7/10
"Götz von Berlichingen Żelaznoręki" to pierwsze znaczące dzieło nie tylko samego Goethego, ale też całego okresu "burzy i naporu" w literaturze niemieckiej. W tym dramacie, który zapewnił poecie pierwsze wyrazy uznania wśród krytyków i weimerskich romantyków, bierze on na warsztat historię słynnego jednorękiego rycerza-rozbójnika z czasów Maksymiliana I. Choć Götz zbójował na traktach ówczesnej Szwabii, cieszył się powszechnym szacunkiem i sławą wojownika, a jego honorowość (przejawiająca się chociażby w tym, że nigdy nie wystąpił przeciwko władcy) przeszła do legendy.

W samym dramacie ujawniają się przebłyski prawdziwego geniuszu Goethego. Dialogi są niezwykle żywe i naturalne, sprawiają wrażenie realnych rozmów, chociażby z faktu, że nikt nie tłumaczy sobie tutaj oczywistości wyłącznie na użytek odbiorców dzieła. Sam główny bohater mimowolnie budzi sympatię i również pozostałe postaci są całkiem dobrze zarysowane, nawet dworzanie biskupa zdają się ludźmi z krwi i kości, a nie tylko dekoracjami. Goethemu udało się ponadto na bazie samych dialogów zbudować autentyczną atmosferę całej epoki - czasów watażków, samowładztwa książąt, niepokojów religijnych, buntów chłopskich i ogólnej anarchii w cesarstwie Maksymiliana I.

Jednym z głównych wątków dramatu jest różnica zdań pomiędzy Götzem a jego dawnym przyjacielem Weislingenem (postacią fikcyjną). Za pomocą tych dwóch centralnych bohaterów "Żelaznorękiego" Goethe prezentuje dwie drogi, jakimi mogły podążyć elity nowożytnych Niemiec. Albo być jak Götz i dbać nie tylko o własną wolność osobistą, ale też o swobody dla poddanych, albo być jak Weislingen i poświęcać czas wyłącznie na rozwój kariery. Choć jest to prosty i czarno-biały dualizm, a autor wyraźnie sprzyja stronie Götza, Goethemu udaje się nie popaść w banał, a wymiana zdań pomiędzy bohaterami w pierwszym akcie jest jednym z najjaśniejszych punktów dramatu.

Niestety im dalej tym robi się mniej ciekawie, ponieważ w część "wojenną" dramatu wkrada chaos narracyjny i od pewnego momentu wiadomo, w jaką stronę pójdzie akcja. Niemniej jest to bardzo porządny dramat, szkoda że tak mało znany i ceniony współcześnie. Według mnie bardzo dobrze się zestarzał. "Götz von Berlichingen Żelaznoręki" jest jak nieco późniejsi "Zbójcy" Schillera, ale o wiele lepiej napisany. Warto się z nim zapoznać dla chociażby naprawdę klimatycznych dialogów.

7/10
"Götz von Berlichingen Żelaznoręki" to pierwsze znaczące dzieło nie tylko samego Goethego, ale też całego okresu "burzy i naporu" w literaturze niemieckiej. W tym dramacie, który zapewnił poecie pierwsze wyrazy uznania wśród krytyków i weimerskich romantyków, bierze on na warsztat historię słynnego jednorękiego rycerza-rozbójnika z czasów Maksymiliana I. Choć Götz...

Dzieje się to podczas rozdrobnienia politycznego w Niemczech, kiedy rosła siła książąt, ale osłabiała się pozycja cesarza. Gotzowi nie podoba się ta sytuacja i nie uważa się za poddanego nikogo, oprócz cesarza. Jego przyjaciel, Adelbert raz służy książętom, raz chce się z nim przyjaźnić. Adelbert zamierza poślubić siostrę Gotza, Marię, ale zmienia zdanie i żeni się z Adelheid, która karze go otruć.
Adelbert - człowiek chorągiewka ;)
Gotz jest postacią historyczną, żył w latach 1480-1562. Prawdziwie w czasie wojny stracił rękę i nosił potem protezę.

Dzieje się to podczas rozdrobnienia politycznego w Niemczech, kiedy rosła siła książąt, ale osłabiała się pozycja cesarza. Gotzowi nie podoba się ta sytuacja i nie uważa się za poddanego nikogo, oprócz cesarza. Jego przyjaciel, Adelbert raz służy książętom, raz chce się z nim przyjaźnić. Adelbert zamierza poślubić siostrę Gotza, Marię, ale zmienia zdanie i żeni się z...

To pierwszy wydany dramat Goethego - i to się da odczuć w podczas lektury... Tytułowy bohater jest postacią historyczną, a treść tego dramatu dotyczy epizodu, gdy brał udział w wojnie chłopskiej. Był to człowiek powszechnie chwalony za swoją odwagę, zapał i sprawiedliwość. Ale na kartach tego dramatu widzimy raczej postać miotającą się od jednego konfliktu w drugi, pomiędzy nimi szukającego wytchnienia w rodzinnym domu. Bez jakichś szczególnie wzniosłych działań, czy choćby słów.

Jasne, jest tu zdrada dawnego przyjaciela Gotza, jest wabiąca podstępem Adelajda, jest porzucona i zeswatana na nowo Maria. Ale wszystko to jakieś takie chaotyczne i jakby po łebku pisane. No i ta wydumana końcowa scena, zupełnie nijak mająca się do śmierci prawdziwego Gotza...

Pozostawia dużo do życzenia, a dla współczesnego czytelnika jest raczej kiepską propozycją.

To pierwszy wydany dramat Goethego - i to się da odczuć w podczas lektury... Tytułowy bohater jest postacią historyczną, a treść tego dramatu dotyczy epizodu, gdy brał udział w wojnie chłopskiej. Był to człowiek powszechnie chwalony za swoją odwagę, zapał i sprawiedliwość. Ale na kartach tego dramatu widzimy raczej postać miotającą się od jednego konfliktu w drugi, pomiędzy...