New York Times zachęca do lektury polskich kryminałów

LubimyCzytać LubimyCzytać
24.03.2014

New York Times poświęcił bardzo obszerny artykuł polskim kryminałom i cechom, które odróżniają je od kryminałów pisanych przez autorów innych narodowości. Kryminał traktowany jest jako polska specjalność, co jest tym ciekawsze, że przestępczość w Polsce należy do najniższych w Unii Europejskiej.

New York Times zachęca do lektury polskich kryminałów

Cytowany jest Irek Grin, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Kryminału, który zauważa, że w 2003 wydano zaledwie cztery polskie thrillery, podczas gdy rok temu ukazało się ich 112.

W ciągu ostatniej dekady rodzime kryminały stały się jednym z najpopularniejszych gatunków literackich w Polsce. Ginanne Brownell przewiduje na łamach New York Timesa, że choć międzynarodowy rynek literatury kryminalnej jest zdominowany przez prozę amerykańską, brytyjską i skandynawską, polska literatura kryminalna z pewnością wkrótce przykuje uwagę czytelników z całego świata.

Jej zdaniem polskie kryminały są wyjątkowe ze względu na interesujące tło. Zauważa też, że wiele z najpopularniejszych polskich kryminałów osadzonych jest na tle bogatej i burzliwej historii Polski w XX wieku.

Podaje przykład Marka Krajewskiego, którego cykl o Eberhardzie Mocku został już przetłumaczony na 20 języków. Akcja powieści kolejnego autora, Marcina Wrońskiego, toczy się w przedwojennym Lublinie. Małżeński tandem pisarski, Małgorzata Fugiel-Kuźmińska i Michał Kuźmiński, na miejsce akcji thrillera Sekret Kroke, przetłumaczonego niedawno na francuski, wybrali Kraków w okresie międzywojennym.

New York Times zauważa, że moda na kryminały nie jest w naszym kraju niczym nowym. Już w czasach komunistycznych był to bardzo popularny gatunek. Dowodem jest choćby wielkie poruszenie po śmierci Joanny Chmielewskiej. Jednak obecne zainteresowanie tym gatunkiem jest świeże, nie ma więcej niż 10 lat. Gazeta cytuje Wojciecha Orlińskiego, który zauważa, że w okresie transformacji ludziom brakowało poczucia stabilności, jednak gdy ich codzienne życie się unormowało i pojawiła się nowa klasa średnia, ludzie zaczęli chętniej sięgać po książki. Michał Kuźmiński stwierdza zaś, że przez lata Polska była traktowana jako terra incognita, a nawet teraz, gdy jesteśmy częścią Unii Europejskiej, nasza historia i kultura odróżniają nas od innych krajów. Zauważa, że fenomen kryminałów skandynawskich opiera się na tym, co kryje się za fasadą wysoko rozwiniętych, opiekuńczych systemów społecznych, podczas gdy literatura polska rozlicza się wciąż z traumami przeszłości kraju.

Ginanne Brownell, autorka artykułu, twierdzi też, że liczba tytułów kryminalnych wydawanych w Polsce systematycznie rośnie. Powołuje się na Beatę Stasińską, szefową Wydawnictwa W.A.B., która podaje, że każda książka Marka Krajewskiego sprzedała się już w ponad 50000 egzemplarzy, a thrillery Zygmunta Miłoszewskiego osiągnęły nakład ponad 200 000 egzemplarzy. Coraz częściej za pisanie kryminałów biorą się autorzy kojarzeni z inną literaturą, jak chociażby Olga Tokarczuk, Joanna Bator i Michał Witkowski.

Polskie kryminały zdobywają popularność także za granicą. Ziarno prawdy Miłoszewskiego wydane zostało już w kilku językach i osiągnęło sporą popularność we Francji i w USA. Niedawno wydano je w Izraelu, zaś Uwikłanie tego samego autora będzie miało wkrótce swoją premierę w Turcji.

Coraz więcej polskich powieści wydaje się też w Wielkiej Brytanii. Joanna Zgadzaj, współzałożycielka brytyjskiego wydawnictwa Stork Press, które specjalizuje się w wydawaniu literatury z Europy Środkowej i Wschodniej, wiąże popularność polskich książek z dużą liczbą Polaków mieszkających na Wyspach Brytyjskich. Jej zdaniem, zauważalna obecność imigrantów budzi zainteresowanie polską kulturą wśród czytelników brytyjskich. Dowodem może być tłok na wieczorze poświęconym polskiej literaturze kryminalnej, zorganizowanym niedawno w niewielkiej księgarni w Londynie. Gośćmi specjalnymi byli Mariusz Czubaj i Joanna Jodełka, których książki ukazały się już w Wielkiej Brytanii.

