Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Grupa poselska "Jutra Pracy" nie była liczna, ani nie miała wielkich tradycji, jednak w ostatnich latach przedwojennych i w czasie okupacji (występowała jako "Unia") było o niej głośno. W kilku momentach odegrała rolę "języczka u wagi" jak momencie zachwiania w OZN i w decyzji rozwiązania sejmu w 1938 roku. Grupa "Jutra Pracy" prezentowała dość zaskakujący z dzisiejszego punktu widzenia program, który można by określić jako "narodowo-katolicko-socjalistyczno-społeczny". zrozumienie go na podstawie różnych artykułów jest trudne. I tu wspomnienia Hoppego są pomocne w zrozumieniu. Lata trzydzieste, po wielkim kryzysie są latami poszukiwań jakiegoś rozwiązania dla świata: wielu jest przekonanych, że kapitalizm się skończył a komunizm to jest wielkie zagrożenie. Faszyzm (włoski) wygląda kusząco, ale militaryzm z nim związany, zwłaszcza w wersji niemieckiej odstrasza. Stąd próby znalezienia jakiegoś innego rozwiązania. I wskazania "Jutra Pracy" taką trzecią drogą były, choć trzeba przyznać, że wyglądały na zbyt utopijne, a do tego (w innych publikacjach - dość mętne). Te wspomnienia sporo układają w głowie. Jan Hoppe nie pisze lekko, nie ma w jego opowiadaniu polotu. Często przechodzi na pluralis modestiae co czynił także w swojej przedwojennej publicystyce, co jednak brzmi dziwnie we wspomnieniach. Brakuje w tych wspomnieniach umocowań w chronologii (żadnych dat) co powoduje kłopoty w lokalizacji czasowej, jeśli ktoś nie jest biegły w historii lat trzydziestych. Autor niewątpliwie też nie jest obiektywny - wspomina, że zarzucano mu antysemityzm ale pamięta tylko o tym, że popierał ustawę o zakazie uboju rytualnego i to wyłącznie w imię dobra zwierząt, a zajrzenie do prasy z 1938 ujawnia zupełnie inny obraz jego wystąpień sejmowych; - pamięta także, że z Maciejem Ratajem rozmawiali o poparci dla ustawy o ułaskawieniu skazanych w procesie brzeskim ale nie wspomina, że pod koniec 1935 roku to on, z kolegami z "Jutra Pracy" najgłośniej wypowiadali się przeciwko bardzo podobnej ustawie amnestyjnej. Ale cóż, nie każdy autor potrafi być obiektywny wobec samego siebie i zresztą nie można chyba tego wymagać. Mimo sporych słabości jest to bardo ciekawa książka dla mnie, zainteresowanego latami trzydziestymi: jest to spojrzenie trochę z wewnątrz obozu sanacyjnego ale jednocześnie spoza niego. Dużo ważnych informacji o śmierci samobójczej Walerego Sławka, które są niezwykle istotne. Sporo jest o Stefanie Starzyńskim w miesiącach po wybuchu wojny (panowie byli dość bliskimi współpracownikami). Niezwykle istotna jest też część o wybuchu powstania warszawskiego, gdzie Hoppe z kolegami byli bardzo blisko podejmowania decyzji o wybuchu powstania (Jan Jankowski, delegat rządu na kraj był ich kolegą partyjnym). Nie dla początkujących ale dla zainteresowanych bardzo ważne.