POZNAĆ I ZROZUMIEĆ SIEBIE – TYLKO PO CO?

Poznać i zrozumieć siebie, tylko po co? - zapytamy.

Żyjemy z dnia na dzień próbując dostosować się do naszego otoczenia, do społeczności, do oczekiwań innych, do mody i tego, co narzuca nam współczesny świat. Świat – co do zasady – Mieć, a nie Być. Wychodzi nam to raz lepiej, raz gorzej; myślimy sobie „jakoś to jest”.
Bywa jednak czasem, iż dopada nas melancholia, czujemy się zagubieni, zdezorientowani, przytłoczeni. Próbujemy wówczas szukać pomocy w internetowych poradnikach, na forach, blogach, czy też w książkowych poradnikach zachęcających tytułami typu: „Jak być super mamą”, „Jak uszczęśliwić bliskich”, czy też „Jak być doskonałą panią domu”. Czytamy, by uczynić nasze życie lepszym. Próbujemy zmienić nawyki, staramy się sprostać podpowiedziom książkowym i internetowym. A jednak dalej jest coś nie tak. Po jakimś czasie, kiedy jesteśmy już zmęczeni wysiłkiem wkładanym w nasze nowe życie, rzucamy to w przysłowiową cholerę i znów czujemy, że czegoś w naszym życiu brakuje, że nadal nie dajemy rady ogarnąć naszego świata.
Pewnego dnia stajemy przed lustrem i pytamy:
- Jak żyć panie…? Jak żyć?

Aby uzyskać odpowiedz na to pytanie spróbujmy zacząć od siebie. Zapytajmy siebie kim jesteśmy, dlaczego postępujemy tak, a nie inaczej, dlaczego raz nam się udaje, a raz nie? Przeprowadźmy swego rodzaju samoanalizę. A wszystko po to, aby nasze życie stało się przyjemniejsze, szczęśliwsze, abyśmy mogli poczuć satysfakcje z tego, że wiemy kim jesteśmy i umiemy pokierować naszym życiem – w miarę naszych możliwości, oczywiście.

I tu z pomocą przychodzą autorzy książki „Zrozumieć siebie. Psychologiczny przewodnik po świecie przeżyć wewnętrznych”, wydawnictwa Znak.

Zofia Szynal – absolwentka psychologii, psychoterapeutka i psychoedukatorka.
oraz
Maciej Rajewski – absolwent psychologii i psychoterapeuta.

Zanim przejdę do treści książki, słowo o okładce. Jak mówi stare powiedzenie „nie szata zdobi człowieka”, a ja pozwolę sobie dodać „nie okładka książkę”. Nie oszukujmy się jednak, okładka to najczęściej pierwsze, co przyciąga nasz wzrok na półce z książkami w księgarni, czy bibliotece.
Okładka autorstwa Pawła Panczakiewicza jest w przyjemnym dla oka niebieskim kolorze, który symbolizuje spokój i tak też działa na nasze zmysły, wycisza, uspokaja; do tego wzór przypominający fale, które symbolizują m.in. wewnętrzne wyciszenie.

Zacznijmy od tego, że każdy z nas jest indywidualną jednostką i każdy tę samą sytuację przeżywa inaczej. Dlatego też nie ma uniwersalnych rozwiązań dla naszych problemów. Z tego też powodu tak ważne jest zrozumienie swojego istnienia, zanurzenie się w głąb siebie tak, by się odnaleźć i aby móc żyć pełnią życia, pełnią siebie.

Autorzy książki zapraszają nas na wyprawę przez ludzką psychikę – „piękną i złożoną krainę, której poszczególne części stanowią jedną całość”. Wyprawa ta ma nam pomóc zrozumieć siebie, proces naszego rozwoju i zachodzące w nas na przełomie lat zmiany, które miały wpływ na to kim jesteśmy dzisiaj. Swoją podróż rozpoczynamy od poznania mechanizmów ludzkiej psychologii. Z tej części lektury dowiemy się między innymi:
Od jakich czynników zależy forma, jaką przybierze nasza psychika, czy mają na to wpływ cechy wrodzone, czy np. środowisko (miejsca, ludzie)?
Pamiętajmy, że uczymy się rozumieć świat obserwując bliskich, ich zachowania, reakcje na różne wydarzenia, poglądy i zasady.
Dowiemy się, czym jest temperament – który opisuje naszą emocjonalną naturę, czy rodzimy się z nim, czy wynika on z genów?
Czy to, że jesteśmy nieśmiali wynika z cech wrodzonych i czy to się może zmienić?
Czym są predyspozycje genetyczne?
Jak kształtuje się nasza osobowość?
Co to jest ID, EGO i SUPEREGO, i co to ma wspólnego z nami?
Czy jest nieświadomość, i jakie ma znaczenie w naszym życiu?
Czym jest świadomość i przedświadomość?
A mechanizmy obronne?
Czy wiedzieliście, że bywa tak, iż w ramach Waszego mechanizmu obronnego, jakim jest tzw. „przemieszczenie” wyżywacie się na bliskiej (niczemu winnej) osobie za to, że zdenerwował Was szef. Na niego nie mogliście przecież nakrzyczeć, ale na bliskich…

