Ta biografia pióra Bidwella przypomina nieco stare filmy hollywoodzkie (np. o starożytnym Rzymie). Sporo moralizatorstwa, pouczania i dobitne rozróżnianie dobra od zła (w filmach przejawiało się to np. blond włosy ogolony i dobry bez przerwy poucza, a ciemnowłosy, brodaty i zły jest pozbawiony jakichkolwiek dobrych cech). Autor (w przeciwieństwie do wielu innych biografii i ich autorów) jest bardzo krytyczny wobec własnego bohatera Roberta Clive – zdobywcy Indii (podkreśla dużo częściej złe cechy: pożądanie bogactwa, wymuszenia, oszustwa, niechęć do dzielenia się zdobyczami z innymi). O zdolnościach organizacyjnych i wojskowych też można poczytać, ale z czasem opis gorszej strony bohatera przysłania jego przygodowe poczynania.

Bidwell lubuje się w wymyślaniu ciętych dialogów, przemyśleń postaci historycznych (które zaraz celnie punktuje własnymi uwagami o intencjach bohaterów – momentami przypomina to nieco narratora z filmu Kubricka „Barry Lyndon”, który ironicznie krytykuje różnice między słowem, czynem, a złymi intencjami). Przyznam się, że jak dla mnie jest tu nieco za dużo dialogów, wnikania w głowy i przemyślenia przedstawionych postaci, a za mało skupienia na konkretnych wydarzeniach. Sporo tu mentorskiego tonu, podkreślania wszystkiego co złe spadło na Indie ze strony Clive’a, Kompanii wschodnio indyjskiej ( ale również Francuzów i ich administratora Dupleixa). Pod koniec książki oskarża Kompanię, że poprzez krótkowzroczną politykę rozgrabiania Indii doprowadziła do 10 mln ofiar podczas klęski głodu w Bengalu (1769-1773). Wszystko to zaskakujące, ale też potwierdzane przez nowsze prace naukowe (hinduskie i Williama Dalrymple’a). Nie tak dawno doszło do dalszej krucjaty antykolonialnej – między innymi zamierzano obalić pomnik Roberta Clive’a w Shrewsbury.

Wracając do książki – autor bynajmniej nie rezygnuje z częstego podkreślania własnego, mocno krytycznego zdania o kolonizatorach Indii. Trochę szkoda, że mniej miejsca poświęca głębszej analizie, danym liczbowym z czego jego krytyczne spojrzenie wynika (tego musimy już szukać w innych źródłach). Zaznajamiamy się jednak z walkami wewnętrznymi (konkurenci o trony) w Indiach, które ułatwiły wejście w te rejony Francuzom i Anglikom. Poznajemy nieco starcia francusko-brytyjskie i z miejscowymi władcami. Otrzymujemy też ciekawy opis funkcjonowania administracji i kupców Kompanii wschodnio indyjskiej (niskie gaże de facto zmuszały do wyzyskiwania miejscowych i do wojny o miejscowe podatki i przywileje). Wbrew zakończeniu, w którym autor wini już tylko Anglików za to co się stało z Indiami, autor opisuje też stosunki m.in. muzułmańskich władców Indii ze swoimi poddanymi (władza się zmieniała, a poddani służyli tylko jako dojni podatnicy dla coraz bardziej degenerującej się kasty rządzących – jakże często dobrze zapowiadające się dynastie muzułmańskie, kończyły swój żywot w bratobójczych zbrodniach salonowych).

Można przeczytać o ile nie przeszkadzają Wam dialogi i wyraźnie eksponowane poglądy autora.

Ta biografia pióra Bidwella przypomina nieco stare filmy hollywoodzkie (np. o starożytnym Rzymie). Sporo moralizatorstwa, pouczania i dobitne rozróżnianie dobra od zła (w filmach przejawiało się to np. blond włosy ogolony i dobry bez przerwy poucza, a ciemnowłosy, brodaty i zły jest pozbawiony jakichkolwiek dobrych cech). Autor (w przeciwieństwie do wielu innych biografii i...