Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Matka gra z synem w piłkę nożną. Widać, że kobieta stara się jak tylko może – chyba robi to po raz pierwszy, bo nie wie, że na bramkę się „strzela”, a nie „kopie”. Nie przeszkadza jej to jednak być, tu i teraz, być może nie być sobą, a być kimś innym, byle dziecko nie czuło, że czegoś mu brakuje. Albo kogoś. Nie wiadomo bowiem, czy ojca można zastąpić wyłącznie odgrywaniem jego roli…
***
Łukasz, czyli główny bohater dramatu Grzegorza Górnego, zajęty jest poszukiwaniem: zarówno ojca, jak i samego siebie. Gdy w końcu go spotyka, zastaje przykutego do łóżka mężczyznę, którego dodatkowo wymazuje choroba alzheimera. Pan Norbert – bo tak zwie się ojciec Łukasza – doświadcza jeszcze ostatnich przebłysków: swojego ojca, siebie jako ojca i swojego syna, lecz nie Łukasza...

„Ojcze mój” traktuje o kryzysie dwojakim: ojcostwa i męskości. Brak figury ojca-autorytetu okazuje się być wystarczający, by zerwać przekazywany z pokolenia na pokolenie system wartości.

Pozostaje pytanie: czy traumy Łukasza można w jakikolwiek sposób generalizować? A może to jedynie dramat jednostki, która doświadcza tragedii indywidualnie i unikatowo?

Myślę, że część problemów, o których pisze Górny da się rozciągnąć na innych ludzi [w domyśle: innych mężczyzn], jednak postrzegam „Ojcze mój” przede wszystkim jako tragedie konkretnych osób: Łukasza, jego matki i Pana Norberta. To niesłychanie kameralna i intymna historia, w której, pomimo socjologicznego zacięcia, główny nacisk został położony na psychikę postaci [na co wskazywać może choćby sam tytuł; w końcu „ojcze mój”, a nie „ojcze nasz”].

Warto przeczytać i przemyśleć. Polecam. 👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/ojcze-moj-grzegorz-gorny-recenzja/

Matka gra z synem w piłkę nożną. Widać, że kobieta stara się jak tylko może – chyba robi to po raz pierwszy, bo nie wie, że na bramkę się „strzela”, a nie „kopie”. Nie przeszkadza jej to jednak być, tu i teraz, być może nie być sobą, a być kimś innym, byle dziecko nie czuło, że czegoś mu b...

Rozwiń

Zwiń

Trafia się w czytelniczym życiu na takie książki, które również trafiają, ale w nas – całkiem nieoczekiwanie i w nasze najwrażliwsze struny. Poruszają uśpione na co dzień emocje [a czasami i przeżycia], zmuszając je do wyjścia na zewnątrz – często pod postacią wilgotnych oczu. Tak właśnie jest z powieścią Genki Kawamury „Sto kwiatów”.

Ale po kolei:
Zaczyna się jak u Hitchcocka, najpierw jest wstrząs, a później tylko napięcie rośnie. Zostajemy bowiem wrzuceni na głęboką wodę – doświadczamy przebłysków mającej zgasnąć Yuriko. Niby nic takiego się nie dzieje: spodziewa się przyjazdu syna i chce mu przygotować kolację…

Chwilę później rzeczywiście zjawia się oczekiwany syn, Izumi. Matki jednak nie ma w domu. Zastaje on za to nieporządek, chaos i chłód. Coś się nie zgadza….

***
„Sto kwiatów” przeprowadzają – i poniekąd doświadczają – nas, Czytelniczki i Czytelników przez obraz choroby alzheimera. Ta, początkowo jakby umyślnie niezauważona, sączy się powoli. I gdy w końcu symptomy wzbierają już na tyle, że nie sposób ich dłużej negować, dochodzi do ujawnienia – nie tyle diagnozy, co po prostu wyroku.

„Słowo „alzheimer” jakoś nie łączyło mu się z jego matką. Brzmiało jak coś bardzo odległego, nierealnego, istniejącego tylko w świecie mitycznych przypowieści.” ~ „Sto kwiatów,” Genki Kawamura, tł. Wiktor Marczyk, s. 85.

Poza obrazem choroby, Kawamura porusza – często do bólu szczerze – temat rodzicielstwa, czy wchodzenia w nowe role. Poznajemy odczucia i dylematy targające postaciami, którym przychodzi być kimś, kim do tej pory nie byli: ojcem, matką, czy choćby opiekunem.

