Gdyby ktoś mnie zapytał, po co czytać książki, to odpowiedziałabym, że przekonują one do świata. Powieści Sławka Gortycha – przekonują do gór. I mówię to ja, zaklinająca się od lat, że góry nie są dla mnie. Otóż są. I w najbliższe wakacje mam zamiar odwiedzić nie tylko do Jelenią Górę, ale też Schronisko Odrodzenie i muzeum Gerharta Hauptmanna, by przejść się śladami bohaterów ,,Schroniska, które przestało istnieć’’ oraz ,,Schroniska, które przetrwało’’. W kwietniu 2023 swoją premierę miała druga część karkonoskiej serii kryminalnej, czyli ,,Schronisko, które przetrwało’’. Powieść jest tak samo ciekawa jak część pierwsza, być może dlatego, że autor główną bohaterką uczynił Justynę Skałę, przyjaciółkę Marty i Maksymiliana, których czytelnicy znają z części o schronisku nad Śnieżnymi Kotłami. Nowa bohaterka to nowe problemy, nowa perspektywa, choć błyskawiczne pokonywanie górskich szlaków pozostało. Fabuła zbudowana jest z nakładających się i doskonale się uzupełniających dwóch perspektyw czasowych. Mamy więc wątki rozgrywające się w latach 40. XX wieku oraz na początku wieku XXI. Sławek Gortych zadbał o to, by to, co wydarzyło się w przeszłości, znalazło swoje rozwiązanie i by czytelnik nie pozostał z niewiedzą na temat wszelkich zajść. Mnie bardzo zaciekawił wątek górskich obozów dla chłopców z Hitlerjunend, podczas których łamano wszelkie zasady (nie tylko pedagogiczne). Wychowywanie młodych chłopców na maszyny do spełniania wszelkich rozkazów, bezwzględna dyscyplina i tępienie wszelkich odstępstw od normy wydaje się być okrutna, choć dla wielu z nich był to powód do dumy i sposób na odnalezienie swojego miejsca w grupie. Losy zbrodniarzy wojennych, którzy ukrywali się w karkonoskich zakątkach, ukrywanie kosztowności zrabowanych podczas wojny, samosądy sąsiedzkie, tajemnicze nagłe śmierci to tylko niektóre z wątków, które pojawiają się w powieści. Wreszcie przebieg i skutki katastrofy kolejowej, której ofiarą padł dziadek Justyny Skały – Antoni. Dzięki jej determinacji prawda o tamtych wydarzeniach ujrzała światło dzienne, a imiona biorących w niej udział – zostały oczyszczone. Oprócz fabuły, sporym atutem powieści ,,Schronisko, które przetrwało’’ jest język, momentami liryczny, a czasem naturalistyczny. Książka weryfikuje myślenie o górach człowieka z nizin, takiego jak ja. Autor zwraca uwagę na różnorodność górskich krajobrazów, pięknych w promieniach zachodzącego słońca, ale też zniszczonych przez kwaśne deszcze czy niebezpiecznych dla ludzi, którzy przed górami nie czują pokory. To bardzo dobra książka nie tylko dla miłośników gór. A może właśnie powinni ją przeczytać ci, którzy z górami mają niewiele wspólnego, bo jestem pewna, że część z nich przy najbliższej okazji w te góry wyruszy. Być może komuś uda się spotkać starszego mężczyznę z długą brodą, zielonym szalikiem i ciepłym głosem, w którym niektórzy widzą samego Ducha Gór.