Statua Wolności, Krzywa Wieża w Pizie, Katedra Notre-Dame i najsłynniejsze szlaki turystyczne – to miejsca, od których autorzy „Atlasu osobliwości” świadomie trzymają się z daleka. Po co opisywać to, co pojawia się w każdym przewodniku, co doskonale znamy z filmów i pocztówek, co przyciąga tłumy turystów, skoro, zamiast tego można zająć się miejscami, o których wiedzą tylko nieliczni – ukrytymi perłami geografii.

W „Atlasie osobliwości” Joshua Foer, Dylan Thuras i Ella Morton prezentują czytelnikom katalog miejsc, znajdujących się na uboczu głównych tras i w cieniu wielkich atrakcji turystycznych, dzięki czemu zachowały urok świeżości. Zabierają nas od srebrnego łabędzia w Anglii do wysuniętego najdalej na południe aktywnego wulkanu na świecie. Zestawiają ze sobą cuda przyrody i owoce ludzkiej kreatywności: czasem geniuszu, kiedy indziej szaleństwa. Jest tu grota w całości wyłożona muszlami i utwór, który ma być grany przez 1000 lat, księgi w łańcuchach i rośliny za kratami, muzea kuriozów (np. zwierząt obdartych ze skóry czy mikrobów i zwierzęcych odchodów), spektakularny pałac, wzniesiony przez listonosza, największe na świecie logo Coca-Coli, wykonane z 70 000 pustych butelek, „szklane” jezioro, diabelskie głazy i wiele, wiele więcej. Autorzy nie zapominają też o lokalnych zwyczajach, jak festiwal skoków nad niemowlętami w Hiszpanii czy indonezyjskie pogrzeby, które odbywają się nawet kilka lat po śmierci.

„Atlas osobliwości” to coś między przewodnikiem a gabinetem osobliwości. Skupia się na ciekawostkach, ale dzięki temu daje nam wgląd w geografię, przyrodę, historię, kulturę i sztukę opisywanych miejsc. Opisy są doskonale wyważone: ani nużąco długie, ani przesadnie powierzchowne, a do tego niepozbawione humoru. Główne atrakcje zostały opatrzone zdjęciami i wskazówkami na temat dojazdu, a do tego otrzymujemy całe listy innych pomysłów na nieszablonowe zwiedzanie. Sam „Atlas” został podzielony na główne regiony świata (powiedziałabym, że na kontynenty, ale są tam też Stany Zjednoczone i Kanada…), a następnie na państwa – tu można się trochę pogubić, bo prawdopodobnie w oryginale kraje były ułożone w kolejności alfabetycznej, ale jako że polskie nazwy państw nie do końca pokrywają się z angielskimi, to do przekładu zakradł się pewien bałagan.

„Atlas osobliwości” można czytać od deski do deski, skupiać się na wybranych krajach albo otwierać go na losowo wybranej stronie – niezależnie od metody na pewno trafi się na coś, co może zainteresować, rozbawić, a nawet zadziwić. Książka rozbudza wyobraźnię i zachęca do zbaczania z utartych ścieżek. Może być źródłem inspiracji zarówno dla podróżników szukających nowych celów podróży, jak i tych, którzy wolą poznawać cuda świata w domowym zaciszu.

Agnieszka Kruk