„Kochała Franza za to, jaki jest, a nie jak wygląda. Serce kocha na całe życie, a dusza na wieczność, a ona kochała go jednym i drugim. On ją tak samo i żaden wygląd nie mógł tego zmienić, skoro zdarzyła im się miłość. Nie taka zwyczajna, a zapisana w gwiazdach”.

Wysoko cenię sobie sagi Wioletty Sawickiej. Autorka ta ma niewątpliwy talent do opowiadania pięknych historii, które silnie oddziałują na czytelnika. Oprócz walorów czysto literackich otrzymujemy w nich także solidną dawkę wiedzy historycznej.

Nie inaczej jest w przypadku trzeciego tomu „Opowieści warmińskiej” pod tytułem „Nasze drzewa są jeszcze młode”. Ukazał się on – podobnie jak poprzednie – nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. Jestem pewien, że Wioletty Sawickiej nie trzeba przedstawiać czytelnikom, którzy znają ją z licznych powieści.

Akcja trzeciego tomu rozpoczyna się w Prusach Wschodnich w 1940 roku. Franz leży w szpitalu po wypadku, jaki stał się jego udziałem. Z trudem odzyskuje pamięć i unika kłopotów w pracy. Wszak jest niemieckim żołnierzem, a żołnierz musi być silny, zdyscyplinowany i sumienny. Chociaż Franza mundur zdaje się uwierać coraz bardziej, to jednak wszystkie swoje myśli kieruje ku ukochanej żonie, za którą tęskni całym sercem.

Tymczasem Lizka nadal przebywa w Hohenbruch. Ten niemiecki obóz jest prawdziwym piekłem na ziemi. Sawicka nie oszczędzała czytelników i bardzo realistycznie odmalowała wszystkie obozowe okropności. Głód, przemoc fizyczna i psychiczna, niewolnicza praca, robactwo, zimno i straszne tortury ze strony Niemców – tego wszystkiego każdego dnia doświadczała Lizka i inne kobiety. Jedna z nich, Lucyna, jest w ciąży. Jak jednak cieszyć się z narodzin dziecka w takim miejscu? Jak w ogóle można urodzić w takich warunkach, nieodpowiednich nawet dla zwierząt, a co dopiero dla ludzi? Jednak wola życia zwycięża i Lucyna rodzi synka. Sama jednak umiera wkrótce po porodzie. Zrządzeniem losu dzieckiem opiekuje się Lizka, która dzięki pomocy życzliwych ludzi ucieka z nim z obozu. Czy jednak zdoła przeżyć na wolności? Czy uda się jej powiadomić swoją rodzinę o tym, że żyje?

W tym samym czasie umiera ojciec Franza. Sporządził zaskakujący testament, który staje się przyczyną zażartych kłótni braci. Dzięki Auguście na jaw zaczynają wychodzić tajemnice, które na zawsze miały pozostać w ukryciu. Po raz kolejny okazuje się, że starej kobiety nie wolno lekceważyć i lepiej mieć w niej sprzymierzeńca niż wroga.

Chociaż Prusy nie są bezpośrednim teatrem działań wojennych, to jednak i tu daje się dostrzec okropności wojny. Obozy pracy i robotnicy przymusowi nieustannie o tym przypominają. Tymczasem w czerwcu 1941 roku III Rzesza rozpoczyna wojnę ze Związkiem Sowieckim. Zaczyna się nowy rozdział w historii, chociaż o tym przeczytamy już w czwartym tomie.

„Nasze drzewa są jeszcze młode” to obowiązkowa pozycja dla wszystkich fanów „Opowieści warmińskiej”. Wioletta Sawicka napisała kolejną piękną i wzruszającą powieść. Jednocześnie nie jest to historia lukrowana. Wręcz przeciwnie, z całą mocą zostają podkreślone wszystkie upiory wojny oraz moralne dylematy, przed którymi stawali wówczas ludzie. Jak daleko można się posunąć, aby ochronić swoich najbliższych? Czy można zabić niewinnego człowieka, aby ratować własne życie? Wojna bez wątpienia nie sprzyja miłości, prawdzie i uczciwości. Czy jednak zwalnia od bycia człowiekiem?

Bez wątpienia sięgnę po kolejną część przygód Lizki i Franza, tymczasem wszystkim polecam „Opowieść warmińską”.

Wojciech Sobański