Wkraczamy następnie w świat emocji – smutku, wstydu, strachu, radości.
Dowiemy się jak działają, czy ułatwiają , czy utrudniają nam życie, i czy w ogóle są nam potrzebne? Czy możemy je kontrolować?
Czy tłumienie emocji nam służy? Czy warto „ugryźć się w język”, czy lepiej wyrzucić z siebie to, co leży nam na sercu?
Dlaczego, gdy tylko na naszej drodze pojawi się przeszkoda rezygnujemy z osiągnięcia celu?
Czym jest moralność i jak się rozwija?
Poczucie winy – dlaczego czujemy się winni w sytuacjach, w których inni w ogóle by się nie przejęli?

Autorzy podejmują także tematy dotyczące kwestii samooceny, relacji z rodzicami, relacji partnerskich i przyjacielskich.
Znajdziemy tu odpowiedzi na pytania:
Dlaczego w życiu dorosłym powielamy zachowania naszych rodziców nawet wówczas, gdy ich nie pochwalamy?
Dlaczego zamiast wytłumaczyć partnerowi, co nam w duszy gra oczekujemy, że sam się domyśli (dlaczego, np. mamy zły nastrój)?
Dlaczego tkwimy w pracy, której nie lubimy? Czy nasze ciało nie daje nam znaków, że coś jest nie tak? Czy roztrój żołądka codziennie przed wyjściem do pracy jest czymś normalnym?

Cześć druga lektury to podróż przez nasze życie – od momentu poczęcia, aż po kres. Choć nie pamiętamy czasu, który spędziliśmy w brzuchu u mamy to według autorów książki „odebrane wtedy doświadczenia mogą pozostawić ślad w naszej nieświadomości i wpływać na dalsze funkcjonowanie”.
Czy zastanawialiście się , dlaczego w chwilach przygnębienia, strachu, bólu emocjonalnego zwijamy się w „kłębek” (pozycję embrionalną), i dlaczego uspokaja nas szum morza?

Kolejno wkraczamy w świat:
DZIECKA
Czy to normalne, że dwulatek w ramach buntu pada na podłogę, płacze i krzyczy?
Czym jest pamięć autobiograficzna, a czym amnezja dziecięca? Dlaczego nie pamiętamy pierwszych lat życia?
Czy wyimaginowany przyjaciel to powód do trosk dla rodzica?
NASTOLATKA
Czym tak naprawdę jest kompleks Edypa?
Co to jest nastoletni bunt, i co wówczas dzieje się w naszej psychice?
Jak zmienia się nasz sposób myślenia i postrzegania świata?

Na te wszystkie pytania autorzy starają się udzielić nam odpowiedzi.

W tej części pojawiają się też tzw. relaksawki, czyli pytania dotyczące konkretnego okresu w naszym życiu. A odpowiedzi na nie mają nam ułatwić samorozumienie, samopoznanie. Wyciągając wnioski uczymy się siebie.
DOROSŁOŚĆ
Wiek średni i kryzys czterdziestolatka – dlaczego w tym okresie życia bywamy przygnębieni, a nawet popełniamy głupoty?
Czy wybór „nie tego” zawodu w wieku dwudziestu lat oznacza, że w wieku czterdziestu, kiedy czujemy się wypaleni zawodowo, a nasz organizm mówi nam, że nie to powinniśmy robić oznacza, że wszystko już stracone?
STAROŚĆ
Czy bycie starym to tylko bycie niedołężnym i uzależnienie od innych, czy też na starość powinniśmy spojrzeć jako na okres, w którym to my osoby dojrzałe i doświadczone możemy stać się mędrcami, przewodnikami dla innych?

Część trzecia książki to „Życie w kryzysie”.
Tu znajdziemy m.in. odpowiedzi na pytania:
Czym jest zdrowie psychiczne?
Czym są zaburzenia lękowe, depresyjne?
Co to jest choroba afektywna-dwubiegunowa?
Czym charakteryzuje się schizofrenia?

W rozdziale tym poruszono także temat niskiego poczucia własnej wartości, kwestię poświęcania się dla innych, perfekcjonizmu i pracoholizmu. Autorzy zalecają, aby pamiętać, że zanim zaczniemy pomagać innym musimy najpierw zadbać o siebie.

