale ludzkich dramatów - otworzyło jedynie nowy ich rozdział.

W "Powrocie" autor skupia się tylko i wyłącznie na europejskim teatrze działań wojennych. Opisuje losy dipisów, ludzi ocalonych z obozów koncentracyjnych, jeńców wojennych, byłych robotników przymusowych oraz innych szeroko pojętych wojennych uchodźców, którzy znaleźli się na terenie Niemiec. Opisuje zarówno problemy organizacyjne państw i instytucji, które objęły pieczę nad tymi rzeszami ludzi, pozbawionymi ojczyzny, jak i kwestie etyczne, pogmatwane losy oraz trudne wybory, przed jakimi musieli oni stawać. A wszystko to w atmosferze irytacji, nieznajomości specyfiki poszczególnych kultur i narodowości, niechęci do wydawania coraz to kolejnych pieniędzy na te ofiary wojny, przy poczuciu pogarszających się stale relacji ze Związkiem Radzieckim. Autor nie wybiela żadnej ze stron, krytykuje zarówno politykę państw i instytucji wspomagających, jak i nie zawsze właściwe zachowania samych dipisów. Daje szerokie spektrum tej problematyki, odkłamując wizję powszechnej szczęśliwości po nastaniu pokoju.

Te relacje budzą dość gorzkie refleksje, ale pozwalają lepiej zrozumieć, dlaczego kolejne lata po zakończeniu II wojny światowej przyniosły następne konflikty, dlaczego wiele z dawnych żalów i roszczeń do dnia dzisiejszego budzi wzajemną niechęć oraz pretensje. Obowiązkowa lektura dla każdego zainteresowanego historią powojenną.

Sporych gabarytów opracowanie, napisane jednak w sposób bardzo przystępny, dzięki czemu czyta się je dość szybko, nie nuży ono czytelnika i nie irytuje. Autor pozbierał informacje z mnóstwa publikacji oraz dokumentów, posiłkował się również wspomnieniami tych, którzy przeżyli. Wszystko to uzupełnił obiektywnym i zdystansowanym komentarzem odautorskim, dzięki czemu powstało...