Niekiedy reaguję bardzo emocjonalnie na informacje o pojawieniu się jakiejś książki na rynku. Może powinnam się przejmować swoją zbytnią ekscytacją, nie przystającą już dorosłej przecież osobie oraz wysokimi dźwiękami wydobywającymi się ze śpiewaczek operowych, a także ze mnie w obliczu zapowiedzi premiery. Przemielona i wyciśnięta po „Mężczyźnie imieniem Ove”, weszłam na swoje konto, żeby dodać książkę do przeczytanych, i co się okazało? Że Sonia Draga wydaje w najbliższym czasie Pozdrawiam i przepraszam tego samego autora.

Fenomen niektórych bestellerów trudno mi pojąć, natomiast zupełnie zrozumiały jest dla mnie ogromny nakład, w jakim rozchodzą się powieści Fredrika Backmana. Ten pisarz dostarczył mi skrajnych emocji, nie uciekając się do efekciarskich elementów fabuły, które zamierzenie miały wydusić ze mnie ostatnią łzę. Ta naturalność w konstruowaniu historii jest głównym argumentem, by sięgnąć po kolejne powieści utalentowanego Szweda. W mojej ocenie, niełatwo jest napisać książkę, będącą komedią i dramatem obyczajowym zarazem, nie ocierając się o kicz.

Elsę i jej babcię dzieli siedemdziesiąt lat. Obie są uznawane za otoczenie za „zbyt (tutaj eufemistyczny przymiotnik) jak na ich wiek”. Niedopasowane społecznie, świetnie odnajdują się w swoim towarzystwie. Już na samym początku bohaterki lądują na komisariacie policji za wybryk starszej pani. Późniejsze uzasadnienie jej zachowania spowodowało u mnie pierwszy ścisk serca. Po pierwszych rozdziałach czuję, że „Pozdrawiam i przepraszam” będzie równie humorystyczno-poruszającą książką, co debiut Fredrika Backmana.

Miljenko Jergović zdecydowanie należy do czołówki moich ulubionych pisarzy. Pierwszy raz zetknąłem się z nim po przyznaniu mu Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” w 2012 roku za powieść „Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki”. Czytając ją całkowicie odpłynąłem. Byłem pod ogromnym wrażeniem zarówno świeżości, jak i siły tej prozy. Oto znalazłem pisarza świadomego wagi opowieści, który rozumie, że stylistyczne sztuczki są zbędne jeśli nie służą celowi nadrzędnemu – opowiadanej historii. Metafory u Jergovica przekazywane były za pomocą narracji, nie formy. Tego mi było trzeba. Niedługo później znalazłem się na dość kuriozalnym spotkaniu autorskim z nim, w nieistniejącej już poznańskiej kluboksięgarni „Głośna”.

Gdy przyjeżdża do Polski pisarz z literackiej prowincji, za jaką - poza niewielkimi wyjątkami - uchodzą w Polsce Bałkany, można być pewnym, że widownię wypełni jeden rodzaj ludzi – lingwiści. W tym konkretnym przypadku licznie stawiły się studentki, absolwentki i doktorantki Filologi Słowiańskiej na UAM. Już początek spotkania nie zwiastował nic dobrego, kiedy jedna z uczestniczek spotkania zasugerowała rezygnację z umówionej tłumaczki „skoro i tak wszyscy mówimy po chorwacku”. Razem z jeszcze jedną osobą nieśmiało, lecz na szczęście skutecznie, zaprotestowaliśmy. Później zaczęło się odpytywanie pisarza z jego skomplikowanej, wewnętrznie sprzecznej tożsamości kulturowej, będącej amalgamatem elementów bośniackich, chorwackich i serbskich. Gość z pokorą odpowiadał i starał się wydostać z „bałkańskiego kotła”, do którego był co rusz wrzucany. Jakiekolwiek ekskursje na tematy związane z jego książkami były szybko ucinane. Być może to moja nadinterpretacja, ale gdy na koniec podszedłem do niego z prośbą o autograf i po angielsku powiedziałem o wrażeniu, jakie na mnie wywarła „Srda...”, zobaczyłem na jego twarzy przelotny wyraz ulgi, że na sali był obecny chociaż jeden czytelnik „spoza branży”. Od tamtego czasu sława i renoma Jergovića znacznie wzrosły. A on każdą kolejną książką potwierdza, że zasłużenie. Dlatego z ogromną przyjemnością w weekend będę czytał Psy nad jeziorem.

A Wy z jaką książkę spędzicie pierwszy weekend lata?