-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Quo vadis, biblioteko? Książki o świecie, który (nie) może zaginąć
Biblioteka to miejsce wyjątkowe, niepowtarzalne. Niektórzy powiedzą: archaiczne.
Ja im na to: zmieniające się wraz z nami – czytelnikami. Inni znów: dla wykształciuchów, co skontruję egalitaryzmem wpisanym niejako w ideę biblioteki publicznej. Do napisania o bibliotekach skłoniła mnie wydana w ubiegłym roku książka:
Photo by Giammarco Boscaro on Unsplash
„Biblioteki. Krucha historia” autorstwa Andrew Pettegree i Arthura der Weduwena.
Ten niezwykły biblioteczny esej przetłumaczyła Agnieszka Nowak-Młynikowa. Czytelnik będzie podczas lektury niesiony bystrym nurtem ciekawostek nasyconych treścią dzięki zarówno erudycyjnej wiedzy autorów, jak i starannemu researchowi. Nurt ów jest na tyle bystry, że trudno się wyrwać i przestać czytać, mimo że tom jest słusznych rozmiarów. Autorzy piszą o pozytywnych i negatywnych aspektach funkcjonowania miejsc przechowywania książek i wymiany wiedzy: pomieszczeń z rzędami półek służących dobru publicznemu i wielkich prywatnych księgozbiorów służących pompowaniu ego ich właścicieli. Poznajemy biblioteki i ich historię, skrzącą się od anegdot. Jako poznaniak żałuję tylko, że nie znalazła się wzmianka o niezwykłym projekcie funkcjonującym od 1829 roku do dziś – czyli Bibliotece Raczyńskich. Utworzonej pod zaborem pruskim, mało tego, wspartej prawem cesarza Fryderyka Wilhelma III nakazującym przekazywanie bibliotece po jednym egzemplarzu każdej książki wydanej w Wielkim Księstwie Poznańskim. Brzmi znajomo? Komuś kojarzy się z czymś tak zwany egzemplarz wieczysty? Można mówić o swoistych pierwocinach tej idei.
No tak, ale Biblioteki Raczyńskich w tekście nie znalazłem, było natomiast całe mnóstwo innych historii związanych z przechowywaniem książek czy eksponowaniem ich. Sporo o samej idei czytania, upowszechniania tej umiejętności, emocjach, jakie budziły i budzą biblioteki – zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych. Mało tego, swoje miejsce znalazły również związki z polityką, wojnami…
Książka „Biblioteki. Krucha historia” (Smak Słowa) natchnęła mnie też do przypomnienia sobie i Państwu o innych tytułach, w których biblioteki grają jedne z ważniejszych ról. Przy czym nie będą to raczej pozycje, które moglibyśmy umieścić na długiej półce bibliotecznej z hasłem beletrystyka.
„Karafka La Fontaine’a”. Melchior Wańkowicz zdobywa erudycyjne mistrzostwo świata
Mimo że czytałem ją w okrojonej przez cenzurę wersji, wizja Biblioteki Kongresu, w której pisarz miał okazję pracować, zawładnęła niemal bez reszty moją wyobraźnią. Były to lata osiemdziesiąte, książek w Polsce nie wydawano zbyt wiele, na niektóre tytuły polowało się w bibliotekach, inne były dostępne tylko w tak zwanym drugim obiegu. Internet? Można było poczytać o ideach sieci u autorów SF. Tymczasem Wańkowicz opisywał bibliotekę i czytelnię gwarantującą dostęp do wszelkich możliwych dzieł. Dostępnych od ręki, podczas pracy. Można się było obłożyć stertami książek, szukać, wynotowywać. Myślę, że czytelniczkom i czytelnikom Lubimyczytać nie muszę tłumaczyć, jak wielki zastrzyk endorfin trafia do krwiobiegu na samo tylko wspomnienie takiej sytuacji. Stąd pewnie ta wizja tak głęboko wryła mi się w pamięć. Pasuje tu jak ulał powiedzenie: głodnemu chleb na myśli – w kontekście początku lat osiemdziesiątych, Polski i ówczesnej sytuacji. Oczywiście „Karafka La Fontaine’a” (Prószyński Media) nie jest książką o bibliotekach. To solidny, dwutomowy opis – niestety w dużej mierze już nieaktualny – warsztatu pracy reportera, przygotowywania się do pisania, pogłębiania wiedzy na temat, który będzie przedmiotem analizy.
