Oto QualityLandia, supernowoczesny kraj, gdzie komputerowe algorytmy dostosowują każdy aspekt życia do naszych oczekiwań. Tu potrzeby obywatela są zaspokajane, zanim jeszcze sam zda sobie z nich sprawę, a komputery mogą pomóc we wszystkim: od zawiązania sznurowadeł, przez wybór restauracji, aż po dobór przyjaciół i partnerów życiowych. W takim państwie obywatele po prostu muszą być zadowoleni! No właśnie, problem w tym, że „muszą”…

Piotr Bezrobotny zajmuje się utylizacją wadliwych maszyn w skupie złomu. Jego życie również wydaje się idealnie zorganizowane, przynajmniej na poziomie jego aktualnego „levelu”. Do dnia, kiedy otrzymuje przesyłkę, z której po raz pierwszy wcale nie jest zadowolony. Ten pozornie błahy fakt sprawia, że Piotr rozpoczyna batalię o prawo do kształtowania własnej tożsamości.

W „QualityLandii” niemiecki pisarz i komik Marc-Uwe Kling łączy science fiction z krytyką społeczeństwa i dużą dawką humoru. Okazuje się, że to doskonałe połączenie, na miarę nie tylko wspomnianego na okładce Orwella, ale też Vonneguta, Asimova i Douglasa Adamsa. QualityLandia to świat, do jakiego stopniowo zmierzamy: świat uzależnienia niemal każdego aspektu życia od sieci, świat konsumpcjonizmu i życia w szklanej bańce własnych opinii. Ludzie nie są tu już podzieleni na klasy, ale na levele i wzajemnie podsycają swoje uprzedzenia. Choć Kling pokazuje ten nowy NAJ-wspanialszy świat w sposób humorystyczny, to nie sposób nie dostrzec tu też wyraźnej krytyki oraz przestrogi. „QualityLandia” jest wprawdzie zabawna, ale w miarę lektury staje się też coraz bardziej niepokojąca, kiedy dostrzegamy, jak wiele z naszego życia odbija się w jej krzywym zwierciadle.

Akcja powieści skupia się na wątku Piotra Bezrobotnego oraz na pierwszej w historii kampanii prezydenckiej prowadzonej przez androida. Kolejne rozdziały przeplatają się z fragmentami przewodnika po QualityLandii oraz z internetowymi newsami i komentarzami do nich – pozwala to lepiej nakreślić obraz społeczeństwa i realiów życia. Dzięki temu sama akcja może się skupić na dialogach i relacjach między bohaterami. Dialogi zdecydowanie tu przeważają, co sprawia, że styl pozostaje lekki, nawet kiedy porusza kwestie związane z cybernetyką, imigracją, socjologią i polityką. Pod humorystyczną powłoczką toczą się naprawdę ważne dyskusje, pokazujące, dokąd może zmierzać nasz świat.

Kilka uwag na temat tłumaczenia: nazwiska obywateli QualityLandii są znaczące, jako że pochodzą od zawodu ojca lub matki, dlatego ich tłumaczenie jest uzasadnione. Nieco dziwi za to tłumaczenie czy też spolszczanie imion bohaterów. Co więcej, zastępowanie niemieckich nazwisk ich polskimi odpowiednikami prowadzi do dużego zgrzytu już na pierwszych stronach powieści: narrator wyjaśnia, że kraj zdecydował się na zmianę nazwy, bo poprzednia źle się kojarzyła, jako że „w przeszłości wojsko tego kraju, powiedzmy, trochę przeszarżowało”. W książce niemieckiego autora wydaje się to oczywistą aluzją. Tymczasem już na kolejnej stronie pada wyjaśnienie, że dawne typowe nazwiska zostały zmienione na te pochodzące od nazw zawodów, bo „kraj pełen Kowalskich, Krawczyków i Bednarków nie stanowił mokrego snu inwestora high-tech”. Nawet bez sięgania po oryginał można się domyślić, że nie padały w nim polskie nazwiska, które w połączeniu z informacją z poprzedniej strony okazują się dość dezorientujące. Mimo wszystko, poza dyskusyjną decyzją o spolszczaniu imion i nazwisk, tłumaczeniu nie można nic więcej zarzucić.

„QualityLandia” to doskonała satyra na współczesny świat, czy raczej na świat, do jakiego zmierzamy: konsumpcjonistyczny, rozkochany w technologiach upraszczających życie i uzależniony od internetowych newsów. Lekka forma i humorystyczny ton sprawia, że książka jest bardziej przystępna, ale z pewnością nie odbiera głębi jej przesłaniu. To skłaniająca do myślenia powieść, godna polecenia nie tylko fanom Orwella.

Agnieszka Kruk