System przyrody czyli prawa świata fizycznego i moralnego
- Kategoria:
- filozofia, etyka
- Seria:
- Biblioteka Klasyków Filozofii
- Tytuł oryginału:
- Le Système de la nature, ou Des loix du monde physique et du monde moral
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Naukowe PWN
- Data wydania:
- 1957-01-01
- Data 1. wyd. pol.:
- 1957-01-01
- Liczba stron:
- 450
- Czas czytania
- 7 godz. 30 min.
- Język:
- polski
- Tłumacz:
- Jadwiga Jabłońska, Halina Suwała
- Tagi:
- Filozofia ateizm oświecenie racjonalizm antydogmatyzm
"System przyrody" ukazał się w roku 1770. Jest to dzieło zawierające w sobie zebraną w jedną całość racjonalistyczną krytykę dokonaną przez francuskie Oświecenie na władzy monarchistycznej i religii opartej na dogmatach. Autor dzieła, baron Holbach, choć był człowiekiem bardzo zamożnym, obawiał się konsekwencji związanych z wydaniem tego dzieła i podpisał je nazwiskiem nieżyjącego już sekretarza Akademii, pana Mirabaud.
Autor posiadał bardzo rozległą wiedzę naukową, miał szerokie horyzonty, prowadził doskonały salon z wyborną kuchnią, który odwiedzały takie osobistości epoki, jak Hume, Buffon, Franklin, Garrick, Priestley, Rousseau i wielu, wielu innych. Swoich gości zaskakiwał doskonałą pamięcią i erudycją.
Jego obawy co do znaczenia dzieła nie były bezpodstawne, bowiem ukazanie się "Systemu przyrody" wywołało wielkie poruszenie w społeczeństwie a parlament miasta Paryża potępił to dzieło i zostało ono publicznie spalone przez kata.
Dzieło można podsumować takimi słowami-kluczami: ateizm, materializm, sceptycyzm, krytycyzm, oświecienie, racjonalizm, przyrodoznawstwo.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Książka na półkach
- 28
- 6
- 6
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
- 1
Cytaty
Przychodzimy na świat bez naszej zgody; nasza konstytucja fizyczna nie zależy od nas wcale; idee nasze otrzymujemy bez udziału naszej woli; nasze przyzwyczajenia zależą od tych, którzy je nam zaszczepiają; jesteśmy nieustannie modyfikowani przez widoczne lub ukryte przyczyny, które z konieczności wpływają na nasz sposób istnienia, myślenia i działania. Jesteśmy dobrzy lub źli, ...
Rozwiń
OPINIE i DYSKUSJE
Cos tam mowi o materializmie XD, Mowil cos o duszy, jako czyms materialnym wynikiem tego,zywego organizmu. redukcjonizm metafizyczny do calosci. Prawa fizyki przeklada na morlanosc czlowieka. Cos tam argumentuje to.
Nie mowi nic o swiadomosci. Mowi tylko o behawioryzmie.
Krytyka do jego behawioryzmu - geneza aktu jest rozna od jej tresci.
Cos tam mowi o materializmie XD, Mowil cos o duszy, jako czyms materialnym wynikiem tego,zywego organizmu. redukcjonizm metafizyczny do calosci. Prawa fizyki przeklada na morlanosc czlowieka. Cos tam argumentuje to.
Oznaczone jako spoiler Pokaż mimo toNie mowi nic o swiadomosci. Mowi tylko o behawioryzmie.
Krytyka do jego behawioryzmu - geneza aktu jest rozna od jej tresci.
Mimo, że od napisania "Systemu przyrody" minęło już 250 lat, treść książki jest zadziwiająco aktualny. Baron Holbach miał bardzo trafne, przenikliwe i intuicyjnie poprawne przemyślenia dotyczące natury ludzkiej, świadomości i wolnej woli. Robi wrażenie fakt, że wiele przemyśleń zaprezentowanych w książce zostało potwierdzonych w XX wieku poprzez empiryczne badania, możliwe dzięki rozwojowi neuronauk. Autor musiał więc być znakomitym obserwatorem rzeczywistości, a jego otwarty umysł i oczytanie przebija z każdej strony dzieła.
Owszem, są w książce pewne teorie, które wyszły już z obiegu jako fałszywe, ale pamiętajmy, że autor był tylko wytworem swoich czasów. W moim odczuciu fakt ten nie powinien wpłynąć na ocenę dzieła.
Książka niezwykła, interesująca od deski do deski. Polecam.
Mimo, że od napisania "Systemu przyrody" minęło już 250 lat, treść książki jest zadziwiająco aktualny. Baron Holbach miał bardzo trafne, przenikliwe i intuicyjnie poprawne przemyślenia dotyczące natury ludzkiej, świadomości i wolnej woli. Robi wrażenie fakt, że wiele przemyśleń zaprezentowanych w książce zostało potwierdzonych w XX wieku poprzez empiryczne badania, możliwe...
