rozwińzwiń

Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele

Okładka książki Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele Rachel Poliquin
Okładka książki Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele
Rachel Poliquin Wydawnictwo: ToTamto interaktywne, obrazkowe, edukacyjne
80 str. 1 godz. 20 min.
Kategoria:
interaktywne, obrazkowe, edukacyjne
Tytuł oryginału:
The Museum of Odd Body Leftovers
Wydawnictwo:
ToTamto
Data wydania:
2023-11-08
Data 1. wyd. pol.:
2023-11-08
Liczba stron:
80
Czas czytania
1 godz. 20 min.
Język:
polski
ISBN:
9788382523751
Tłumacz:
Adam Pluszka
Średnia ocen

8,7 8,7 / 10

Oceń książkę
i
Dodaj do biblioteczki

Porównaj ceny

i
Porównywarka z zawsze aktualnymi cenami
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Ładowanie Szukamy ofert...

Patronaty LC

Mogą Cię zainteresować

Oceny

Średnia ocen
8,7 / 10
34 ocen
Twoja ocena
0 / 10

OPINIE i DYSKUSJE

Sortuj:
avatar
398
391

Na półkach: ,

Ząb Mądrości i Znikająca Nerka mają zaszczyt zaprosić wszystkie dzieci wraz z rodzicami do niesamowitego muzeum. Usiądźcie wygodnie, otwórzcie drzwi ( psst....po prostu przewróćcie pierwszą stronę w książce). Zaczynamy!

W trakcie zwiedzania dowiemy się wielu ciekawych rzeczy związanych z Twoim ciałem. Czy zastanawialiście się kiedyś skąd się bierze czkawka i czym właściwie jest gęsia skórka? A może razem z nami chcecie poszukać ogona?

Nie martwcie się, nudy nie będzie! Mamy wiele ciekawych eksponatów, a na koniec każdej ekspozycji - ćwiczenia do wspólnego wykonania.

emocje logiczne.blogspot.com
IG:@mamazaczytana

Ząb Mądrości i Znikająca Nerka mają zaszczyt zaprosić wszystkie dzieci wraz z rodzicami do niesamowitego muzeum. Usiądźcie wygodnie, otwórzcie drzwi ( psst....po prostu przewróćcie pierwszą stronę w książce). Zaczynamy!

W trakcie zwiedzania dowiemy się wielu ciekawych rzeczy związanych z Twoim ciałem. Czy zastanawialiście się kiedyś skąd się bierze czkawka i czym...

więcej Pokaż mimo to

avatar
89
69

Na półkach:

Lubicie wycieczki do muzeum?

Chciałam Was dzisiaj zabrać do muzeum, ale takiego w jakim jeszcze nie byliście. A mianowicie do ,,Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele", którego zwiedzenia umożliwia nam wydawnictwo @czytamtotamto

Razem odwiedzimy wszystkie zakamarki naszego ciała.Dowiemy się dlaczego mamy gęsią skórkę, tak tak wiemy o niej wszystko jak wygląda i że pojawia się, gdy jest nam zimno, ale skąd ona się wogóle wzięła i dlaczego pojawia się na naszym ciele?
Dowiesz się czy masz małpie mięśnie, poznasz też wspaniałą znikającą nerkę oraz bohaterską czkawkę.

,, Muzeum dziwnych pozostałości w ciele" to bardzo ciekawa pozycja dla młodych, ciekawych świata czytelników (zdradzę Wam, że i mnie bardzo zaciekawiła). Książeczka ma duże kolorowych ilustracji co napewno przykuje uwagę czytelnika.
Przeznaczona jest dla dzieci już od 6 roku życia.

Więc jak wybierzecie się do tego muzeum?

Za egzemplarz dziękuję @czytamtotamto

Lubicie wycieczki do muzeum?

