Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia

Pani Grzebalkowska to już niech nic innego nie robi tylko siedzi i pisze. Apeluje żeby "rzeczami przyziemnymi" w jej domowym zaciszu zajmowali sie wyłącznie jej bliscy ;)
No cóż powiedzieć? Kawal dobrego wykopaliska. Dzieci i wojna. Jak ona to robi, ze nawet wojna, obiektywnie przerażająca, to jednak we wspomnieniach dzieciaków nabiera wyblakłych ale wciąż kolorów? Ta książka otwiera głowę i serce. Mam nadzieje, ze po jej przeczytaniu nie zamkniemy ich ponownie. Polecam!

Pani Grzebalkowska to już niech nic innego nie robi tylko siedzi i pisze. Apeluje żeby "rzeczami przyziemnymi" w jej domowym zaciszu zajmowali sie wyłącznie jej bliscy ;)
No cóż powiedzieć? Kawal dobrego wykopaliska. Dzieci i wojna. Jak ona to robi, ze nawet wojna, obiektywnie przerażająca, to jednak we wspomnieniach dzieciaków nabiera wyblakłych ale wciąż kolorów? Ta...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

IG @angelkubrick

"Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia" to książka ze wszech miar wyjątkowa, nie tylko ze względu na opis wojny oczami dzieci, ale też z powodu wyjątkowych prac w niej zawartych. W roku 1946 na prośbę Ministerstwa Oświaty, dzieci w całym kraju rysowały to, co najbardziej zapamiętały z okresu wojny. Miasta, miasteczka, wsie. Powstało tysiące prac, które pokazują, jak dobrymi obserwatorami są dzieci oraz jak mocno przemoc odciska na nich swoje piętno. Dwanaście wspomnień przelanych na papier obrazuje dwanaście opowieści bohaterów najnowszej książki Magdaleny Grzebałkowskiej, które bezapelacyjnie trzeba poznać.

Wartością dodaną tego reportażu jest różnorodność. Autorka wychodzi poza granicę Polski i pokazuje, że wojna nie wszędzie wygląda tak samo, choć ma jeden wspólny mianownik, mnoży sieroty. Przeważnie mamy w głowie jeden, tragiczny obraz ówczesnej rzeczywistości. Czy dzieci widziały go tak samo? W większości tak, ale zdarzały się przypadki, że pobyt w obozie był czasem szczęśliwym, a internowanie do innego kraju było jak wymarzony prezent urodzinowy. Dziś brzmi to szokująco, mamy więc kolejny powód, by sięgnąć po książkę.

Ciekawostką z psychologicznego punktu widzenia jest widoczny w wywiadach mechanizm przywiązania, który jest biologicznie zaprogramowany w naturze istot żywych, a który nie zawsze działa zgodnie z oczekiwaniami społecznymi. Więź między dzieckiem a rodzicem tworzy się poprzez zapachy, faktury, dźwięki i miejsca, nie tylko poprzez podawanie pokarmu. Dzieciństwo pozbawione tych elementów rozluźnia naturalne więzi, zrozumiały jest zatem brak emocji przy późniejszych spotkaniach z rodziną. Poczucie obcości pogłębia poczucie osierocenia.

"Wojenka" to znów trochę historii wyrwanej z otchłani pamięci, która powoli umiera. Ostatni świadkowie, nawet z tej grupki tu zebranych, odchodzą. Dziękuję autorce za pracę i zapisanie tego wszystkiego na papierze. Czytajcie!

IG @angelkubrick

"Wojenka. O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia" to książka ze wszech miar wyjątkowa, nie tylko ze względu na opis wojny oczami dzieci, ale też z powodu wyjątkowych prac w niej zawartych. W roku 1946 na prośbę Ministerstwa Oświaty, dzieci w całym kraju rysowały to, co najbardziej zapamiętały z okresu wojny. Miasta, miasteczka, wsie. Powstało tysiące...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Magdalena Grzebałkowska wciąż w doskonałej reporterskiej formie. Doceniam jej kunszt wraz z jej kolejnymi przeczytanymi przeze mnie książkami.
Bardzo byłam ciekawa, jak wypadnie konfrontacja ze wspomnieniami tych najmłodszych; czym była dla nich wojna (wojenka), czy naprawdę ją zapamiętali i jak.
Przyznam, że książka mnie trochę zaskoczyła, nie spodziewałam się, że będą tu przeżycia nie tylko polskich dzieci, ale i niemieckich, rosyjskich, a nawet japońskich i hiszpańskich.

