Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Lektura książki Andrzeja Falkiewicza była dla mnie piękną, jednakże wymagającą przygodą intelektualną. Jestem pod dużym wrażeniem rozległej wiedzy autora, który nie dość, że świetnie orientuje się w głównych działach filozofii, to jeszcze jest na bieżąco z wynikami naukowego wyjaśniania szeroko pojętej rzeczywistości a hobbystycznie interesuje się fizyką. Podziwiam także jego odwagę do sformułowania swojego filozoficznego stanowiska, zwłaszcza że środowiska akademickie mają tendencję do pewnego rodzaju zamknięcia czy konserwowania własnych poglądów i „niemożności” tudzież niechęci do wsłuchania się w głos innego i wejścia z nim w dialog. Zdaniem autora ludzkość w pewnym momencie swoich dziejów zbyt mocno uwierzyła w niezawodność naukowego wyjaśniania podpartego metodami nauk przyrodniczych, które w obszarach rzeczywistości innych niż te, będące areną naszej praktyki życiowej stają się zawodne (Wszechświat, cząstki elementarne). Falkiewicz zarzuca naukowcom ( a może ludzkości) uzurpację i „pyszałkowate oświecenie”, gdyż odnosząc sukcesy na polu mechaniki klasycznej w wyjaśnianiu otaczającego nas świata, zapragnęli wyjaśnić całość wszechrzeczy. Nauki przyrodnicze posługują się rachunkiem matematycznym, który z kolei uzgadnia się z kategoriami logiki, szczególnie z zasadą wyłączonego środka, a te ostatnie nabywamy (wg badań) wraz z nabywaniem doświadczenia życiowego. Autor konkluduje, iż naukowa metodologia mająca pomóc nam w zbadaniu i oswojeniu otaczającego, najbliższego świata, nie może być poprawna przy wyjaśnianiu obszarów mniejszych bądź większych a już tym bardziej nie powinna pretendować do miana metody uniwersalnej, gdyż jej podwaliny biorą się z empirii. To, co się sprawdza na gruncie epistemologii (ale też nie zawsze) niekoniecznie doprowadzi nas do poprawnych wniosków na gruncie ontologii. Za taki stan rzeczy odpowiada zepchnięcie na margines, w pewnym okresie, metafizyki oraz, w jeszcze wcześniejszym momencie rozdzielenie bytu na dwa składniki: materialny i duchowy. Odtąd rozważania ontologiczne prowadzono przez pryzmat jednego bądź drugiego stanowiska, gdy tymczasem autor podpowiada, iż oba są dwoma sposobami oglądu bytu. Co więcej, żeby mniej więcej zrozumieć fakt własnego istnienia, należy zapomnieć o wyłączności metod nauk przyrodniczych. Autor formułuje pogląd, iż nasze bycie w świecie ma charakter metaforyczny: „Jestem „tu”, ale jeżeli chcę utrzymać się w świecie, muszę się znaleźć zarazem „tam” - będąc nadal „tu”, nadal pozostając sobą. Jestem „tu” - lecz żeby znaleźć się „tam”, muszę je wpierw oswoić, określić według potrzeb własnej fizyczności. Tak rodzi się gest metaforyczny (…). Tak powstaje metafora – składająca się z dwu członów: określającego i określanego. (...)dlatego w każdej metaforze można wyróżnić jej człon bliższy mnie – bliższy mojemu ciału – i jej człon dalszy, rozumiany jako zaprzeczenie mojej cielesności (jej składnik bliski i jej składnik daleki, jej składnik dotykalny i jej składnik nie osiągalny dotykiem, jej stronę moją i jej stronę świata, itp.)”. Oznacza to, że w procesie wyjaśniania należałoby przeformułować metodologię, dowartościować nauki humanistyczne i chyba zapomnieć o uzyskaniu tak precyzyjnych odpowiedzi jak na gruncie np. matematyki. Stanowisko autora wydaje mi się bardzo interesujące, (choć wyobrażam sobie zamęt i opozycję u jego kolegów po fachu :))). Co ciekawe intuicja podpowiada, że nie sposób się z nim nie zgodzić:),w pewnym sensie zasypuje on ten wielki rów pomiędzy skłóconymi obozami materii i ducha. Właśnie intuicyjnie czujemy, że ani jedno, ani drugie tylko obydwa razem wzięte konstytuują nasze życie, tyle, że nie będąc uczonymi, bardzo często nawet nie wiemy jak uzasadnić własne przeczucie. Miłe, że autor zrobił to za nas. Nawet jeśli ktoś nie zgodzi się z jego metaforyczną koncepcją, to raczej nie odmówi mu racji przy rozpoznaniu zamieszania i nieporozumienia w naukach, które walnie przyczyniły się do formułowania fundamentalnych opinii kim właściwie jesteśmy i czym nasze bycie jest.