Na portalu www.gazeta.pl  na kilka dni przed weekendem majowym ukazało się zestawienie kilku książek, które warto zabrać na majówkę. Był Cabre, Munro, Pilch, Oz i Eugenides. Przyznam, że zestawienie dużo lepsze niż top 10 najlepiej sprzedających się książek w kategorii literatura piękna,  gdzie próżno szukać zarówno literatury jak i piękna. Po weekendzie majowym czeka nas kolejny długi weekend, a potem wakacje i wierzę, że wówczas również pojawią się propozycje czytelnicze na wolne leniwe dni. Nie wiem, czy wśród nich znajdzie się Turquetto, więc na wszelki wypadek ja wam go polecę.

Ta dość wartka i sprawnie opowiedziana historia dzieje się w XVI wieku i opowiada nie tylko dzieje żydowskiego chłopca, który wbrew swojej religii pragnie malować: Nie będziesz czynił żadnego obrazu wyrzeźbionego ani obrazu przedstawiającego to, co jest w niebie i na ziemi. Nie będziesz przedstawiał niczego i nikogo. Nawet ołtarza z kamienia, który zbudujesz Panu, Bogu Twemu, nie będziesz ciosał żelazem. Obok nieokiełznanej pasji i namiętności do portretowania oraz barwnego życia Konstantynopola i Wenecji, mamy bowiem ścierające się kultury/religie żydowską, muzułmańską i chrześcijańską. A że za kulturą stoją ludzie (tylko ludzie) głodni prestiżu, poważania, poklasku czy zemsty, możemy sobie wyobrazić, że nie chodzi o ścieranie się jedynie idei i poglądów.

Turquetto od dziecka jest niepokorny, milczący, zamknięty i nawet kiedy pod koniec książki narrator informuje nas, iż bohater przez całą noc opowiadał przyjacielowi swoją historię, podchodzę do tej informacji sceptycznie. Bo Turquetto ma swój język, uniwersalny, klarowny i zrozumiały dla wszystkich narodów choć nie dla wszystkich ludzi. To bezdźwięczny język barw i kreski, które wypływają z samego środka. Malarz tak bardzo głośno i szczerze wyraża się poprzez swoją sztukę, że przyjdzie mu za to zapłacić…

Nie, wcale nie zdradziłam Wam zakończenia. Nie zamierzam jednak ani streszczać, ani opowiadać historii obrazu z tajemniczym podpisem, która w moim przekonaniu jest jedynie pretekstem. Nie wątpię, że z przyjemnością dacie się porwać XVI-wiecznej Wenecji z całym jej urokiem oraz zakulisowymi rozgrywkami, nawet, a może wręcz w szczególności, z perspektywy nadbałtyckiej plaży. Tylko ostrzegam, jeżeli będziecie czytali w słoneczny dzień, możecie sobie niepostrzeżenie spalić plecy. Zakładając problem z oderwaniem się od książki, zalecam jednak trochę cienia.

Monika Stocka