Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Niegodnymi rękami zdejmuję płonącą aureolę z głowy człowieka, którego Kościół katolicki zaliczył w poczet świętych. Wiem, że spalam sobie ręce, a jednak uczynić to muszę, gdyż blask aureoli oślepia moje oczy i nie pozwala spojrzeć w twarz, którą pragnę odmalować.

Niegodnymi rękami zdejmuję płonącą aureolę z głowy człowieka, którego Kościół katolicki zaliczył w poczet świętych. Wiem, że spalam sobie rę...

Słyszę głosy tysiąca cieni. Słyszę śmiech cieni: ludzi umarłych i żywych, ale tak już dalekich, że na pamięć naszą tylko cień rzucają. Wielu kształtów już nie rozpoznaję. Zatarły się w pamięci, zlały się z innymi w nieforemną, choć malowniczą masę, z której, poprzez zwały minionego czasu, wydziera się bardzo intensywny zapach białego bzu i ściga mnie aż tutaj. Wołają też na mnie uporczywe dźwięki, np. zgrzyt tramwaju, skręcającego z ulicy Ruskiej — obok cerkwi Wołoskiej — w Podwale. Bezładne to zbiegowisko wspomnień-kalek, wspomnień-upiorów pcha się pod pióro niczym tłum displaced persons do kuchni UNRRY. Każda zjawa przeszłości jest bezdomna, głodna, zziębnięta, aż jej nie przygarnie, nie ogrzeje litościwe słowo. Ale nawet wówczas nie będzie ona jeszcze na swoim miejscu.

Słyszę głosy tysiąca cieni. Słyszę śmiech cieni: ludzi umarłych i żywych, ale tak już dalekich, że na pamięć naszą tylko cień rzucają. Wielu...

Może kiedyś powstanie jakieś nowe, niewinne zboczenie, którego adepci będą jedynie naśladowcami zmyślonych przeze mnie postaci. Będzie się o nich mówiło: to wittliniści! tak jak się mówi: to sadyści lub masochiści.

Może kiedyś powstanie jakieś nowe, niewinne zboczenie, którego adepci będą jedynie naśladowcami zmyślonych przeze mnie postaci. Będzie się o...

W późniejszych latach Dworzec Główny służył mi nieraz za refugium przed matematyką i fizyką. Jesteśmy snadź refugee przez całe życie: od kołyski do grobu zawsze przed czymś uciekamy.

W późniejszych latach Dworzec Główny służył mi nieraz za refugium przed matematyką i fizyką. Jesteśmy snadź refugee przez całe życie: od koł...

Zdawałoby się, że nie ma nic milszego od kąpieli w ciepłych strugach wspomnień, od wdzięczenia się do minionych lat. Ułudna to błogość. Bo nagle z dna pamięci wypłyną na powierzchnię świadomości monstra, o których wolelibyśmy zapomnieć. Czatuje też na wspominkarza stokroć gorsze niebezpieczeństwo, jakim jest samouwielbienie. Słabość bowiem do owych miejsc na świecie, gdzie upłynęły nam młode lata, często jest tylko zamaskowaną miłością. Nie do Lwowa tęsknimy po latach rozłąki, lecz do siebie samych we Lwowie.

Zdawałoby się, że nie ma nic milszego od kąpieli w ciepłych strugach wspomnień, od wdzięczenia się do minionych lat. Ułudna to błogość. Bo n...

Wygnańcy i wydziedziczeni powracają wciąż pamięcią do miast utraconych, starają się odnaleźć powtórne zakorzenienie w świecie lub przynajmniej zrozumieć istotę życia pozbawionego przestrzeni, którą uznać by można bez wahań za własną. Ludzka przestrzeń emigrantów dramatycznie podzielona pomiędzy ojczyznę i obczyznę, przechodząc w sferę wypowiedzi poetyckich, zyskuje sporo rozmaitych kształtów: jest traktowana z rzetelną opisowością i tworzona na podobieństwo mitu, jest nieobecna, nieosiągalna i trudna do wyobrażenia, a z drugiej strony niezwykle trwała, gdyż jej niezniszczalność gwarantuje mowa kulturowych symboli.