Chciałam Was dzisiaj zabrać do muzeum, ale takiego w jakim jeszcze nie byliście. A mianowicie do ,,Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele", którego zwiedzenia umożliwia nam wydawnictwo @czytamtotamto

Razem odwiedzimy wszystkie zakamarki naszego ciała.Dowiemy się dlaczego mamy gęsią skórkę, tak tak wiemy o niej wszystko jak wygląda i że...

więcej Pokaż mimo to

avatar
229
189

Na półkach: ,

Książka zapewnia nam wiele odpowiedzi na przeróżne pytania...

Skąd się bierze czkawka?
A skąd gęsia skórka?
A co z tymi zębami mądrości?
Ile małpy zostało w ludzkich stopach?
Czym jest mała różowa wypustka w kąciku naszego oka?
A czym jest kikut ogona?
A co to jest gen gulo gulo?

Więcej w recenzji:
https://uwielbiamytestowanie.blogspot.com/2024/02/wycieczka-po-twoich-bezuzytecznych.html

Książka zapewnia nam wiele odpowiedzi na przeróżne pytania...

Skąd się bierze czkawka?
A skąd gęsia skórka?
A co z tymi zębami mądrości?
Ile małpy zostało w ludzkich stopach?
Czym jest mała różowa wypustka w kąciku naszego oka?
A czym jest kikut ogona?
A co to jest gen gulo gulo?

Więcej w...

więcej Pokaż mimo to

avatar
830
419

Na półkach:

Ludzkie ciało ma mnóstwo dziwnych części, które zdają się być zupełnie bezużyteczne.
Rachel Poliquin w fascynującej książce "Muzeum Dziwacznych Pozostałości w Ciele" zabiera czytelników w ekscytującą podróż po labiryncie ludzkiego organizmu, odkrywając jego najbardziej tajemnicze zakamarki równocześnie zanurzając się w świecie naszych przodków i tajemniczej historii ludzkiej ewolucji.

Autorka odkrywa narządy, które kiedyś miały kluczowe znaczenie obecnie stanowiąc jedynie ciekawostkę anatomiczną. Od zębów mądrości po szczątkowe ogony, gęsią skórkę czy małpie pozostałości, kieruje naszą uwagę na te niezwykłe szczątki ewolucji, wzbogacając opowieści kulturowymi kontekstami i fascynującymi faktami naukowymi.

Poliquin doskonale balansuje między naukowymi teoriami a lekkim, zabawnym stylem narracji sprawiając, że nawet najbardziej złożone zagadnienia stają się zrozumiałe i interesujące dla czytelnika w każdym wieku.

Czy wiedzieliście, że pomarszczone palce w przeszłości ułatwiały chwytanie mokrych gałęzi, a zęby mądrości to dowód na ewolucję układu trawiennego?

"Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele" skłania do refleksji nad tym, jak niesamowicie złożone i fascynujące jest ludzkie ciało. Każda strona tej książki to podróż przez korytarze historii, ewolucji i kulturowych mitów, gdzie każdy narząd kryje w sobie niezwykłe sekrety i niezgłębione tajemnice. Tutaj anatomia staje się niezwykłą opowieścią po zapomnianych szlakach prowadzących do zrozumienia ludzkiej egzystencji.

Ludzkie ciało ma mnóstwo dziwnych części, które zdają się być zupełnie bezużyteczne.
Rachel Poliquin w fascynującej książce "Muzeum Dziwacznych Pozostałości w Ciele" zabiera czytelników w ekscytującą podróż po labiryncie ludzkiego organizmu, odkrywając jego najbardziej tajemnicze zakamarki równocześnie zanurzając się w świecie naszych przodków i tajemniczej historii...

więcej Pokaż mimo to

avatar
324
280

Na półkach:

Ząb Mądrości i Znikająca nerka, oprowadzą Was w tej książce po muzeum Waszego ciała. Spotkasz tu informacje, które były przydatne lata temu.

Wiesz, że jakieś 14 tysięcy lat temu ludzie mieli miejsce w buzi na wszystkie zęby, bo gryźli twarde rzeczy? Wyszło w sumie na to, że staliśmy się w przyszłości leniwi, bo jemy to co miękkie i nasza szczęka nie rozrosła się na tyle, aby pomieści również zęby mądrości. Książka poświęcona małpim mięśniom, kikutom ogonów,, czkawce, szkorbutowi i wielu innych pozostałościom, które mamy w ciele.

