Nie przepadam za czeską literaturą. Ale do „Jestem egzaltowaną lentilką” skusiły mnie tytuł, oprawa graficzna i rekomendacja Oliwki Pietkiewicz. Zbiorek opowiadań Petra Merki – tak, zbiorek, bo choć opowiadań jest około pięćdziesięciu, to objętością nie powala – jest ostrożnie reklamowany przez wydawców jako książka obrazoburcza. Fakt; czegoś tak… niezgodnego z normami społecznymi nie czytałam od czasu „Jedenastu tysięcy pałek” Apollinaire’a.

Tytuły opowiadań Merki to perełki same w sobie. Ale i treść dzielnie im sekunduje. Choć tematy Merka podejmuje średnio apetyczne. Bohaterowie opowiadań to mieszkańcy Anonimowej Republiki, szczęśliwego społeczeństwa, w którym bezdomni i chorzy są zabijani, kanibalizm i zjadanie starych rodziców jest uważane za praktyczne, a gwałty i perwersyjne tortury dla zabawy to główne zajęcie uczniów Liceum Sadystycznego. Mieszkańcy miasta Śmiecina są wrażliwymi twórcami i delikatnymi neurotykami, jednak szybko nabierają życiowego praktycyzmu i gwałcą własną siostrę (z braku laku, kit jest git) lub mordują dla kosztowności. Merka nostalgicznie i sentymentalnie, wręcz z zadumą, opisuje te wszystkie okropieństwa, wtrącając niekiedy jakąś złotą dewizę czy poradę – jak ekspert z telewizji śniadaniowej, który musi skomentować wojnę w Syrii, mimo że myśli tylko o tym, że jak nagranie się przedłuży, to dzieciak będzie za długo w żłobku, a kot będzie darł się na pół bloku, domagając się jedzenia. Wobec praktycznych spraw codziennych, teoretyczne dramaty niestety potrafią wymięknąć.

Ktoś napisał, że lentilki Petra Merki wypełnione są LSD. A ja myślę, że to te słynne amerykańskie lentilki w nietypowych smakach: gryziesz jedną, bo myślisz, że to pomarańczowa, a jednak okazuje się, że to ta o smaku rzygowin. Truskawkowa okazuje się tą o smaku kupy, a zielona – glutów z nosa. Te lentilki istnieją, istnieje też świat z opowiadań Petra Merki, tyle że odarty z jego metafory Anonimowej Republiki. Mijamy go obojętnie, tak jak flegmatyczny narrator. Po co więc szukać go jeszcze w literaturze? Ano dlatego, że Merka dając nam prztyczka w nos, robi to naprawdę zabawnie. I o ile nie każdemu spodoba się książka, w której na każdej stronie pojawia się pedofilia i koprofagia – do tego na wesoło! – to dzięki dystansowi Merki, bawiłam się świetnie. Ale nie była to radość bez cienia, bo ta książka to również ostrzeżenie. Merka grozi nam palcem ze swojego psychiatryka: jeszcze trochę i do tego doprowadzimy. Wychodzi na to, że książka o gównie i szlachtowaniu ludzi bez powodu może mieć całkiem przyzwoitą wartość dydaktyczną.

Nie przepadam za czeską literaturą. Ale do „Jestem egzaltowaną lentilką” skusiły mnie tytuł, oprawa graficzna i rekomendacja Oliwki Pietkiewicz. Zbiorek opowiadań Petra Merki – tak, zbiorek, bo choć opowiadań jest około pięćdziesięciu, to objętością nie powala – jest ostrożnie reklamowany przez wydawców jako książka obrazoburcza. Fakt; czegoś tak… niezgodnego z normami...