Wańkowicz, czasem między wierszami, czasem wprost, podkreślał rolę wyjaśniania świata, jaką powinien pełnić dziennikarz. Rolę, która coraz częściej pokrywa się kurzem wzbijanym przez biegających z miejsca na miejsce poszukiwaczy wciąż nowych informacji. Jedno, co dobre, że bywa też z tego lamusa wyciągana. Ostatnio, mam wrażenie, nieco częściej niż jeszcze 10 lat temu. Popularność książek non-fiction rośnie, coraz więcej też pojawia się pozycji pisanych przez dziennikarzy, które w rozbudowany sposób nie tyle opisują, co wyjaśniają nam świat. Przypomniała o tym niedawno, a jakże, biblioteka – Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, eksponując dostępne w niej książki reportaże. Natknąłem się na nie, wychodząc z budynku wydziału. Może adepci dziennikarstwa się zainteresują, może zainspirują. Oby…
Jorge Luis Borges. Totalna Biblioteka Babel
Tak, wiem… Miało nie być beletrystyki. Tymczasem wyciągam opowiadanie Borgesa. Książka Andrew Pettegree i Arthura der Weduwena opisała zjawisko biblioteki w tak totalny sposób, że nawiązania do „Biblioteki Babel” nie dało się uniknąć. Na swoją obronę mam istnienie eseju (tak, tak, eseju – więc to nie beletrystyka) „La Biblioteca Total”, który stał się zaczynem bardziej literackiej wizji argentyńskiego pisarza i… później też dyrektora biblioteki. W obu przypadkach Borges próbuje, moim zdaniem, dać do zrozumienia, że próby upakowania lub zgromadzenia całej ludzkiej wiedzy skazane są na porażkę. Pomieszano nam języki i kultury, nasza wiedza stale się rozrasta, jednak wizja miejsca, w którym opisane jest WSZYSTKO, i tego, że POTENCJALNIE można do tej wiedzy sięgnąć, była i jest pokusą trudną do odparcia. Ostrzeżenia przed grożącym w związku z tym niebezpieczeństwem zapisane są przecież nawet na samym początku Księgi Rodzaju. Kiedy wejdziemy do labiryntu i zaczniemy w nim poszukiwać wiedzy, możemy już nigdy nie znaleźć wyjścia i błądzić do końca w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania. Z drugiej strony chodzi o MOŻLIWOŚĆ, nie o obowiązek. Pozbawianie tej opcji, nawet w imię dobra, jest dla mnie nieakceptowalne… Wizja „Biblioteki Babel”, nieco groteskowa, okazuje się wizją w dużej mierze proroczą. Czymże innym jest puchnący z minuty na minutę o terabajty danych ocean wiedzy, w którym zanurzamy się wciąż i wciąż, scrollując kciukiem ekran smartfona… Może też, jak niektórzy błądzący po labiryncie Biblioteki Babel – szukamy USPRAWIEDLIWIEŃ.
Alberto Manguel o czynności, bez której biblioteki nie miałyby sensu
Skoro znalazło się miejsce dla Borgesa, warto wspomnieć o tym, który ociemniałemu już pisarzowi czytał książki przez prawie cztery lata. Alberto Manguel to oczywiście przede wszystkim świetny pisarz, właściciel liczącej ponad trzydzieści pięć tysięcy tomów biblioteki i autor książki „Moja historia czytania”. Autor nie zajmuje się bezpośrednio bibliotekami, niemniej analizuje rozpowszechnianie się umiejętności, bez której biblioteki i cała dyskusja o nich nie miałyby sensu. Czytanie dla Manguela jest czynnością niezbędną, porównywaną do oddychania. Brak tej umiejętności lub trudności w posługiwaniu się nią są w naszym świecie mocno wykluczające. Pewnie niektórzy z czytelników odsądzą mnie od czci i wiary, ale słuchanie – na przykład audiobooków – jest czytaniu mocno pokrewne. Prawdziwe wykluczenie zaczyna się w momencie, kiedy jesteśmy odcięci od opowiadanych historii, jakie by one nie były. Ludzie szukają rozwiązań – i je znajdują – na przykład g/Głusi, którzy stworzyli swoje własne języki do porozumiewania się i – tak, tak – opowiadania historii, wyrażania emocji czy tworzenia poezji. Alberto Manguel w książce przetłumaczonej na język polski przez Hannę Jankowską wspomina też o bardzo ważnej roli, jaką pełnią przekłady, cytując między innymi wstęp do siedemnastowiecznego przekładu „Biblii Króla Jakuba” na język angielski.
