Co by było, gdyby nagle cały świat został pozbawiony prądu? Możemy sobie tylko wyobrazić, jakie byłoby nasze przerażenie i jak byśmy zareagowali. Dywagacjom na ten temat oddaje się Don DeLillo w swojej najnowszej powieści „Cisza”.

Jak na science fiction przystało, akcja powieści jest umiejscowiona w przyszłości. Jest to jednak przyszłość tak niedaleka, że dla czytelników polskiego wydania stanowi już przeszłość, bo wydarzenia mają miejsce w lutym 2022 roku. Tessa i Jim, małżeństwo, lecą z Paryża do swoich przyjaciół w Nowym Jorku, aby wspólnie obejrzeć Super Bowl. Ich samolot ma jednak wypadek, z którego na szczęście wychodzą cało. Tymczasem w mieszkaniu na Manhattanie wydarza się inna tragedia: nagle pada telewizor, a razem z nim wszystkie pozostałe urządzenia elektryczne. Nikt nie wie dokładnie, co się dzieje, choć każdy czuje, że coś bardzo złego.

Powieść jest krótka i napisana bardzo prostym, surowym językiem. Bohaterowie mówią do siebie krótkimi zdaniami albo równoważnikami zdań. Powtarzają w kółko te same słowa. Narracja również jest prowadzona w zwięzły sposób. Nie ma tutaj nic zbędnego, żadnych upiększeń, tylko czysty konkret. To sprawia, że akcja jest bardzo dynamiczna i powieść czyta się błyskawicznie.

Razem z prostotą językową idzie w parze prostota i zwykłość reakcji głównych bohaterów na sytuację, w której się znaleźli. Wszyscy są zaniepokojeni niezwykłymi wydarzeniami, snują domysły dotyczące tego, co się właśnie dzieje. Ale jednocześnie ich życie toczy się dalej tym samym torem. Między rozważania o trzeciej wojnie światowej wplecione zostają rozmowy o banalnych sprawach, takich jak jedzenie. W obliczu ekstremalnej sytuacji obojętni bohaterowie oddają się spełnianiu swoich fizjologicznych potrzeb: idą spać, uprawiają seks. Apokalipsa trwa, a karawana jedzie dalej.

Mimo że po opisie może się wydawać, że mamy do czynienia z literaturą niemal sensacyjną, wbrew pozorom na tych nieco ponad stu stronach dzieje się bardzo niewiele. To nie akcja jest tu na pierwszym planie, a raczej filozoficzne rozważania o człowieku i jego naturze. I atmosfera. Spomiędzy starań bohaterów, żeby zachować normalność i robić to, co zawsze, przebijają jednak wszechobecny chaos i niepokój. I z tym niepokojem oraz niepewnością pozostawia nas zakończenie.

„Cisza” to powieść intrygująca i wciągająca. Choć nie urzeka językiem ani fascynującą fabułą, spodobać może się umiejętnie wykreowana atmosfera, a prosty, mechaniczny styl autora z pewnością też znajdzie swoich zwolenników.

Agnieszka Budna