W tym roku mija 30 lat odkąd powstała „Seksmisja”. Film, który dorobił się w Polsce statusu absolutnie kultowego i ponadczasowego. Historia dwóch mężczyzn, którzy budzą się z hibernacji po wojnie nuklearnej, którą przeżyły same kobiety nieodmiennie bawi kolejne pokolenia, choć kiedyś śmiano się z „Idziemy na wschód, tam musi być jakaś cywilizacja”, a teraz raczej z obyczajowo-feministycznej części.

Korzystając z okazji rocznicową książkę wypuściło wydawnictwo W.A.B. Składa się ona z dwóch zasadniczych części. Najpierw około 50-stronicowy wywiad z Juliuszem Machulskim, reżyserem i scenarzystą filmu. Opisuje on cały proces jego powstawania, od scenariusza, przez kłopoty z pozyskaniem studia filmowego, aktorów, utarczki z PRL-owską cenzurą aż po premierę.

Wywiad odkrywa pewne ciekawe smaczki z historii „Seksmisji”. Choćby dobór aktorów. Na początku Jerzy Stuhr i Olgierd Łukaszewicz nie zyskali powszechnej akceptacji w studiu filmowym, bo obaj kojarzyli się raczej z poważnym, dramatycznym repertuarem. Początkowo Maksa miał grać Jan Englert (wyobrażacie to sobie? Bo ja nie potrafię). Z kolei grający Jej Ekscelencję Wiesław Michnikowski przyjął rolę leżąc w szpitalu na oddziale… położniczym. Co prawda leżał tam, bo tam się po prostu znalazło łóżko po jego urazie, ale nic dziwnego, że Machulski uznał go za idealnego do roli.

Nie brakuje też szczegółów pikantniejszych, jak choćby dotyczących nagrywania słynnej sceny w windzie jadącej na basen i samej sceny basenowej, gdzie filmowcy pokazują nagość niezwykle, jak na owe czasy, odważnie. Poruszane są też kwestie pieniędzy, problemów realizacyjnych czy pierwszych komputerowych efektów specjalnych, które dziś budzą śmiech, ale wtedy stanowiły dla filmowców powód do dumy.

Drugą, znacznie obszerniejszą częścią, jest oryginalny scenariusz filmowy. To prawdziwa gratka dla fanów, zwłaszcza tych (a jest ich niemało), którzy potrafią z pamięci wyrecytować każdą scenę. Jednak nawet osoba, która film obejrzała raz czy dwa z łatwością dostrzeże sporo różnic między scenariuszem i ostateczną wersją. Nie wiem na ile scenariusze filmowe faktycznie odbiegają od tego co widzimy na ekranie, ale „Seksmisji” zmiany zdecydowanie wyszły na dobre. Niestety nie wiemy ile z tych zmian to decyzje powzięte przez Machulskiego na planie, a ile improwizacja aktorów, bo Machulski w wywiadzie mówi tylko o kilku różnicach.

Niemniej jednak fani z łatwością dostrzegą ile film zawdzięcza improwizatorskim talentom Jerzego Stuhra. Zresztą sam Machulski przyznaje, że Stuhr lubił improwizować, Łukaszewicz wolał trzymać się scenariusza. Najciekawsze będzie zapewne alternatywne zakończenie, które ostatecznie nie zostało nagrane ze względu na brak pieniędzy.

Całość zamyka garść recenzji z polskiej i zagranicznej prasy. Co ciekawe recenzji dość stonowanych, często nawet krytycznych. Jak to zwykle bywa, publiczność wyczuła fenomen lepiej niż krytycy.

Niestety wydawnictwo nie jest pozbawione wad. Przede wszystkim, jak na 30. rocznicę tak ważnego dla rodzimej kinematografii filmu, jest bardzo skromne. Jasne, wywiad z Machulskim zajmuje 50 stron, ale to 50 stron przypominających pracę magisterską - duża czcionka, mocno rozstrzelona, z masą ilustracji. Nie chce mi się wierzyć, żeby reżyser nie miał nam do opowiedzenia więcej. A pozostali twórcy? Stuhr, Łukaszewicz czy Bożena Stryjkówna (filmowa Lamia Reno) na pewno też mieliby sporo ciekawych rzeczy do opowiedzenia. Także fotografie nie rzucają na kolana. Rozumiem, że czasy były ciężkie, a tworzenia „making of”nie praktykowano, ale w prywatnych archiwach twórców na pewno znajduje się więcej niż kilka zdjęć z planu. Tymczasem poza nielicznymi rodzynkami zdjęcia ubarwiające wywiad z Machulskim sprowadzają się do kadrów z filmu.

W efekcie otrzymujemy stosunkowo niedługi wywiad, scenariusz filmu i kilka recenzji. A to wszystko za okładkową cenę 39,90 zł w zintegrowanej, klejonej okładce. Bardzo drogo jak na przeciętną zawartość.

„Naga prawda o Seksmisji” może być ciekawym pomysłem na prezent dla zagorzałych fanów tego filmu, ale po tej książce spodziewałem się znacznie więcej. „Seksmisja” zasługuje na lepsze wydanie rocznicowe.  

Krzysztof Krzemień