O rodzicielstwie, macierzyństwie, wychowaniu dzieci i problemach z tym związanych, napisano już tysiące książek, traktujących te tematy pod różnymi względami i spoglądających na nie z perspektywy różnych nauk. Mimo tego wciąż odczuwamy niedosyt opracowań o tej tematyce, wciąż brakuje takiej, która stanowiłaby podwaliny współczesnego rozumienia rodzicielstwa.
Być może taką podstawą, ale również inspiracją do zgłębiania tematu, do wyciągania wniosków i usprawniania współczesnych systemów opieki, szukania mostu pomiędzy przeszłością, a teraźniejszością i czerpania z obecnych osiągnieć tego, co najlepsze, może stać się książka opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej IMPULS. Pozycja pt. „Rodzicielstwo i dzieciństwo w rozwoju dziejowym”, autorstwa Iwony Banach i Edyty Bartkowiak, adresowana jest do studentów pedagogiki i pedagogów, do specjalistów pracujących z rodziną, wreszcie do samych rodziców. Sięgnąć po nią mogą również wszyscy zainteresowani tematem, niezależnie od wykształcenia czy faktu posiadania dzieci, powiem przystępny język, a także poruszane tematy są interesujące również z perspektywy historycznej i przemian społeczno-politycznych.
Książka składa się z dwóch części, zawierających perspektywę historyczną (część pierwsza) oraz opis teraźniejszej sytuacji (część druga). W części pierwszej, opracowanej przez Edytę Bartkowiak, znajdziemy opracowania takich zagadnień, jak macierzyństwo (i ojcostwo) w tradycji edukacyjnej, oblicza dzieciństwa w historii wychowania czy niechciane rodzicielstwo oraz zagrożone dzieciństwo. Ta prezentacja rodziny w ujęciu historycznym w sposób niezwykle zajmujący przybliża nam temat związany z władzą ojcowską, znaczeniem matki i macierzyństwa (a także samych definicji),a także poglądów na temat roli ojca i matki w różnych kulturach. Dowiemy się również, że „dzieciństwo narodziło się w starożytności”, a choć nie zawsze był te sielski okres, to też nie zawsze było ono bezduszne i surowe.
Czytamy tu również o najstarszych obrazach dzieciństwa, jakie wywodzą się z tradycji greckich, a także o teoriach dzieciństwa. Autorka ze smutkiem zauważa, że wiek XXI odziedziczył niejako wszystkie nierozwiązane wcześniej problemy związane z dzieciństwem, wychowaniem dzieci i … niestety pogłębia je. W tej części Edyta Bartkowiak pochyla się również nad kwestią pierwszych form ochrony macierzyństwa i opieki zastępczej, a także opisuje funkcjonowanie szpitali dla dzieci opuszczonych w obyczajowości polskiej.
Część druga książki, czyli dzisiejsze spojrzenie na poruszane tematy, autorstwa Iwony Banach, omawia kwestię wychowania i rodzicielstwa, a także przybliża problemy współczesnego dzieciństwa. Przeczytamy tu o uniwersalnym charakterze rodziny, o zmianach w perspektywie jej definiowania oraz modyfikacji w zakresie pełnienia ról rodzicielskich przez kobiety i mężczyzn. Autorka wykorzystuje również teorię systemową do opisu rodziny, porusza ponadto m.in. wybrane aspekty współczesnego rodzicielstwa, jego atrybuty oraz modele rodzicielstwa. W rozdziale poświęconym wybranym problemom współczesnego dzieciństwa znajdziemy nie refleksje autorki związane z dzieckiem, obejmujące kwestie holistycznego podejścia do edukacji czy edukacji dziecka w rodzinie. Zauważa również, jak wielkim wyzwaniem jest współcześnie wychowanie dziecka, w szybko zmieniającym się świecie i wciąż powiększających się problemach związanych chociażby z opieką nad dzieckiem, rolami społecznymi czy edukacją.
Poruszone tematy, perspektywa historyczna oraz współczesne realia wychowania, dzięki którym możemy obserwować ewaluację pewnych zagadnień, składają się na tę zajmującą książkę. Daleka od naukowej terminologii, a jednak napisana z naukowym zacięciem książka uwrażliwia nas na poruszone tematy, pozwala również na wyciągniecie własnych wniosków, a także … zachęca do zmian.

O rodzicielstwie, macierzyństwie, wychowaniu dzieci i problemach z tym związanych, napisano już tysiące książek, traktujących te tematy pod różnymi względami i spoglądających na nie z perspektywy różnych nauk. Mimo tego wciąż odczuwamy niedosyt opracowań o tej tematyce, wciąż brakuje takiej, która stanowiłaby podwaliny współczesnego rozumienia rodzicielstwa.
Być może taką...

Wobec ogromnej liczby odkryć i stanowisk, jak również paradygmatów i teorii niewiele jest – pomimo upływu czasu – w naukach społecznych i humanistycznych twierdzeń, które są niezmienne. W tym zakresie również wszelkie działania społeczno-edukacyjne (np. wychowanie jako uzdalnianie podmiotu do przejęcia kierownictwa nad procesem własnego rozwoju, świadome rodzicielstwo) ciągle są poddawane ocenie, modyfikacji oraz próbie nakreślenia oczekiwanych rezultatów: indywidualnych i społecznych. […] Iwonie Banach i Edycie Bartkowiak udało się właściwie usytuować pedagogikę (pedagogię) dziecka i edukację (wychowanie) dziecka, co wbrew pozorom nie jest takie proste, chociażby ze względu na nieodzowność ciągłego i jednoznacznego zbliżenia jej do nauk socjologicznych, historii oraz psychologii. Dostrzegam w tym zabiegu, przede wszystkim merytorycznym, ważną płaszczyznę ukierunkowującą nauki społeczne na wspólne wypracowywanie istotnych projektów naukowych (o charakterze społecznym). Autorki odważyły się dokonać czegoś w rodzaju wyinterpretowania z dyscypliny naukowej tego, co może posłużyć jako cenna dla szeroko rozumianej myśli wartość, która nie kształtuje się jedynie zgodnie z rygorystycznymi zasadami naukowymi, ale stanowi swobodną refleksję badacza i obserwatora społecznego.

Z recenzji dr. hab. Mirosława Kowalskiego

Wobec ogromnej liczby odkryć i stanowisk, jak również paradygmatów i teorii niewiele jest – pomimo upływu czasu – w naukach społecznych i humanistycznych twierdzeń, które są niezmienne. W tym zakresie również wszelkie działania społeczno-edukacyjne (np. wychowanie jako uzdalnianie podmiotu do przejęcia kierownictwa nad procesem własnego rozwoju, świadome rodzicielstwo)...