Bardzo fajna i ciekawa książeczka, która w przystępny sposób wyjaśnia wiele zagadnień, które dotyczą nas i naszego ciała. Wraz ze zmianami warunków środowiska nasze ciała się zmieniają i dostosowują. Co jest piękne. Organizm człowieka to efekt niekończącej się ewolucji.

Książka bardzo miła dla oka, pełna pięknych ilustracji i ciekawostek. Nie zabraknie w niej delikatnego humoru i oczywiście dużej dawki wiedzy.

Ząb Mądrości i Znikająca nerka, oprowadzą Was w tej książce po muzeum Waszego ciała. Spotkasz tu informacje, które były przydatne lata temu.

Wiesz, że jakieś 14 tysięcy lat temu ludzie mieli miejsce w buzi na wszystkie zęby, bo gryźli twarde rzeczy? Wyszło w sumie na to, że staliśmy się w przyszłości leniwi, bo jemy to co miękkie i nasza szczęka nie rozrosła się na tyle,...

więcej Pokaż mimo to

avatar
416
413

Na półkach: , ,

Razem z moimi synami wybrałam się na tę wycieczkę po dziwacznych pozostałościach w ciele. Oczywiście ich bardziej interesowały ilustracje, które notebene przyciągają wzrok, ale było kilka ciekawostek, które bardzo zwróciły ich uwagę, na przykład te o zębach mądrości czy gęsiej skórce. Nie będę tu zdradzać szczegółów, po prostu trzeba to przeczytać! Ni czekaj i odkryj sekrety ludzkiego ciała. Choć nie tylko ludzkiego.
Książka zaczyna się spisem treści w formie mapy, a kończy słowniczkiem. Jest przeznaczona dla czytelników 6+ i jest idealnym wprowadzeniem młodszych czytelników do biologicznego świata.
Polecam bardzo!
Za możliwość przeczytania dziękuję @czytamtotamto @wydawnictwoczarnaowca

Razem z moimi synami wybrałam się na tę wycieczkę po dziwacznych pozostałościach w ciele. Oczywiście ich bardziej interesowały ilustracje, które notebene przyciągają wzrok, ale było kilka ciekawostek, które bardzo zwróciły ich uwagę, na przykład te o zębach mądrości czy gęsiej skórce. Nie będę tu zdradzać szczegółów, po prostu trzeba to przeczytać! Ni czekaj i odkryj...

więcej Pokaż mimo to

avatar
815
621

Na półkach:

Poznajcie niecodzienne muzeum. Nie znajdziecie w nim ani skamielin, ani starych wynalazków, czy dzieł sztuki. Są za to narządy szczątkowe, czyli pozostałości, które znajdują się ciele. Jesteście gotowi na przygodę?

Wraz z ewolucją zmieniało się też ciało człowieka. W związku ze zmianą stylu życia czy jedzenia (np. wymuszonych przez zmieniające się warunki na Ziemi),niektóre narządy przestały być nam potrzebne, a skoro tak, to zaczęły zanikać. Są jednak ich pozostałości. Co prawda już nie spełniają swoich funkcji, ale są częścią naszych organizmów.
Najlepszym takim przykładem są zęby mądrości, czyli 4 trzonowce, które wyrastają najczęściej, gdy jesteśmy już dorośli. Niestety te zęby są dość kłopotliwe, bo szybko się psują, mogą wrastać w szczękę, albo ściskać zęby rosnące obok. Niektórym nie wyrastają wcale. A wiecie dlaczego są takie słabe? Bo przestały mieścić się w ludzkiej szczęce. Kiedyś ludzie więcej żuli, teraz pokarm jest bardziej rozdrobniony i skoro szczęki tyle nie pracują, to stają się krótsze.
Bardzo ciekawie sprawa się też ma z gęsią skórką. Wiedzieliście, że jest ona związana z futrem? Co prawda już go nie mamy, ale nasze mięśnie nadal pracują, jakby było na swoim miejscu.
Zaskakuje też czkawka, czy organy, które znikają w ciele człowieka wraz z jego rozwojem płodowym.
Ta książka to fantastyczna skarbnica wiedzy i ciekawostek. Wiedza zaserwowana jest lekko i w przejrzysty sposób, nawet nieco humorystycznie. Uzupełniają ją świetne ilustracje, które przykuwają wzrok i trafnie obrazują omawiane tematy. Śmiało mogę powiedzieć, że zainteresowała mnie jak i Maćka na równi. Idę o zakład, że wielu z tych informacji nie znają nawet dorośli więc książka jest wciągająca dla czytelników w różnym wieku. Będzie zrozumiała już dla dzieci w wieku 6+, ale ta górna granica wiekowa jest naprawdę wysoka 😉
Polecam, ta książka bawi i edukuje. Zapozna dzieci z takimi pojęciami jak narządy szczątkowe, gatunek, ewolucja, dobór naturalny czy dobór płciowy, czy pozwoli lepiej zapoznać się z naszymi ciałami tak ogólnie. Nie brakuje tu także ciekawostek o zwierzętach.