Umberto Eco. O bibliotece
Króciutki zapis wykładu wygłoszonego z okazji dwudziestopięciolecia biblioteki w Mediolanie, jak przystało na tego erudytę i filozofa, dość zgryźliwy. Na polski przełożył książeczkę (ma niespełna 50 stron) Adam Szymanowski. Przeczytamy opis „antybiblioteki” , miejsca skrajnie nieprzyjaznego czytelnikom. Za pomocą negacji Eco kreśli wizję biblioteki idealnej, zapraszającej, w której chcielibyśmy przebywać jak najdłużej. Nie dlatego, że zbłądzimy, jak u Borgesa. Gdyby jednak jakiś bibliotekarz nie chciał, by czytelnicy przeszkadzali mu w kontaktach z ukochanymi książkami, zawsze może zastosować któryś (lub wszystkie!) z dziewiętnastu punktów żartobliwie zaproponowanych w „O bibliotece” (Świat Książki). Czego jednak ani Państwu, ani sobie nie życzę.
komentarze [46]
Użytkownik wypowiedzi usunął konto
Biblioteki są świetne, a panie bibliotekarki jeszcze lepsze 😊 Lubię sobie z nimi rozmawiać, szczególnie gdy same proponują jakąś ciekawą książkę i gdy możemy podzielić się opinią na temat przeczytanych pozycji.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Chodzę do tej samej filii od lat bo uwielbiam patrzeć jak Pani bibliotekarka emanuje radością że znowu przyszedłem i może mi coś polecić, znowu :D
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niewidzialne biblioteki oraz
Pożegnanie z biblioteką. Elegia z dziesięciorgiem napomknień czekają w kolejce do przeczytania, stoją obok siebie w mojej sporej domowej biblioteczce. Uwielbiam książki o książkach, o ich tworzeniu,...
To ja sobie pozwolę skorzystać z propozycji, dziękuję
Z bibliotek korzystałem chętnie przez całe życie, od dziecka... i to z bardzo wielu. Sytuacja zmieniła się, kiedy zaczęła się epidemia. Były różne ograniczenia, jak i własna refleksja, że faktycznie, nie jest to wszystko higieniczne i kto wie, co człowiek "trzyma" w ręku, przenosząc to potem na swoje ciało, w sytuacji, kiedy wydaje mu się, że trzyma tylko książkę...
To...
Całą ideą bibliotek publicznych jest wypożyczanie i czytanie księgozbiorów bibliotecznych.
Biblioteka to nie przechowalnia i jeśli książki nie są wypożyczane to niestety znikają z
półek. Nie jest to wina niczyja, po prostu zmieniają się czytelnicy (którzy nie znają lub w ogóle nie mają chęci na czytanie pozycji sprzed wielu lat). Co do pozycji nazwanych jako plastikowe-...
Ostatnio przeprosiliśmy się w domu z biblioteką, tym łatwiej że osiedlowe okazały się zaskakująco dobrze zaopatrzone.
Ze swej strony dorzucam bibliotekę książek nigdy nie napisanych, znajdującą się w Domenie Snu, czyli domu gaimanowego Sandmana.
A propos, Neil Gaiman napisał fajny tekst o bibliotekach. Chciałbym go przetłumaczyć, ale mi się nie chce, a niestety Neil...
Dziękuję skorzystam. Mam nadzieję, że mój kulawy angielski pozwoli zrozumieć.
