Gdy sięgałem po książkę Stiega Larssona przed oczami miałem filmową adaptację Davida Finchera The Girl With Dragon Tatoo. Obawiałem się, że znając film, książka nie będzie już tak atrakcyjna. Jednak bez wahania wziąłem się do czytania. Brutalny świat przedstawiony przez Larssona pochłonął mnie całkowicie. Nie powiem, ale to co mnie wciągnęło, w identycznym stopniu także przeraziło. Głównym wątkiem jest zniknięcie w 1966 Harriet Vanger, oraz śledztwo prowadzone prawie czterdzieści lat później przez dziennikarza skazanego za zniesławienie - Mikaela Blomkvista oraz ubezwłasnowolnioną researcherkę - Lisbeth Salander. Działając razem odkrywają przerażającą, skrywaną od lat tajemnicę rodziną Vangerów, dla której bez wahania można zabić.

Świat przedstawiony przez Larssona w dużym stopniu powiązany jest z rzeczywistością. Otacza nas ze wszystkich stron, a my jesteśmy w jego centrum, czasami nieświadomi jego istnienia. Bywa, że zobaczymy go w jakimś filmie lub wiadomościach. Jest to świat opływający brudem, brutalny i nieczuły na ludzkie cierpienie. W nim nie liczy się drugi człowiek. Dominuje ten, kto ma pieniądze oraz władzę. Motyw ten przewija się w wielu książkach, jednak u Larssona jest on bardzo mocno zaakcentowany. Autor nie ogranicza się jedynie do zarysowania swojej wizji, wręcz przeciwnie, korzysta z bardzo szczegółowych i przejmujących opisów, które poruszą każdego. Nie ma tu miłości, współczucia czy litości. Postaci często zawierają związki tylko ze względów ekonomicznych, narzucanych przez rodziców, nawet główny bohater jest zwolennikiem przelotnych znajomości, w których liczy się tylko przyjemność i pożądanie. Tymczasem pojęcie miłości rodzicielskiej zostało tu całkowicie wypaczone, wyrwane ze słownika i zastąpione nienawiścią. Nienawiść jest pielęgnowana, utwardza się w sercach bohaterów i staje czymś naturalnym, trywialnym, wobec czego przechodzi się obojętnie.

Bohaterowie wykreowani przez Larssona są nietuzinkowi. Nie ma tu prawdziwie czystych i dobrych postaci, każdy ma tu coś na sumieniu. Przeważają jednak mordercy, gwałciciele, pedofile czy naziści. Na dobrą sprawę tylko kilka osób potrafiłoby się obronić. Widać w ich postępowaniu jakieś skrawki dobra, jednak czy to wystarczy, aby jednoznacznie ich ocenić? Ja nie potrafiłem tego zrobić. Najbardziej charakterystyczną postacią jest Lisbeth Salander. Doświadczona przez życie, ubezwłasnowolniona, zdana na swojego opiekuna prawnego. Genialna researcherka i hakerka. Szokuje swoim wyglądem oraz zachowaniem, nigdy nie przejmuje się opinią innych i w pełni potrafi sama o siebie zadbać. Z taką kobietą lepiej nie zadzierać. Tymczasem, co ciekawe, Mikaela Blomkvista Larsson przedstawił jako zwykłego dziennikarza, jakich wielu. Mężczyznę, który nie wyróżnia się spośród tłumu niczym szczególnym, oprócz zamiłowania do dziennikarskich spraw i "pasji" do kobiet.

Kryminał Stiega Larssona może nie jest wielkim arcydziełem, ale w kanonie powieści kryminalnych na pewno się zapisze. Książkę czyta się praktycznie jednym tchem. Te sześćset czterdzieści stron, które najpierw przerażają, pochłania się momentalnie. Powieść nie pozwala się oderwać od siebie. Napięcie budowane jest stopniowo, dozowane ze strony na stronę. Każdy kolejny wątek powoduje zamieszanie w naszej głowie. Zamiast przybliżać się do rozwiązania zagadki, odnosimy wrażenie, że jesteśmy coraz dalej. Każdy staje się podejrzany, a my coraz częściej zadajemy sobie pytanie, co tak na prawdę stało się z Harriet.

Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet to rozbudowany do granic, wielowątkowy i wielopokoleniowy kryminał o nienawiści, zbrodni oraz złu mieszkającym w człowieku. Larsson pyta nas - czy w cywilizowanym kraju może dochodzić do podobnych sytuacji, gdzie ludzie wykształceni, obyci i na poziomie, mogą w swoim wnętrzu kryć prawdziwą bestię, którą od czasu do czasu spuszcza się ze smyczy? W porównaniu do filmu powieść, co oczywiste, jest o wiele bardziej rozbudowana. Szczególnie rzuca się to w oczy w momencie samego śledztwa dotyczącego zaginionej. Oczywiście zakończenie jest także dłuższe i bardziej skomplikowane. Ci, którzy oglądali film, spokojnie mogą przeczytać książkę, a ta na pewno ich zaskoczy.

Ta i inne recenzje na ksiazkapodreka.blogspot.com

Gdy sięgałem po książkę Stiega Larssona przed oczami miałem filmową adaptację Davida Finchera The Girl With Dragon Tatoo. Obawiałem się, że znając film, książka nie będzie już tak atrakcyjna. Jednak bez wahania wziąłem się do czytania. Brutalny świat przedstawiony przez Larssona pochłonął mnie całkowicie. Nie powiem, ale to co mnie wciągnęło, w identycznym stopniu także...