Przy tym wszystkim, „Sto kwiatów” to powieść niesłychanie lekka stylistycznie: przez nią niemal się płynie, a forma idealnie gra tu z treścią.

Zachwyt.❤ Serdecznie polecam.👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/sto-kwiatow-genki-kawamura-recenzja/

Trafia się w czytelniczym życiu na takie książki, które również trafiają, ale w nas – całkiem nieoczekiwanie i w nasze najwrażliwsze struny. Poruszają uśpione na co dzień emocje [a czasami i przeżycia], zmuszając je do wyjścia na zewnątrz – często pod postacią wilgotnych oczu. Tak właśnie ...

Rozwiń

Zwiń

„Ponad religią. Etyka dla wszystkich” Dalajlamy to ten typ głęboko humanistycznej publikacji, który powinien przeczytać każdy. Mądrego zawsze warto posłuchać, a w tym przypadku – poczytać.

W swojej książce Dalajlama pisze o etyce świeckiej, która rozumiana jest jako coś, co może istnieć obok religii, być jej uzupełnieniem lub zastępstwem [ale nigdy jej nie neguje!]. Tego typu podejście, możliwe jest do zastosowania przez każdego: niezależnie od wyznania, czy jego braku.

Skąd w ogóle pomysł, by ktoś taki jak Dalajlama – człowiek wysoce uduchowiony – napisał książkę o etyce zsekularyzowanej? Pierwszym powodem jest dostrzegana przez Autora rosnąca złożoność przemieszanego kulturowo i religijnie świata, w którym trudno o ustalenie wspólnych standardów etycznych. Takich, w których współczucie, tolerancja i szacunek dla drugiego człowieka są na pierwszym miejscu – nie ze względu na coś, ale bez względu. Drugi powód, być może bardziej prozaiczny, brzmi: "Nie przemawiam tu więc jako nauczyciel ani wyznawca buddyzmu, tylko jeden z ponad siedmiu miliardów ludzi, któremu leży na sercu los ludzkości i chciałby coś dla niej zrobić.” [„Ponad religią. Etyka dla wszystkich”, Dalajlama, tł. Adam Kozieł, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2024, s. 31].

„Ponad religią” składa się z dwóch części. Pierwsza z nich to niejako teoria – czym jest etyka świecka, dlaczego warto ją wprowadzić i co może ona przynieść ludzkości. Zmiany jednak zawsze należy dokonywać najpierw w sobie, stąd w drugiej części – stricte „praktycznej” - Dalajlama daje wskazówki dotyczące medytacji i uważności. Samorozwój w tym wydaniu to nie pusty slogan, ale rzeczywisty, czasochłonny, wymagający cierpliwości i regularności proces, dzięki któremu wzmocnimy swoje dobre strony.

Potrzeba takich książek. Gorąco polecam. 👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/ponad-religia-etyka-dla-wszystkich-dalajlama-recenzja/

„Ponad religią. Etyka dla wszystkich” Dalajlamy to ten typ głęboko humanistycznej publikacji, który powinien przeczytać każdy. Mądrego zawsze warto posłuchać, a w tym przypadku – poczytać.

W swojej książce Dalajlama pisze o etyce świeckiej, która rozumiana jest jako coś, co może istnieć o...

Rozwiń

Zwiń

Istnieje pewien projekt – zabieg, który może odmienić życie. Zgłasza się do niego [a może zostaje zgłoszony?] Larsen. Cel jest prosty: osiągnięcie spokoju i szeroko rozumianego szczęścia. Operacji[?] ma dokonać Pan Spolik, ktoś w rodzaju doktora [czy tylko naukowca-eksperymentatora?]. Nie wszystko idzie jednak zgodnie z planem [a może właśnie idzie?]…

Jak widzicie choćby po powyższym, lakonicznym wstępie, wiele w „Nowej kolonii” Grzegorza Wróblewskiego niewiadomych. Równie trudno powiedzieć coś o samych postaciach – z dramatu można jedynie wywnioskować ich role społeczne, miejsce w hierarchii i wzajemne relacje interpersonalne czy relacje władzy.

Sprawy nie ułatwiają dialogi, które są bardzo oszczędne [nigdy nie wychodzą poza jeden wers]. Postaci rozmijają się w nich, by tylko od czasu do czasu znaleźć wspólny język. Ktoś coś od kogoś chce, ale czego – tego dokładnie nigdy nie wiadomo.