Poznajcie niecodzienne muzeum. Nie znajdziecie w nim ani skamielin, ani starych wynalazków, czy dzieł sztuki. Są za to narządy szczątkowe, czyli pozostałości, które znajdują się ciele. Jesteście gotowi na przygodę?

Wraz z ewolucją zmieniało się też ciało człowieka. W związku ze zmianą stylu życia czy jedzenia (np. wymuszonych przez zmieniające się warunki na Ziemi),...

więcej Pokaż mimo to

avatar
2315
2315

Na półkach: , ,

Muzeum ludzkiego ciała.

Nasze ciała to znakomicie funkcjonujące organizmy, nie powstały one jednak z dnia na dzień. Organizm człowieka to efekt niekończącego się procesu ewolucji, który wyglądał na przestrzeni dziejów... no, różnie :) Jak każdy eksperyment, tak również długofalowy eksperyment związany z ewolucją pełen jest sukcesów, porażek i różnego rodzaju "pozostałości", których nie brak także w naszym ciele. Jakie to pozostałości i jak wyglądała ewolucja człowieka? Tego dowiemy się dzięki Rachel Poliquin i wydanej w ramach imprintu ToTamto książce "Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele. Wycieczka po twoich bezużytecznych częściach, usterkach i innych dziwnych fragmentach".

Czy wiecie, że nasze niesamowite, fantastyczne ciała to żywe, oddychające muzea ewolucji? Przyjrzyjmy się uważnie, a znajdziemy w nim elementy, które były przydatne w dawnych czasach, gdy życie ludzi w znaczący sposób różniło się od dzisiejszego!

Książka ma formę skróconego (trudno bowiem zmieścić na raptem 80 stronach wszystko, co wyczerpywałoby dany temat) i pełnego świetnej jakości ilustracji przewodnika, dzięki któremu zrozumiemy bardzo wiele z tego, jak działa ludzkie ciało - a także z tego, jak przebiegała na przestrzeni dziejów jego ewolucja.

Po tym Muzeum Dziwacznych Pozostałości w Ciele oprowadzą nas przewodnicy turystyczni – Ząb Mądrości i Znikająca Nerka. Pokażą nam oni zwariowane muzeum poświęcone małpim mięśniom, kikutom ogonów, czkawce, eksplodującym organom, szkorbutowi i wszystkim innym pozostałościom, które mamy w ciele – i opowiedzą ich historie z zamierzchłej przeszłości. Zanim dotrzemy do sklepu z pamiątkami, zrozumiemy, że ewolucja jest chaotyczna, niedoskonała i nieustająca. Nasze ciała reagują na warunki środowiska i stale się zmieniają, a jest tak wiele rzeczy wciąż nieznanych, które tylko czekają, żeby je odkryć.

