Druga z autobiograficznych powieści Jerzego Krzysztonia, książkowego Jurka (zwanego też chłopcem), wydana już po jego śmierci. Rozpoczyna się tam, gdzie zakończył się „Wielbłąd na stepie”, czyli nad Morzem Kaspijskim tyle, że przeciwległym brzegu, w irańskim Pahlavi (obecnie Bandar-e Anzali). Śledzimy losy dotychczasowych bohaterów, pojawiają się tez nowi. Wraz z nimi przemieszczamy się do Teheranu oraz nad Zatokę Perską. I obserwujemy dwa kolejne lata z życia Jurka i innych zesłańców. Wolność nie przyniosła im ani dobrobytu, ani szczęścia i wielu ludziom nie pozwoliła odzyskać zdrowia, a zaskakująca duża ilość spośród nich tam zakończyła swój żywot.
Autor pokazuje, jak czterdzieści tysięcy cywili, głównie kobiet dzieci i starców, funkcjonowało na obcej ziemi, jako niechciani i niemile widziani goście. Powoli rosła świadomość braku szans powrotu do domu, czyli na Kresy. Mimo to młody Jurek zdążył poznać nieco stolicę kraju szacha (tego samego, którego Chomeini obalił w 1979 roku) w jej trzech, opisanych w książce wersjach. Jest też wzmianka o poecie Omarze Chajjamie, tu zwanym Khayyamem (transkrypcja angielska), wspominanym i cytowanym w czytanej równolegle książce „Lalka i Marks” autorki pochodzącej z Iranu).
I chociaż ludzie są wolni, Niemcy rozpoczynają wycofywanie się na wszystkich frontach, książka jest znacznie mniej optymistyczna niż „Wielbłąd na stepie”. I nie chodzi tylko o osobiste losy bohaterów i ich bliskich, lecz także o powolną utratę nadziei. Bo czymże innym były decyzje kolejnych setek czy tysięcy rodaków decydujących się na oferowany wyjazd do Afryki czy nawet Meksyku. A może jest tez efektem zmian, jakie w tym czasie miały miejsce życiu autora?
Oczywiście są też echa wydarzeń historycznych, jak śmierć Sikorskiego czy powstanie dywizji Berlinga. W losach tego ostatniego oraz Jastrzębca (w rzeczywistości Zdzisława Peszkowskiego) jest nawiązanie do obozu w Starobielsku, a co za tym idzie do sprawy Katynia. Takie, na jakie w tych czasach można było sobie pozwolić w książce oficjalnie wydanej w PRL.
Szczera, autentyczna i refleksyjna oraz smutna opowieść o dalszych losach zesłańców. Napisana przez ich autentycznego uczestnika i widza. Niestety zapomniana i nie wznawiana po 1990 roku, a szkoda.
Przeczytane w ramach styczniowego wyzwania LC - motyw początku.

Druga z autobiograficznych powieści Jerzego Krzysztonia, książkowego Jurka (zwanego też chłopcem), wydana już po jego śmierci. Rozpoczyna się tam, gdzie zakończył się „Wielbłąd na stepie”, czyli nad Morzem Kaspijskim tyle, że przeciwległym brzegu, w irańskim Pahlavi (obecnie Bandar-e Anzali). Śledzimy losy dotychczasowych bohaterów, pojawiają się tez nowi. Wraz z nimi...