Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Książka przedziwna. Wszystkie trzy tomy "Życia prywatnego Polaków w XIX wieku" to zapiski czy też skrypty ogólnopolskiej konferencji naukowej na powyższy temat. Naukowcy z Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego biorący udział w konferencji chcieli się wykazać pracą naukowa (a może po prostu potrzebowali publikacji do uzyskania kolejnego tytułu?). Każdy rozdział to inny projekt badawczy, inny naukowiec i inne podejście do tematu. Niektóre są bardzo interesujące i zachęcają do dalszego zgłębiania tematu - jak "Obraz wielkopolskiej patriotki i działaczki politycznej Emilii Szczanieckiej" Sylwii Skiendziul i Katarzyny Zaremby, inne są kompletnie o niczym "Edukacja w domach rekolekcyjnych dla dziewcząt i pań diecezji warmińskiej w 2.połowie XIX wieku" Kingi Lisowskiej. Najbardziej bawiły mnie tezy, że podjęty temat jest tylko próbą analizy i że wymaga on pogłębionych badań. Takie stwierdzenie pozwala na pisanie o niczym. Z takich artykułów nie można dowiedzieć się niczego, tak bardzo są zachowawcze i brak w nich treści. Być może "Życie..." To próba przybliżenia czytelnikowi realiów życia pod zaborami, dla mnie jednak jest to obraz niepełny i bardzo ogólnikowy. Brakuje jakiejś myśli przewodniej, klucza, który porządkowałby dobór tematów. Nazwałabym to raczej szkicem, próbą przymierzenia się do tematu, zresztą niestety bardzo chaotyczną i schematyczną. Polska pod zaborami to w głównej mierze chłopi, a nie mieszczaństwo i arystokracja. Po lekturze tej książki można by odnieść wrażenie, że wszystkim żyło się dobrze, mimo że nie mieliśmy własnego państwa. Życie dworskie trwało, młodzi wyjeżdżali na studia za granicę, a panie oddawały się działalności charytatywnej. W jednym tylko artykule pojawia się informacja o zsyłce na Sybir "Na zesłaniu i w kresowym dworze - fragmenty codzienności w dziennikach Pauliny i Zofii Białłozorówny" Malwiny Mazan-Jakubowiskiej, ale informacje o trudnościach życia są tylko delikatnie zaznaczone, bardziej jako niedogodność i brak towarzystwa na odpowiednim poziomie niż jako obraz życia na zsyłce. Brakuje mi w tej książce komplementarności i odważnych tez, powiela stereotypowe opinie i utwierdza wiele mitów. Autorzy są bardzo zachowawczy w doborze tematów. Zastanawiały mnie również artykuły nobilitujące rolę kościoła katolickiego oraz religii jako czynnika niezbędnego do zachowania polskości. Przydałoby się nieco więcej dystansu, krytycyzmu oraz odwagi w poglądach młodych naukowców.