Gdybym miała wymienić motywy, jakie ostatnio ukochałam sobie w literaturze, to mogłabym na jednym wydechu wymienić: relacje rodzinne, zwłaszcza te między rodzeństwem, i rozprawienie się z amerykańskim snem, który mamił ludzi latami. Wprost uwielbiam, kiedy autorzy bez żadnych zahamowań, z impetem wjeżdżają w wyobrażenie, które sami sobie stworzyliśmy, i zostawiają za sobą jedynie gruzy. I właśnie taki jest reportaż Nicholasa D. Kristofa i Sheryl WuDunn. Przypomina buldożer, który nie przejmuje się niczym i niszczy wszystko na swojej drodze, by na miejscu gruzów pokazać prawdę, która innych za bardzo kłuje w oczy, żeby mogli ją dostrzec.

W tym roku Seria Amerykańska Wydawnictwa Czarne to prawdziwy majstersztyk. Na początku dostaliśmy doskonałe „Miami 1980”, teraz czytelnicy będą mogli sięgnąć po chyba jeszcze lepsze, a nie sądziłam, że to może się zdarzyć, „Biedni w bogatym kraju”. Reportaż, który uderza czytelnika niczym obuch w głowę już na pierwszych stronach, i chociaż opisuje wydarzenia momentami naprawdę smutne i okropne, to czytelnik nie może się oderwać. Autorzy skórują american dream, ukazując niewygodną i często nadgniłą prawdę.

W tym momencie około 70 milionów Amerykanów jest notowanych. Ameryka nie jest też matką – kobiety umierają w czasie porodów dwa razy częściej niż chociażby Brytyjki. Ameryka to strzelaniny, w których giną dzieci. Politycy, którzy nie są w stanie zmienić prawa i ich obronić. To niedofinansowana strefa publiczna, przez co stany zdecydowały się na wprowadzenie szeregu drobnych grzywien, żeby uzupełnić budżety. To ludzie, którzy nie są w stanie ich spłacić, więc ostatecznie lądują w więzieniu. To kraj, w którym ludzie z wytęsknieniem czekają na namioty z darmową pomocą stomatologiczną i cieszą się, gdy lekarze wyrywają im aż 18 zębów, bo to oznacza koniec bólu. To bezrobocie, narkotyki i brak pomocy. Pytanie, czy amerykański sen umarł śmiercią gwałtowną, czy może w ogóle nie istniał?

Autorzy nie tylko rozmawiają z ofiarami współczesnej Ameryki, ale przytaczają też szereg badań i statystyk, które pokazują, że Stany Zjednoczone to wcale nie jest raj na ziemi. Raczej przeciętny kraj, który ma swoje rany, które w ostatnich czasach zaczęły intensywniej krwawić. Bieda w kraju, który przez innych uważany jest za gospodarcze mocarstwo, boli bardziej.

Mamy czerwiec, a ja już jestem pewna, że ten reportaż znajdzie się w mojej końcoworocznej topce. Nie wierzę, że znajdzie się 10 lepszych pozycji od tej, bo po przewróceniu ostatniej strony poczułam się, jakby ktoś mnie przeczołgał. A potem z uśmiechem zapytał, czy teraz już wszystko widzę. „Biedni w bogatym kraju” otwierają oczy. Jeśli podobał wam się „Nomadland”, to koniecznie sięgnijcie również po tę pozycję. Jeśli lubicie, jak reportaż jest bolesny w trakcie lektury, to jest to pozycja obowiązkowa. Po przewróceniu ostatniej strony ciężko wydusić z siebie coś więcej niż po prostu: musisz to przeczytać.

Kinga Kolenda