Lektura jest bardzo miła dla oka, pełna ciekawostek, momentami zabawna i niesamowicie pouczająca. Pozycje takie jak ta mają szansę - i nie jest to żadna kokieteria - przekonać dzieciaki do świata nauki i do szeroko pojętych nauk ścisłych. Serio. Atrakcyjne i przemawiające do wyobraźni przedstawienie jakiegoś zagadnienia zawsze przyciąga czytelnika. Ta pozycja spełnia te kryteria - zdecydowanie ma ona w sobie to "coś".

To wciągające, zabawne i piękne dla oka muzeum może stać się miejscem, które zechcemy odwiedzać raz za razem. Dobrze opowiedziana historia z pewnością temu właśnie służy - czyli dokładnie taka, jaką na potrzeby książki snuje Rachel Poliquin.

Polecam!

Czarna Owca, ToTamto - dziękuję.

#muzeumdziwacznychpozostałościwciele #rachelpoliquin #totamto #czarnaowca #dladzieci #ksiazkidladzieci #forkids #booksforkids #cosnapolce #bookstagram #bookreview #bookstagramkids #bookstagrampolska #recommendedbooks

Muzeum ludzkiego ciała.

Nasze ciała to znakomicie funkcjonujące organizmy, nie powstały one jednak z dnia na dzień. Organizm człowieka to efekt niekończącego się procesu ewolucji, który wyglądał na przestrzeni dziejów... no, różnie :) Jak każdy eksperyment, tak również długofalowy eksperyment związany z ewolucją pełen jest sukcesów, porażek i różnego rodzaju...

więcej Pokaż mimo to

avatar
130
121

Na półkach:

Uwielbiam chodzić do muzeum, oglądac pasjonujące eksponaty. Dzisiaj zabiorę Cię do takiego niezwykłego, jednocześnie najdziwniejszego muzeum!

Książka Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele Rachel Poliquin i Wydawnictwa ToTamto to fascynująca podróż przez historię powstania człowieka. Jest to nie tylko ciekawa i zabawna lektura, ale także doskonała lekcja przyrody i historii dla dzieci, gdzie eksponatami są bezużyteczne części, usterki i inne dziwne fragmenty ciała człowieka.

Autorka przez cały czas trzyma nas w napięciu, zaskakując nas informacjami, których wcześniej być może nie mieliśmy pojęcia. Książka jest napisana w sposób przystępny dla dzieci, co sprawia, że jest to idealna lektura zarówno do samodzielnego czytania, jak i do czytania przez rodziców.

Autorka przedstawia zagadnienia związane z biologią, historią i nauką w interesujący i zrozumiały sposób. Dzieci będą miały okazję poznać wiele faktów dotyczących funkcjonowania ich własnego ciała, a jednocześnie zrozumieć, jak wiele to się zmieniło na przestrzeni wieków. Książka uczy także dzieci o rozwoju gatunku ludzkiego i jego relacjach z innymi organizmami. Zaskoczyła mnie informacja o znikającej nerce, o tym dlaczego mamy pomarszczoe palce! Wiedzieliście o tym, że pomarszczone palce ( np. po dłuższym pobycie w wodzie) służyły naszym przodkom lepszej przyczepności w deszczowe dni tzn. mogłu bez ślizgania chwytać mokre gałęzie. Ciekawa jest również historia o szkorbucie! Ta książka to zaiste ciekawe muzeum.

Co więcej, ta książka podkreśla ważność i różnorodność natury. Pokazuje, jak pięknie stworzone jest nasze ciało i jak wszystkie jego części współpracują, aby utrzymać nas w zdrowiu i ruchu. Jest to również doskonała okazja do rozmowy o tym, jak dbać o swoje ciało i jak utrzymać je w dobrej kondycji.

Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele to z pewnością pozycja, którą każde dziecko powinno mieć na swojej półce. Jest to nie tylko wciągająca i pouczająca lektura, ale także doskonałe narzędzie do rozwijania ciekawości i pasji do nauki. Polecam tę książkę dla dzieci w wieku od 6 lat, które chcą odkryć tajemnice swojego ciała i dowiedzieć się czegoś fascynującego o historii i przyrodzie.