Wygnańcy i wydziedziczeni powracają wciąż pamięcią do miast utraconych, starają się odnaleźć powtórne zakorzenienie w świecie lub przynajmni...

Człowiek schylony nad białą kartką papieru. Skupiony i milczący, skupiony tylko na tym, co rozgrywa się pomiędzy nim a nadchodzącym słowem. To jeden z trwałych motywów europejskiej wyobraźni. Milczenie jest tu oczekiwaniem na trans, na SŁOWO, które ma go nawiedzić, które przyjdzie, lub zostanie zesłane. Chodzi właśnie o pierwszy impuls, o to, aby – jak przez katodę – zaczęły przebiegać drgania, prąd, wytrącający to, co niepotrzebne, aby myśli i słowa zaczęły płynąć własnym, czystym nurtem. Kim jest ten człowiek? Jego praobraz, to zapewne szaman, czarownik oddzielony od całego świata, samotny, w upojeniu oczekujący, aby podjąć swój obrzędowy taniec, modlitwę, ekspresję. To kapłan, wśród ciszy wiernych, szukający słów, którymi ma za chwilę przemówić do nich – i do Boga. To śpiewak, jeszcze nieobecny, jeszcze wsłuchany w samego siebie – zanim uderzy w struny.

Człowiek schylony nad białą kartką papieru. Skupiony i milczący, skupiony tylko na tym, co rozgrywa się pomiędzy nim a nadchodzącym słowem. ...

Pisarz na obczyźnie zwykle rozlicza się z klęskami dziejowymi, które spowodowały wygnanie, nie chce przyjąć dopustu wydziedziczeń z polskiej kultury, zwalcza osamotnienie, ze wzmożoną pasją poszukuje światów własnych – zapamiętanych, kompensacyjnych, kreowanych w słowie. Nawroty czułych wspomnień, mityczne opowieści o dobrym świecie, prywatna prehistoria nie mająca z prawdziwą, okrutną historią nic wspólnego to nie jedyne wyznaczniki twórczości emigrantów. Otwarcie na przyszłość okazuje się tu jednak istotne: w krainie czasu niedokonanego można bowiem lokować nadzieje, że polityczna opresja kiedyś się skończy, poniżone wartości znów rozbłysną pełnym blaskiem, a książki samotnych pisarzy trafią do rzesz czytelniczych, nie tylko do odbiorców z kręgu polskiej diaspory.

Pisarz na obczyźnie zwykle rozlicza się z klęskami dziejowymi, które spowodowały wygnanie, nie chce przyjąć dopustu wydziedziczeń z polskiej...

Orfeusz w piekle XX wieku może uchodzić za autobiografię. Od innych różni się tym, że jest autobiografią nie zamierzoną i nie komponowaną. Złożyły się na nią nie powiązane ze sobą epizody życia autora oraz okruchy myśli, chwytanych w ciągu czterdziestu lat na gorącym, czasem aż spalającym na popiół uczynku. Niektóre z tych lat już mnie samemu zalatują egzotyką. Jako całość ten Orfeusz nie ma dystansu do tego, co działo się w owych latach. To Orfeusz, który nie przekroczył zakazu i wracając z piekła, co prawda bez Eurydyki, nie spojrzał za siebie. Jest to więc autoportret bez perspektywy, bez retuszu i „poprawek historycznych”, które by zjawiska słusznie lub mylnie osądzone wówczas, gdy były nowe, ukazały w odmiennym świetle dnia dzisiejszego. Wszystkie teksty zostały tu powtórzone w ich pierwotnym kształcie, przez co, jak sądzę, zachowała się aura czasów minionych, ich smak lub niesmak.

Orfeusz w piekle XX wieku może uchodzić za autobiografię. Od innych różni się tym, że jest autobiografią nie zamierzoną i nie komponowaną. ...