Kryminałom skandynawskim z pewnością pomogły liczne ekranizacje. Polska proza kryminalna także przykuwa ostatnio uwagę filmowców. Agnieszka Holland zaczyna wkrótce pracę nad ekranizacją ostatniej książki Olgi Tokarczuk, zaś Borys Lankosz przeniesie na ekran „Ziarno prawdy” Miłoszewskiego. Córka Agnieszki Holland, Kasia Adamik, wyreżyseruje polsko-niemiecko-szwedzką produkcję opartą na kontrowersyjnej książce Krystiana Bali Amok, której autor odsiaduje właśnie wyrok za morderstwo niepokojąco podobne do tego, które zostało opisane w jego książce.

„Kryminał nie może być tylko kryminałem” – mówi Zbigniew Miłoszewski. „Zachodniego czytelnika interesuje to, w jaki sposób funkcjonuje społeczeństwo. Kim jesteśmy, o czym marzymy, co nas niepokoi – to są najciekawsze zagadki, które można rozwiązać w kryminałach”.

Artykuł w oryginale przeczytacie tutaj.


komentarze [15]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
miharu 27.03.2014 22:41
Czytelniczka

"przestępczość w Polsce należy do najniższych w Unii Europejskiej"

Coś trudno mi w to uwierzyć. Chyba że to dlatego, iż wykrywalność mamy najniższą. ;)

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Rita 28.03.2014 11:58
Czytelniczka

A ja myślę, że swoje znaczenie ma też fakt, że u nas wszelkie przekręty robi się legalnie...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
przem 14.04.2014 23:08
Czytelnik

a może u nas rzeczywiście nie jest wcale tak źle ? Skąd wiecie, że lepiej jest gdzie indziej?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Kramer 26.03.2014 10:10
Czytelnik

Zauważa, że fenomen kryminałów skandynawskich opiera się na tym, co kryje się za fasadą wysoko rozwiniętych, opiekuńczych systemów społecznych, podczas gdy literatura polska rozlicza się wciąż z traumami przeszłości kraju.
Trudno, żeby było odwrotnie, albo żeby było choćby równo, czyli na te same tematy. Stwierdzenie to nie jest ani zaskakujące ani nie może w żaden sposób...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Allie 25.03.2014 23:00
Czytelniczka

"Kryminał traktowany jest jako polska specjalność, co jest tym ciekawsze, że przestępczość w Polsce należy do najniższych w Unii Europejskiej."

Kurczę, trudno mi jakoś doszukać się związku przyczynowo-skutkowego między popularnością kryminału jako gatunku a poziomem przestępczości w kraju. Czyżby jednak piernik miał coś do wiatraka?

Od razu pojawia się pytanie, co...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Aleksandra 25.03.2014 15:37
Czytelniczka

Ale nie zapominajmy, że nie tylko kryminały Polacy piszą świetne (jak dla mnie najlepsze;) )!

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
TymonT 25.03.2014 15:13
Czytelnik

ja czytam wybiórczo - Miłoszewski ok, Krajewski słaby itd.
W każdym razie miło, że NYT pisze - może zaczną więcej zarabiać nasi pisarze.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Rafał Chojnacki 24.03.2014 20:47
Czytelnik

Rację ma Miłoszewski, mówiąc, że "Zachodniego czytelnika interesuje to, w jaki sposób funkcjonuje społeczeństwo.", tylko czy nasze kryminały o tym mówią? W większości przypadków nie.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
czytamcałyczas 24.03.2014 20:39
Czytelnik

Mnie nie trzeba zachęcać.Ja regularnie czytam nasze kryminały.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Między sklejonymi 24.03.2014 16:38
Bibliotekarka

W takich chwilach cieszę się z faktu bycia Polką.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
bookowina 24.03.2014 14:59
Czytelniczka

Miłoszewski!

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Karambola 24.03.2014 14:52
Czytelniczka

Bardzo mnie to cieszy, kryminały kocham i uwielbiam. Wychowałam się na twórczości Chmielewskiej i Christie, teraz pochłaniam co mi wpadnie w ręce, najbardziej wielbię Miłoszewskiego i Wrońskiego. W antykwariatach czasem uda się trafić milicyjne kryminałku z PRL-u, też się je przyjemnie czyta. Na pohybel tym, którzy uważają kryminały za mało wartościowe!

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post