Bo choć wszyscy tutaj mówią w języku zrozumiałym dla nas i prawdopodobnie dla siebie nawzajem, o tyle zdaje się, jakby słowa posiadały inne znaczenia, a przekaz miejscami mógł być zakodowany. Dochodzi raczej do komunikowania niż do komunikacji.

Gdybym miał powiedzieć o czym „Nowa kolonia” jest, powiedziałbym, że przede wszystkim o władzy rozpatrywanej przez pryzmat instytucji totalnych, a także o goffmanowskim człowieku, któremu nie pozostaje nic innego, jak odgrywać role w teatrze życia codziennego. A może Wróblewski serwuje nam dramat o lobotomii z czasów, gdy uznawano ją za coś dobrego? A być może to wszystko jedynie moje nadinterpretacje i nietrafione przypuszczenia? Nie wiem.

„Nowa kolonia” to niejasny, trudny w odbiorze, ale i bogaty w interpretacje dramat, w którym można doszukiwać się zarówno głębi, jak i całkowicie je przegapić.

Jeśli szukacie czegoś wymagającego i specyficznego, to serdecznie polecam.

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja - oraz więcej dywagacji - na mojej stronie, link: https://karols.pl/nowa-kolonia-grzegorz-wroblewski-recenzja/

Istnieje pewien projekt – zabieg, który może odmienić życie. Zgłasza się do niego [a może zostaje zgłoszony?] Larsen. Cel jest prosty: osiągnięcie spokoju i szeroko rozumianego szczęścia. Operacji[?] ma dokonać Pan Spolik, ktoś w rodzaju doktora [czy tylko naukowca-eksperymentatora?]. Nie ...

Rozwiń

Zwiń

Są takie książki, których pisanie może być swego rodzaju eksperymentem. Które, ze względu na swą formę lub odgórne wymogi, nakładają na pisarkę czy pisarza pewne ograniczenia. Tego typu literackie eksperymenty potrafią zapewnić sporą dawkę rozrywki – pytanie tylko, czy dla osoby piszącej, czy dla czytelników?

Takiego eksperymentu literackiego podjął się w "Dziewięćdziesiąt dziewięć" Krzysztof Maciejewski. Stworzył on książkę, na którą składa się sto drabbli. Ku woli ścisłości: drabble to utwór, który ma mieć długość równych stu słów. To właściwie jedyny wymóg – ilość wyrazów. Takie rzeczy jak temat, czy styl są całkowicie dowolne.

Czym więc jest "Dziewięćdziesiąt dziewięć", poza eksperymentem? Gdybym miał określić zbiór Maciejewskiego jednym słowem, powiedziałbym, że to miszmasz.

Jest tutaj [w najróżniejszych odcieniach]: groza, komedia, science-fiction, surowa proza, czy komentarz społeczny.

Ale są też choćby i "teksty poetyckie", które... niemiłosiernie mnie wymęczyły. Właśnie wtedy, gdy się pojawiały, miałem wrażenie przekombinowania. Ograniczenie do stu słów plus ociekające poetyckością zdania w "Dziewięćdziesiąt dziewięć" momentami ocierają się o grafomanię.

Na szczęście, ten zarzut nie dotyczy pozostałych tekstów – pisanych prościej [lub dobitniej]; stawiających sprawę może nie tyle „jasno”, co „jaśniej”. W takim stylu, drabble w wykonaniu Maciejewskiego sprawdzają się najlepiej: rozwijają [na tyle, na ile to możliwe] ciekawe pomysły, zaskakują puentami, czy po prostu oferują masę rozrywki.

"Dziewięćdziesiąt dziewięć" to ciekawy eksperyment literacki, o którym mam mieszane zdanie. Znalazły się tutaj teksty bardzo dobre, obok których pojawiły się utwory po prostu słabe. Miszmasz gatunków, stylów czy pomysłów, to coś orzeźwiającego, jednak mam wrażenie, że bardziej dla Autora niż dla mnie – czytelnika.

Książkę do recenzji otrzymałem od Wydawcy [współpraca barterowa].

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/dziewiecdziesiat-dziewiec-krzysztof-maciejewski-recenzja/

Są takie książki, których pisanie może być swego rodzaju eksperymentem. Które, ze względu na swą formę lub odgórne wymogi, nakładają na pisarkę czy pisarza pewne ograniczenia. Tego typu literackie eksperymenty potrafią zapewnić sporą dawkę rozrywki – pytanie tylko, czy dla osoby piszącej, ...

