Mam wrażenie, że Orzeszkowa ułatwiła sobie zadanie narratorem ustanawiając człowieka o poglądach , które rozumie, ale nie popiera . Ponieważ to właśnie Seweryna( niewątpliwie postać bliska sercu autorki) staje się bardziej skomplikowana i wcale nie do końca jednoznaczna w swych zamysłach( np czy wybór drogi życiowej był jej własnym wyborem czy tylko kontynuacją pamięci o bracie?). Dlatego ciekawsze byłoby spojrzenie jej oczyma a nie tylko poprzez opis Zdzisława i przytaczane słowa. Czym idee różnią się od utopii (przykład dziadka Seweryny)? czy można jednocześnie żyć w danej wspólnocie i być wyobcowanym ? czy idealizm jest przeciwieństwem pragmatyzmu ( na co nie zgadzali się pozytywiści)? czy miłość do idei wyklucza miłość do człowieka(a raczej obowiązki jakie za tym idą) ? Orzeszkowa stawia wiele pytań na które nie ma łatwych odpowiedzi bo koniec końców żadna z osób reprezentujących dwa bieguny nie osiąga szczęścia w życiu. Doceniając wartość powieści muszę niestety dodać, że nie czytało mi się jej łatwo, była zbyt dydaktyczna, zbyt jednowymiarowa w tematyce a w słownictwie zbyt wiele patosu

Mam wrażenie, że Orzeszkowa ułatwiła sobie zadanie narratorem ustanawiając człowieka o poglądach , które rozumie, ale nie popiera . Ponieważ to właśnie Seweryna( niewątpliwie postać bliska sercu autorki) staje się bardziej skomplikowana i wcale nie do końca jednoznaczna w swych zamysłach( np czy wybór drogi życiowej był jej własnym wyborem czy tylko kontynuacją pamięci o...