Korzystam głównie z bibliotek. Na czytniku czytać nie umiem (korzystałam tylko w momencie gdy wymusiła to na mnie pandemia, ale była to dla mnie męka), książek raczej nie kupuję bo a.)większość tego co można spotkać obecnie w księgarniach mi nie podchodzi, b.)nie widzę sensu w kupowaniu książek, które przeczytam tylko raz - szkoda kasy, papieru i miejsca - i to chyba jest...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Jako (jeszcze)bibliotekarka biblioteki publicznej jedyne co mogę powiedzieć to, że nienawidzę bibliotek, osób nimi zarządzającymi i około 50% czytelników. Tyle mojego komentarza.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Ooo... widzę symptomy wypalenia zawodowego i... pozdrawiam.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
cha, cha... :)) to może opowiedz jakąś anegdotkę z życia zawodowego...?
ja zawsze postrzegałem bibliotekarki jako specyficzne osobowościowo... podobnie jak powiedzmy harcerzy, na przykład... ale to było kiedyś - wydaje mi się, że obecnie więcej jest wśród nich osób o względnie przeciętnych parametrach osobowościowych i nie odbiegających ewidentnie od standardowej...
:( Zawsze miałem pozytywną opinię o bibliotekarzach i bibliotekarkach, a tu aż tak negatywnie. Dlaczegóż to ?
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
@Remigiusz Koziński jeśli to pytanie skierowane (między innymi?) do mnie, to wyjaśnię, że ja (GŁÓWNIE niegdyś) odbierałem bibliotekarki jako specyficzne, bo nieco zdziwaczałe, dosyć zasadnicze, niekiedy kostyczne, albo dla odmiany trochę zbzikowane i nerwicowo ekstrawaganckie, niczym... stare panny, które się odnalazły przy półkach z książkami (bo gdzie indziej jakoś im nie...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Z mojej perspektywy - albo raczej, z perspektywy mojej biblioteki, bo mam nadzieję, że nie jest to standard - biblioteka jest bardzo skostniałą instytucją. Kompletnie nie zachęca się młodych, wykształconych ludzi z pasją do zostania w tej pracy. Zarobki są śmiesznie niskie, pracownicy są szykanowani przez dyrekcję, a mobbing jest faktem. Czytelnicy, którzy mają zapłacić...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Czyli wynika z tego, że bibliotekarz musi mieć tak samo jak lekarz czy ksiądz powołanie, z tą różnicą, że przedstawiciele tamtych zawodów lepiej sobie radzą finansowo.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
W jednej ze znanych mi bibliotek, bibliotekarki zwierzały mi się, że... krążą między regałami udając, że porządkują książki, aby tylko nie siedzieć na widoku przed kierowniczką czekając na czytelnika, bo wówczas są przez nią sztorcowane, że nic nie robią! Na dodatek, zamknęła ona jedne z drzwi, które ułatwiały im przechodzenie do innych sal - tak, że musiały chodzić...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
No, no... Nie podejrzewałabym Cię, MarkuFeliksie, o takie krwiste myśli. Ale trochę się nie dziwię Twojej irytacji. Także ludzie inteligentni mają na oczach nawet nie klapki, a wręcz potrójną kataraktę, gdy chodzi o ich dzieci. Tobie zaś pozostaje zacisnąć zęby albo zmienić lokal.
Biblioteczny lokal, miałam oczywiście na myśli :)
nie, no spoko... spluwy nie posiadam... ;) ząbków nie muszę zaciskać, bo rzadko obecnie odwiedzam biblioteki a jeśli już, to jest ich wokół mnie tyle, że mogę sobie wybrać taki lokal biblioteczny, gdzie jest spokój błogi i cisza...
jeśli chodzi o inne lokale, to właściwie przez całe życie niemal nie korzystam... obiady domowe wychodzą ekonomiczniej i zdrowiej... nie...