Część czwarta ostatnia W STRONĘ ZDROWIA - to informacje na takie pytania, jak:
Czy samoleczenie jest możliwe, czy powinniśmy zwrócić się po pomoc do specjalisty?
Jak wyglądają wizyty u psychoterapeuty?
Na czym polega psychoterapia?
Czym jest higiena życia psychicznego i czy może nam ułatwić funkcjonowanie w świecie?
Dowiemy się, jakie ma znaczenie aktywność fizyczna oraz dieta dla naszej psychiki.
Jak ważny jest sen?
Czym jest głęboka relaksacja i za pomocą, jakich metod można ją osiągnąć.

W tym rozdziale powracamy także do tematu emocji, które wg autorów „[...] nie pojawiają się bez powodu. Niosą informację na temat naszego stanu i sytuacji, w której się znajdujemy”
Autorzy podpowiadają, jak świadomie radzić sobie z własnymi emocjami, jak ważna jest walka z negatywnymi emocjami, i dzięki jakim technikom można sobie z nimi poradzić.

Na koniec tego rozdziału ważne przypomnienie, aby robić rzeczy dla przyjemności, trenować uważność i dbać o relacje. Tak oczywiste, a jednak nie zawsze o tym pamiętamy.

Nie sposób napisać o wszystkich zagadnieniach omawianych w książce. Odnoszę wrażenie, że zawarty jest w niej ogrom informacji (tym bardziej dla laika w temacie psychologii), choć jak piszą sami autorzy, to tylko zarys i odsyłają Czytelników do stosownej literatury.

Według autorów pełne poznanie siebie nie jest możliwe. Nauka nadal nie zna wszystkich możliwości naszego umysłu. Mimo to możemy rozwijać swoją refleksyjność, obserwować swoje zachowania i emocje. „Jeśli będziemy znać podstawowe mechanizmy kierujące naszą […] psychiką, i rozumieć, co nas ukształtowało […] damy sobie szansę na dostrzeżenie swoich trudności i tego, dlaczego robimy to, co robimy”

Autorzy nie próbują mówić Czytelnikom, jak żyć, aby być szczęśliwym. Zachęcają do refleksji nad samym sobą, do przeanalizowania naszego dotychczasowego życia, od czasów dzieciństwa, aż po dzień dzisiejszy. I to jest duży atut w tej książce – zachęta do refleksji.

W książce możemy również znaleźć tytuły filmów, które nawiązują do tematów przedstawionych w tej lekturze.

Podsumowując, książka „Zrozumieć siebie. Psychologiczny przewodnik po świecie przeżyć wewnętrznych”, to ogrom informacji na temat sposobu funkcjonowania nas, jako całości ze wskazaniem na naszą psychikę. Możemy w niej znaleźć wiele przykładów i ciekawostek na temat badań nad rozwojem człowieka. Jest dobrym wstępem do zrozumienia siebie i ludzi wokół nas. Z mojego punktu widzenia jest to jednak tylko wiedza w „pigułce”, wartościowa, ale wymagająca poszerzenia; szkielet, który trzeba uzupełnić, aby stał się „postacią” w pełni.
Zdecydowanie brakuje mi w tej lekturze listy pozycji książkowych, itp., do których mógłby sięgnąć Czytelnik zainteresowany poszerzeniem swojej wiedzy na poruszane w książce tematy.
Książka napisana w sposób przystępny, zrozumiały i obrazowy (przykłady, ciekawostki ze świata nauki). Pozwala zgłębić nam naszą naturę, poznać sposoby działania naszego mózgu i procesy rozwoju naszej osobowości. Nie znajdziemy tu odpowiedzi na wszystkie nurtujące nas pytania, ale lektura ta może nas zachęcić do poszukiwań, w głębi siebie i w literaturze.

Poznać i zrozumieć siebie – tylko po co?

Po to, by żyć szczęśliwiej, pełnią siebie.

Zachęcam do sięgnięcia po tę pozycję zarówno osoby, które interesują się tematem samorozwoju i samopoznania, psychologii, itp., jak i tych, którzy chcą zrozumieć siebie i ludzi wokół, tych którzy chcą pogłębić swą wiedzę i tych, którzy nigdy wcześniej nie interesowali się tematem zrozumienia Siebie.

POZNAĆ I ZROZUMIEĆ SIEBIE – TYLKO PO CO?

Poznać i zrozumieć siebie, tylko po co? - zapytamy.

Żyjemy z dnia na dzień próbując dostosować się do naszego otoczenia, do społeczności, do oczekiwań innych, do mody i tego, co narzuca nam współczesny świat. Świat – co do zasady – Mieć, a nie Być. Wychodzi nam to raz lepiej, raz gorzej; myślimy sobie „jakoś to jest”.
...