więcej Pokaż mimo toAtak barona Holbacha na religię nie znajduje sobie równych spośród dzieł tego gatunku. Kwintesencja wolnej myśli splotła się tutaj z geniuszem krytycyzmu, a wszystko to dla chwały członków republique des lettres. Kto nie powinien sięgać po Holbacha? Z pewnością wszyscy ci, którzy za dobrą monetę biorą przekaz swego nauczyciela od religii. Nie tykać "Systemu przyrody" powinny również te osoby, dla których obcą jest myśl lotna, nie znajdująca żadnych barier konwenansu, a przy tym ujęta w karb żelaznej logiki. Zachwalać dzieło Barona można by na wiele sposobów. Najlepiej będzie jak oddamy mu samemu głos:
"Przyzwyczajenie opiera się najoczywistszym nawet dowodom, które są bezsilne wobec zakorzenionych namiętności i wad, wobec najbardziej naiwnych teorii, wobec najdziwniejszych obyczajów, a zwłaszcza wtedy, gdy łączy się z nimi ideę użyteczności, interesu publicznego lub dobra społecznego. To jest właśnie źródłem ślepego uporu, z jakim ludzie trwają zazwyczaj przy swoich religiach, starych zwyczajach i nierozsądnych obyczajach, przy niesłusznych prawach, przy nadużyciach, z których powodu bardzo często cierpią, oraz przy przesądach, których absurdalność uznają niekiedy nie chcąc jednak uwolnić się od nich." (t. I, s. 184);
"Gdyby władcy zużyli na oświecenie i uszczęśliwienie swoich państw jedną dziesiątą wydatków i trudów, które ponoszą na ogłupianie ich, oszukiwanie i gnębienie, to poddani ich staliby się niebawem równie mądrzy i bogaci, jak są obecnie ślepi i ubodzy." (t. I, s. 193);
"Gdyby konieczność nie zmuszała ludzi do odstępowania w praktyce od ich bezsensownych systemów, gdyby wbrew dogmatom religijnym potrzeby nie kierowały ich na drogę rozsądku, cały świat stałby się wkrótce rozległą pustynią zamieszkałą przez kilku osamotnionych dzikusów, którzy nawet rozmnażać się nie mieliby odwagi. Cóż to za pojęcia, o których z konieczności trzeba zapominać, aby umożliwić trwanie społeczności ludzkich." (t. I, s. 321-322);
"Teologia, nauka tak ważna i tak wychwalana, pożyteczna jest tylko dla ludzi żyjących na koszt innych lub uzurpujących sobie prawo do myślenia za tych wszystkich, którzy pracują. Ta czcza i zajmująca się chimerami nauka staje się w społeczeństwach cywilizowanych (które nie są jednak przez to bardziej oświecone) gałęzią handlu bardzo zyskowną dla księży, a wielce szkodliwą dla ich współobywateli, zwłaszcza gdy ci ostatni są tak nierozsądni, że chcą podzielać niezrozumiałe poglądy teologów." (t. II, s. 90);
"Gdyby Bóg istniał i gdyby był bytem rozumnym, sprawiedliwym i pełnym dobroci, a nie - dzikim, bezrozumnym i złośliwym, jakim lubi go przedstawiać religia to czegóż miałby się lękać cnotliwy ateista, gdyby sądząc w chwili śmierci, że zasypia na zawsze, znalazłby się przed obliczem Boga, którego za życia nie uznawał i zaniedbywał?" (t. II, s. 287-288);
Jednakże "System przyrody" nie jest wyłącznie klasycznym XVIII wiecznym "podręcznikiem" ateusza. Baron Holbach zaskakuje czytelnika wieloma refleksjami natury ogólnej - politycznej, społecznej, obyczajowej. Jak każdy szanujący się filozof napomyka coś niecoś również o cnocie. W jego ujęciu ma ona wymiar fatalistyczny. Jej ilustracją są następujące słowa:
"Przyznaję, że wskutek koniecznego następstwa błędów ludzkich, cnota rzadko pozwala zdobyć przedmioty, w których pospólstwo widzi swoje szczęście. Większość społeczeństw zbyt często rządzonych przez ludzi, z których ignorancja, pochlebstwa, przesądy, nadużycie władzy i bezkarność czynią wrogów cnoty, obdarza zazwyczaj szacunkiem i obsypuje dobrodziejstwami ludzi niegodziwych, wynagradza błahe, a nawet szkodliwe cechy charakteru, zasłudze zaś nie oddaje wcale należnej jej sprawiedliwości. Ale człowiek dobry nie ubiega się ani o nagrody, ani o poklask tak źle ukonstytuowanego społeczeństwa. Zadowalając się szczęściem zacisza domowego, nie usiłuje bynajmniej rozszerzyć swoich stosunków, które zwiększyłyby tylko grożące mu niebezpieczeństwa. Wie, że występne społeczeństwo to wir, w którym nie ma miejsca dla człowieka uczciwego, usuwa się więc z gościńca, na którym zostałby niewątpliwie zdeptany. Czyni tyle dobra, ile może we własnym zakresie, i pozostawia wolne pole niegodziwcom, którzy pragną wyjść na arenę; cierpi nad ciosami, jakie sobie zadają i cieszy się ze swojej przeciętności, która zapewnia mu bezpieczeństwo." (t. I, s. 361-362).
Atak barona Holbacha na religię nie znajduje sobie równych spośród dzieł tego gatunku. Kwintesencja wolnej myśli splotła się tutaj z geniuszem krytycyzmu, a wszystko to dla chwały członków republique des lettres. Kto nie powinien sięgać po Holbacha? Z pewnością wszyscy ci, którzy za dobrą monetę biorą przekaz swego nauczyciela od religii. Nie tykać "Systemu przyrody"...
więcej Pokaż mimo toDzieło wybitne, napisane prostym i eleganckim językiem, zawierające mnóstwo niezwykle cennych spostrzeżeń dotyczących natury, w tym natury ludzkiej, ich cech oraz sposobu funkcjonowania.
Dzieło wybitne, napisane prostym i eleganckim językiem, zawierające mnóstwo niezwykle cennych spostrzeżeń dotyczących natury, w tym natury ludzkiej, ich cech oraz sposobu funkcjonowania.
Pokaż mimo to