Te „Lata z Laurą Diaz” to przede wszystkim dłużące się „lata”, a nie żadna tam „Laura Diaz.” Fuentes zaprasza do czytania wielkiej, rozciągającej się na kilka dekad psychologicznej biografii tytułowej, fikcyjnej bohaterki i to niewiarygodne, że popełnia niemal szkolny błąd tworząc postać, z którą nijak nie można się identyfikować. Laura Diaz jest z papieru; w ogóle wszystkie te postacie robią wrażenie papierowych figur w jakimś teatrzyku; pojawiają się i znikają bez konsekwencji dla tej historii; mogłoby ich właściwie nie być. Wrażenie sztuczności potęgują sprowadzone często do trzech, czterech zdań lakoniczne dialogi, które są jakby migawkową kulminacją rozmów, które należałoby sobie dopowiedzieć. Sama narracja brzmi najczęściej jak egzaltowany komentarz do nudnego dokumentalnego filmu o wieku XX, a nie jak zajmujące opowiadanie. Szalenie to wszystko uroczyste, odświętne, pełne pretensji, a jednocześnie mało tutaj głębi, czegoś, co chciałoby się zabrać ze sobą i zatrzymać. Kojarzy mi się to ze szkolną akademią, w której przejętym swoją rolą gimnazjalistom kazano inscenizować wielkie, rzekomo wzruszające sceny na tle dekoracji w postaci zdjęć XX-wiecznej historii. Czegoż tu nie upchnięto?! Niemiecka emigracja w Meksyku, Pancho Villa i Emiliano Zapata, wojna domowa w Hiszpanii, komunizm i anarchizm, Holocaust, komisja McCarthy'ego, Diego Rivera i Frida Kahlo, rewolty z roku 1968, jest nawet Luis Bunuel... I choć zdarzają się tutaj poboczne wątki potencjalnie interesujące psychologicznie to czyta się to bez śladu przejęcia. Jak można zresztą czytać to inaczej, skoro Fuentes chyba przypadkowo osiąga efekt odmienny od zamierzonego, a na pewno oczekiwanego od tego rodzaju powieści. Choć to przecież nie powieść postmodernistyczna, samoświadoma powieść-gra, Fuentes tworzy w niej bohaterkę czysto „dyskursywną” (jak mawia się na zajęciach z teorii powieści), postać-wydmuszkę, wirtualną, tekstualną, rwącą się w strzępy już w połowie książki, a przez to zupełnie obcą czytelnikowi. Z czego więc zrobiona jest Laura Diaz? Z tych wszystkich rzeczy, o których Fuentes ma ambicje tutaj się mądrzyć – z historii całego XX wieku, i to nie tylko meksykańskiej historii, o której zresztą pisarz nie ma tu do powiedzenia niczego szczególnie olśniewającego.

Zdecydowanie odradzam tę rzecz przypadkowemu czytelnikowi. „Lata...” mogą liczyć tylko na studentów iberystyki albo tych, co spragnieni są meksykańskości w prozie. Bo ta meksykańskość tu jest, to prawda – i jest intelektualna, daleka od kiczowatych, popkulturowych przesądów – ale jednocześnie jest … nadęta, napuszona, koturnowa, teatralna, mądrząca się. Nie znoszę tej powieści. Wytrzymałem, nie dałem się, dałem jej szansę do końca. Ale wolę Fuentesa w odsłonach krótszych, takich jak najlepiej przez mnie zapamiętana „Pieśń ślepców.”

Te „Lata z Laurą Diaz” to przede wszystkim dłużące się „lata”, a nie żadna tam „Laura Diaz.” Fuentes zaprasza do czytania wielkiej, rozciągającej się na kilka dekad psychologicznej biografii tytułowej, fikcyjnej bohaterki i to niewiarygodne, że popełnia niemal szkolny błąd tworząc postać, z którą nijak nie można się identyfikować. Laura Diaz jest z papieru; w ogóle...