Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Całkiem przyzwoite wspomnienia polityka przedwojennego PSL, potem emigranta do 1956 r., męża Marii Kuncewiczowej. Był rogatą duszą - jeszcze w 1916 jako młokos w organizacji niepodległościowej umiał się postawić Komendantowi, czyli Józefowi Piłsudskiemu – któremu to się spodobało, ale nowego wyznawcy nie pozyskał. A jego ocena sanacji – ostra, ale kto powie, że niesprawiedliwa? Najciekawsze są wspomnienia wojenne, gdy Kuncewiczowie dotarli do Francji i Anglii. On sam nie ma od początku wielu złudzeń co do naszych prześwietnych sojuszników. Jako bystry obserwator widzi, że rządowe środowisko emigracyjne to nie grono aniołów, nie tylko endecy. Nie oszczędza i polityków PSL – taki minister Aleksander Ładoś wychodzi na niezłego cwaniaka i łajdaka. Nieznanym epizodem jest fakt, że Kuncewicz był ostatnim rozmawiającym z emigracyjnym przywódcą Żydów Szmulem Zygielbojmem. Popełnił on samobójstwo – dał bowiem ludziom w Getcie Warszawskim zgodę na powstanie. „Czy ja mogę powiedzieć – gińcie, a sam….?” – mówił Kuncewiczowi w ostatniej rozmowie. A nad ranem zadzwoniło do niego Intelligence Service, informując o samobójstwie. Dodano, że Zygielbojm przed śmiercią napisał do niego list, którego Kuncewicz nie dostanie ze względu na „rację stanu” (Churchill nie chciał przyjąć Zygielbojma, domagającego się pomocy dla getta…). I jeszcze jedna smutna rzecz. To od Kuncewicza dowiedziałem się, że rząd polski w Londynie nie był utrzymywany z żadnego polskiego budżetu, ale za wszystko, włącznie z pensjami ministrów czy urzędników, jak Kuncewicz, płacili sami Anglicy. ”W ten sposób znaleźliśmy się w pełnej zależności od brytyjskiej administracji” – konstatuje gorzko Autor. A gdy w 1945 Wlk. Brytania cofnęła uznanie rządowi RP w Londynie, wypłaciła ministrom i innym „odszkodowania” jako swoim urzędnikom. Kuncewicz jako jedyny odmówił przyjęcia tych pieniędzy, bo „nigdy nie pracował w brytyjskiej administracji” - choć już biedował…. Co klasa, co klasa – a co kasa co kasa. Koledzy, którzy ją wzięli, Autora lekko znielubili….