Rozwiń

Zwiń

Jest upalny lipiec. Przez otwarte okno, do środka pomieszczenia, a dokładniej do Addie Bundren, nieustannie wdziera się zapach nadgryzionego przez piłę drewna i dźwięk rżniętych desek. W agonii, której doświadcza kobieta, może jeszcze podejmować decyzje: wybierać te odpowiednie deski, z których powstanie trumna. Ostatnie życzenie, którego spełnienie przyobiecał jej mąż, Anse, wypowiedziała już dawno: chce zlec w odległej ziemi; w tej, w której przyszła na świat. Gdy więc konanie przeistacza się w zgon, rodzina Bundrenów wybiera się w podróż do przyrzeczonego zmarłej miejsca…

Śmierć kobiety rozpoczyna podróż – zarówno dosłowną, jak i wewnętrzną. Z tego powodu „Gdy leżę, konając” Williama Faulknera można uznać za powieść drogi; za opis pewnego procesu, który ogarnie każdą postać uwikłaną w agonię i śmierć Addie.

Opowieść rozpisana została na wiele zróżnicowanych psychologiczne i językowo głosów, które wzajemnie się przenikają i uzupełniają dalszą część historii. Ta stopniowo zmienia swój ton: od poważnej i smutnej, aż po… zabawną – groteskową i miejscami makabryczną.

Za nowy przekład odpowiada Jacek Dehnel. Nie mam porównania z poprzednim, ale w tym wydaniu Faulkner brzmi doskonale [np. piła, która podczas cięcia desek „wchrapuje” się w drewno (s. 45)].

„Gdy leżę, konając” odsłoniło przede mną inne oblicze Faulknera, którego znałem do tej pory ze „Wściekłości i wrzasku”, „Światłości w sierpniu” i „Flagi pokrył kurz”. W przeciwieństwie do tych trzech pozycji, „Gdy leżę, konając”, zawiera w sobie mnóstwo groteski i czarnego humoru. Przy tym wszystkim, książka wciąż jest iście „faulknerowska”: mistrzowsko napisana, genialnie poprowadzona i z barwnymi postaciami. Wyśmienita lektura. 👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Znak Literanova w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/gdy-leze-konajac-william-faulkner-recenzja/

Jest upalny lipiec. Przez otwarte okno, do środka pomieszczenia, a dokładniej do Addie Bundren, nieustannie wdziera się zapach nadgryzionego przez piłę drewna i dźwięk rżniętych desek. W agonii, której doświadcza kobieta, może jeszcze podejmować decyzje: wybierać te odpowiednie deski, z kt...

Rozwiń

Zwiń

„Uświadomiłem sobie, że mam tylko jedno zadanie: czekać i obserwować, bez emocjonalnych komentarzy o tym, co dzieje się wokół mnie i ze mną, tym razem, pierwszy raz w życiu, nie w interesie prawdy, która wypowiedziana przestaje istnieć wraz z mózgiem, lecz w interesie rzeczywistości, która pozostaje rzeczywistością, nawet jeśli nie jesteśmy w stanie zakomunikować jej przekazu.” ~ „Podróż wokół mojej czaszki”, Frigyes Karinthy, tł. Anna Górecka, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2024, s. 187.

Zaczyna się niewinnie. Frigyes Karinthy siedzi w restauracji, gdy dochodzą do niego dźwięki przejeżdżającego pociągu. Niby nie ma w tym nic specjalnego – hałas jak każdy inny. Mało to jeździ pociągów po świecie? Szkopuł jednak w tym – co Karinthy zauważa po chwili – że w pobliżu nie ma torów. Co jest źródłem tego omamu słuchowego?

Jak się dość szybko okazuje – nowotwór. Jednak Karinthy nie traci siły do walki z chorobą i zachowuje optymizm. Przy tym wszystkim, pozostaje zdystansowany: zarówno do wyroku [guz mózgu], jak i samego siebie. Dystans ten jest tak wielki, że pozwala Karinthyemu opisać swoje doświadczenia z operacji, którą przeszedł zachowując pełną świadomość[❗️]. Choćby tylko z tego powodu – zabiegu trepanacji czaszki i usunięcia guza mózgu przedstawionego z punktu widzenia pacjenta – warto zapoznać się z „Podróżą wokół mojej czaszki” [operacja została opisana w rozdziale zatytułowanym „Avdelning 13”]. Jest to zdecydowanie wyjątkowa relacja.

