Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Z okazji pięćdziesiątych urodzin Chruszczowa w 1944 roku na pierwszych stronach gazet, ukazał się jego ogromny portret w mundurze z medalami wraz ze słowami: „…Nasz drogi Nikita Siergiejewicz [jest] wielkim leninowcem [i] wspaniałym stalinowcem”. I dalej: „Milcząc, towarzysz Chruszczow, nie tylko sam się zastanawia, lecz także zmusza do zastanowienia swego rozmówcę. Toteż często bywa i tak, że nim Nikita Siergiejewicz otworzy usta, rozmówca już zaczyna lepiej rozumieć sprawę, o którą pytał, widzi ją w całkiem nowym świetle, dostrzega, że być może w ogóle nie trzeba było ją podnosić albo też należało ją przedstawić zupełnie inaczej”. Biografie sekretarzy partii komunistycznych nie są zbyt popularne, jednak w tym przypadku całość czyta się niemal bez wytchnienia. Zasługą autora jest niewątpliwie umiejętne dawkowanie treści, bo w tym zalewie dat, osób i wydarzeń łatwo o zniechęcenie czytelnika. Widać wieloletnią pracę dokumentalisty, doskonałą kwerendę i błyskotliwe wnioski. Najbardziej interesujące kwestie zjawiają się na początku: jak to było w otoczeniu Stalina, że nie stał się ofiarą czystek oraz to w jaki sposób pokonał Berię, uzyskując dla siebie władzę? Odpowiedź na te pytania jest taka sama: Chruszczow był uważany za niezdolnego do przewodzenia, za człowieka „pożytecznego”, ale niegroźnego; był nawet lekceważony. Kiedy stoi na czele partii, wplątuje się w rywalizację ze Stanami Zjednoczonymi, z której wychodzi znokautowany. Ważnym elementem biografii jest również odchodzenie, po pierwsze jak zostaje degradowany i usuwany w cień, tak, aby zniknąć oraz w jaki sposób pisząc swoje wspomnienia i publikując je za granicą, „walczy o prawdę”. Rzadko kiedy mamy do czynienia z tak ogromną liczbą przypisów - zajmują one grubo ponad 100 stron – ale są one również źródłem interesujących historii z życia ludzi tamtych czasów. Jak ta, kiedy na jednym ze zjazdów partyjnych pewna kobieta publicznie i w niewybrednych słowach oskarżyła wysokiego urzędnika o kontrrewolucyjne poglądy. Zgromadzeni zwrócili się ku niemu, czekając reakcji. Kiedy przez pewien czas milczał, wydawało się, że jego los jest już przesądzony. Urzędnik odpierając atak, wypalił, iż towarzyszka X jest po prostu k….W ogólnym oburzeniu i zamieszaniu, nie doszło do głosowania dalej idących wniosków, a oskarżony uratował własne życie.