Uwielbiam chodzić do muzeum, oglądac pasjonujące eksponaty. Dzisiaj zabiorę Cię do takiego niezwykłego, jednocześnie najdziwniejszego muzeum!

Książka Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele Rachel Poliquin i Wydawnictwa ToTamto to fascynująca podróż przez historię powstania człowieka. Jest to nie tylko ciekawa i zabawna lektura, ale także doskonała lekcja przyrody i...

więcej Pokaż mimo to

avatar
994
397

Na półkach: , ,

Wyrostek robaczkowy, włosy na kończynach, zęby mądrości — to wszystko pozostałości po naszych przodkach. Chcesz wiedzieć skąd, jak i dlaczego?

MUZEUM DZIWACZNYCH POZOSTAŁOŚCI W CIELE to arcyciekawa książka od wydawnictwa ToTamto, która miała swoją premierę końcem zeszłego roku. Jest to dzieło Rachel Poliquin z ilustracjami Clayton Hanmer. Książka ta jest swoistą wędrówką Zęba Mądrości i Znikającej Nerki - tych dwoje bohaterów zdecydowało się na przemierzenie całego muzeum, w którym aż roi się od rozmaitych pozostałości, jakie obserwujemy do tej pory w ludzkim ciele, które ewoluowały, choć kiedyś były praktycznie niezbędne do życia. Nasi przodkowie byli bowiem inni, wiedli odmienny tryb życia, mieli inne wymagania, a organizm był do nich przystosowany. Obecnie wiele narządów zanika, ponieważ nie są nam już potrzebne.

Szczerze przyznam, że wielu rzeczy sama nie byłam świadoma, nie mówiąc o tym, że dzieci na pewno nie zdają sobie z tego sprawy. Książka dedykowana jest dla dzieci 6+. Możliwe, że macie w swoim otoczeniu dzieciaki aż tak zainteresowane różnymi aspektami z życia człowieka, że chętnie podejmą się lektury wraz z rodzicami. Ja pozytywnie podeszłam do tej książki i jeśli chodzi o samą tematykę, to się nie zawiodłam. Zgrzytało mi natomiast wykonanie. Jest to zbyt trudna książka dla 6-latków moim zdaniem. Znajdziemy w niej przydługie wstępy, fragmenty oderwane, autorka chce coś przekazać, ale odniosłam wrażenie, że za bardzo rozwleka niektóre tematy. Kompozycja niezbyt mi tutaj grała. Z jednej strony ściana tekstu, z drugiej anegdotki obok i nie wiadomo, co czytać, żeby iść za koleją, a żeby nie stracić sensu.

Minusy te nie przesłaniają jednak plusów. W książce zawarty został ogrom wiedzy, która może okazać się cenna. Dzieci znajdą wyjaśnienie swoich wątpliwości dotyczących zębów mądrości, owłosienia na nogach, rękach i w innych zakamarkach ciała, a także innych rzeczy, o których nam się nawet nie śniło.

Wyrostek robaczkowy, włosy na kończynach, zęby mądrości — to wszystko pozostałości po naszych przodkach. Chcesz wiedzieć skąd, jak i dlaczego?

MUZEUM DZIWACZNYCH POZOSTAŁOŚCI W CIELE to arcyciekawa książka od wydawnictwa ToTamto, która miała swoją premierę końcem zeszłego roku. Jest to dzieło Rachel Poliquin z ilustracjami Clayton Hanmer. Książka ta jest swoistą wędrówką...

więcej Pokaż mimo to

Książka na półkach

  • Przeczytane
    42
  • Chcę przeczytać
    32
  • Posiadam
    6
  • Dla dzieci
    4
  • 2023
    2
  • Popularnonaukowe
    1
  • Człowiek - biologicznie
    1
  • Przeczytane w 2023
    1
  • Popularnonaukowa dziecięca
    1
  • Dziecięce - (3) na przyszłość
    1

Cytaty

Bądź pierwszy

Dodaj cytat z książki Muzeum dziwacznych pozostałości w ciele


Podobne książki

Przeczytaj także