„Podróż wokół mojej czaszki” pozwala spojrzeć na nowotwór z unikalnego punktu widzenia. Autor, opisując swoje zmagania, nie sprowadza ich do surowego komentarza: Karinthy pozwala sobie na głębokie refleksje, które służą nie tylko rozważaniom, ale mogą stanowić także przewartościowanie życia: tego, które w obliczu spotkania ze złośliwym nowotworem wisi na włosku.

Warto przeczytać 👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawcy w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/podroz-wokol-mojej-czaszki-frigyes-karinthy-recenzja/

„Uświadomiłem sobie, że mam tylko jedno zadanie: czekać i obserwować, bez emocjonalnych komentarzy o tym, co dzieje się wokół mnie i ze mną, tym razem, pierwszy raz w życiu, nie w interesie prawdy, która wypowiedziana przestaje istnieć wraz z mózgiem, lecz w interesie rzeczywistości, która...

Rozwiń

Zwiń

„Abecadło z pieca spadło, / O ziemię się hukło, / Rozsypało się po kątach, / Strasznie się potłukło…” – chyba każdy pamięta te słowa z dzieciństwa, wielu wie, że napisał je Julian Tuwim, ale mało kto jest świadom, że poeta przekornie nawiązuje tu do zapomnianego gatunku, obdarzonego nie tylko długą historią, lecz także filozoficzną niejako osobliwością.” ~ ABECEDARIUSZ [w:] Ilustrowany słownik terminów literackich. Historia, anegdota, etymologia, red. Zbigniew Kadłubek, Beata Mytych-Forajter, Aleksander Nawarecki, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2019, s. 29.

Każde ze 133 zamieszczonych w "Ilustrowanym słowniku terminów literackich" haseł to pewna opowieść. W żadnym wypadku leksykon ten nie stanowi suchej, akademickiej rozprawy. Dywagując nad terminem, Autorki i Autorzy słownika odnoszą się do jego historii, wskazują na korzenie, podają anegdoty. Wyjaśnienie pojęcia nie sprowadza się tylko do jego skrótowego omówienia; ideą przyświecającą leksykonowi jest odejście od tradycyjnej formy prezentacji haseł, którą możemy zaobserwować w klasycznym słowniku. Encyklopedyczny, krystaliczny minimalizm zastąpiono potoczystością wywodu. Adresatem jest więc nie tylko osoba chcąca na szybko zapoznać się ze znaczeniem jakiegoś terminu. Docelowym odbiorcą jest raczej ktoś chcących zatracić się w czytelniczej podróży, co zbliża „Ilustrowany słownik” do zbioru esejów czy felietonów na dany temat [podobnie zresztą jak to ma miejsce np. w „Słowniku społecznym” pod redakcją Bogdana Szlachty, „Słowniku symboli” Juana Eduarda Cirlota, czy choćby „Świecie przez słowa” Jerzego Bralczyka].

Lektura „Ilustrowanego słownika terminów literackich” zmusza [choć mimowolnie] do głębszej refleksji nad omawianym słowem, czy – bardziej ogólnie – nad językiem stosowanym w literaturze. Terminy zebrane i opisane w leksykonie nie tylko poszerzają wiedzę, co również rzucają nowe światło na, wydawać by się mogło, skamieniałe i zmechanizowane pojęcia. Autorki i Autorzy dykcjonarza przybliżają terminy, jednocześnie wyczulając na ich rodowody, przemiany czy wreszcie – konotacje z obrazem. Dzięki "Ilustrowanemu słownikowi terminów literackich" pojęcia odzyskują własną pamięć, którą to Twórcy i Twórczynie haseł przywracają i przekazują w ręce Czytelniczek i Czytelników spragnionych umysłowej strawy.

Rewelacyjna książka – serdecznie polecam.👍

Egzemplarz książki do recenzji otrzymałem od Wydawnictwa słowo/obraz terytoria w ramach współpracy barterowej.

Dłuższa recenzja na mojej stronie - link: https://karols.pl/ilustrowany-slownik-terminow-literackich-recenzja/

„Abecadło z pieca spadło, / O ziemię się hukło, / Rozsypało się po kątach, / Strasznie się potłukło…” – chyba każdy pamięta te słowa z dzieciństwa, wielu wie, że napisał je Julian Tuwim, ale mało kto jest świadom, że poeta przekornie nawiązuje tu do zapomnianego gatunku, obdarzonego nie ty...

Rozwiń

Zwiń