Wiesz jak to jest... Albo Ty jesz, albo Ciebie jedzą, więc chcąc nie chcąc jem, aby samej nie stać się pokarmem ;) Ale nie mam histerycznego stosunku do jedzenia, w sensie, że go nie celebruję. Też wolę jeść to, co zostanie przygotowane w domu. Raz - z powodu kosztów, dwa - dlatego, że usiłuję jeść dobrze. Przez "dobrze" rozumiem nie "drogo", tylko "zdrowo". Gdyż jem dwa...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
...wyczerpująca? nie, nie czuję się nią wyczerpany... ;)) wyszło Ci bardzo ładnie i interesująco :)
niemniej, trochę nie dowierzam, że nie masz jakiegoś ulubionego trunku... :-)
te dwa posiłki dziennie mnie przerażają... mimo, że kiedyś wytrwałem na diecie Dąbrowskiej przez 3 tygodnie i zrzuciłem wówczas 10 kilo, to kiedy myślę o tym, że miałbym jeść zaledwie dwa razy...
To absolutnie nic trudnego. Zamiast jeść trzy posiłki, dzielisz sobie jedzenie na dwa i tyle. W połowie maja miną dwa lata, jak tak właśnie jem i czuję się znakomicie. To jest tak zwany IF, czyli intermitent fasting, czyli post przerywany.
Lubię alkohol, ale bardzo rzadko go piję. Nie dlatego, że brakuje mi okazji (choć to też), ale przede wszystkim z powodu, że to są tzw....
nie słyszałem o tym IF... kojarzy mi się to natomiast z tak zwanym oknem żywieniowym, ale do stosowania tego okna może być więcej posiłków niż dwa...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
p.s.
"zamiast jeść trzy posiłki"... cha, cha... powinno być: zamiast jeść gdzieś tak... sześć posiłków! xD
Dokładnie tak! Wiesz, Marku, jeśli jesz sześć posiłków, wtedy masz okno żywieniowe. Ja jem dwa, więc u mnie jest okienko ;) Ale gdybyś zobaczył, ILE potrafię na te dwa razy zjeść, zapałałbyś do mnie sążnistym podziwem
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Trzy posiłki i zero podjadania między nimi - tak ludzie kiedyś jedli i wtedy nie było ani tylu grubasów, ani tyle chorób metabolicznych.
Ja zrezygnowałam ze śniadań, pierwszy posiłek jem między 11 a 12, czasem jeszcze później. I jest super, naprawdę.
Już bardzo dawno nie byłam w bobioletece, prawie rok temu i to tylko z powodu wyzwania lubimyczytac. Czytam na czytniku, mam dwa abonamenty. Jak chce przeczytać coś, czego w abonamencie nie ma, kupuje ebooki. Jeśli nie istnieją, kupuje książkę papierowa, która najczęściej potem przekazuje mamie, ona ma pokaźna bibliotekę.
Z biblioteki wypożyczyłam komiksy, bo to totalnie...
Słodki Jezu, pisanie komentarza o pół do piątej jest nieprzyzwoite. A tak poza tym - zupełnie się zgadzam, z tą jedną różnicą, że kiedy ja nie znajduję ebooka w abonamencie, to idę wtedy do biblioteki (o ile bardzo mi zależy na tytule). Kupowanie książek wydaje mi się niepotrzebne, skoro dają za darmo. Tak czy inaczej, podobnie jak Ty nie przesadzałbym z tą sakralizacją...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Zasadniczo jestem tak samo zdziwiona jak Ty 🤣 musiałam być na imprezie albo w innej strefie czasowej 😜
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
@Remigiusz Koziński świetny tekst. Biblioteki to jedno z magicznych miejsc - drugim są antykwariaty książkowe. Te są jeszcze bardziej magiczne! Kiedy bywam w Krakowie robię rajd po moich ulubionych antykwariatach. Ach! Jakie tam znalazłem perełki. Przeglądanie półek, wyciąganie książek... i jak tylko pozwala budżet mogę je mieć na własność 😈
Od bibliotek zaczęła się moja...
Dziękuję! Polecam książkę jest super. A antykwariaty - to jest pomysł !!! Kradnę.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Z przyjemnością przeczytam Twój artykuł o antykwariatach 😇Liczę, że w komentach czytelnicy podzielą się namiarami na antykwariaty w ich miejscowościach.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post