Autorka, jak zwykle, stara się być "obok", ale dyskretnie, zadaje pytania, uzupełnia, nie ocenia, choć czasem musi tworzyć różne wersje tej samej opowieści.
Z zacięciem godnym swojego nazwiska drąży, poszukuje, jeździ, spotyka się z tymi, którzy mają dla niej swoje historie z lat wojennych.
Zadziwia mnie wiek walczących dzieci, dwunastolatkowie, a nawet i młodsi, uczestniczą w działaniach wojennych, są uwiecznieni na zdjęciach, w mundurach, z karabinami wyglądają smutno, choć w wypowiedziach niektórych z nich wojna jawi się jako przygoda. "Bo wtedy, bez ostrzeżenia, dorosłem"- to słowa dorosłego Zdzisława Tabora,wtedy dwunastolatka uczestniczącego w akcji "Burza".

Mimo trudnych, ciężkich przecież zagadnień, pokazujących grozę lat wojny, rozdzielanie dzieci od ich rodziców, śmierć najbliższych nie jest to książka nadmiernie przytłaczająca. Czytałam ją raczej w zadumie, z refleksją nad zagadkami ludzkiego losu, tak czasem nieoczekiwanego, nieprzewidywalnego.
Dużo zdjęć, wyrazista czcionka, wyróżnione tytuły poszczególnych krótkich części - to też zalety "Wojenki" wpływające na komfort czytania.

Magdalena Grzebałkowska wciąż w doskonałej reporterskiej formie. Doceniam jej kunszt wraz z jej kolejnymi przeczytanymi przeze mnie książkami.
Bardzo byłam ciekawa, jak wypadnie konfrontacja ze wspomnieniami tych najmłodszych; czym była dla nich wojna (wojenka), czy naprawdę ją zapamiętali i jak.
Przyznam, że książka mnie trochę zaskoczyła, nie spodziewałam się, że będą...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dzieciństwo wielu z nas kojarzy się z pięknymi wspomnieniami, cudownymi zabawami, które do dziś rezonują w głowach. Przypominają o czasie beztroskim, chociaż bardzo efemerycznym. Bohaterowie najnowszego reportażu Pani Magdaleny Grzebałkowskiej nie mogą o tym czasie tego powiedzieć, przez wciąż wyświetlaną pod powiekami pożogę wojny. Utrwalając to, co czas II Wojny Światowej i zabrał bezpowrotnie. Najważniejsze w tych historiach jest ukazanie wojny z różnych stron świata, a co za tym idzie bohaterów różnej narodowości.

Jedni poszukiwali matki, drudzy zmuszeni byli do katorżniczych prac, jeszcze inni są zarówno ofiarą systemu, jak i pochodzą z rodu oprawców. Inni, nadal nie wiedzą kim w rzeczywistości są, która historia im przedstawiona jest prawdą. Przyznaję. Sądziłam, że autorka spisze głosy wyłącznie rodaków. Bardzo się myliłam. Gdyby człowiek chciał wam opisać traumy towarzyszące bohaterom, z pewnością wyszedłby z tego elaborat.

To nie jest rzecz do pochłonięcia w jeden wieczór. Przez piękną oprawę, zdjęcia, ogrom świadectw i fotografii trzeba się przy każdej z opowieści zatrzymać. Okazuje się, że dzieciństwo może być wypełnione kolorami szarości, cierpieniem, tęsknotą i bezmiarem bólu. Dzięki książce i umiejętności słuchania czytelnika zrozumiecie, dlaczego nadal wieść o wojnie w wielu jest tak żywa. Świadectwa pokazują, że w życiu nic nie jest zero jedynkowe. Nie wolno oceniać, wszak przeżycia są subiektywne, a nadzieja(co wyziera z kart książki) umiera ostatnia.

Dzieciństwo wielu z nas kojarzy się z pięknymi wspomnieniami, cudownymi zabawami, które do dziś rezonują w głowach. Przypominają o czasie beztroskim, chociaż bardzo efemerycznym. Bohaterowie najnowszego reportażu Pani Magdaleny Grzebałkowskiej nie mogą o tym czasie tego powiedzieć, przez wciąż wyświetlaną pod powiekami pożogę wojny. Utrwalając to, co czas II Wojny Światowej...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Magdalena Grzebałkowska jak zwykle nie zawodzi. Każdy rozdział to osobny reportaż. Za każdą historią stoi zranione dziecko. Nie ma znaczenia narodowość, są Niemcy, Polacy, Rosjanie, Hiszpanie, Amerykanie japońskiego pochodzenia, pół-Żyd/pół-Niemiec... jest i pani Dina z nieustalonym pochodzeniem (Polka? Rosjanka?)... Całość uzupełniają niepokojące, choć ewidentnie kreślone dziecięcą ręką, rysunki.

Magdalena Grzebałkowska jak zwykle nie zawodzi. Każdy rozdział to osobny reportaż. Za każdą historią stoi zranione dziecko. Nie ma znaczenia narodowość, są Niemcy, Polacy, Rosjanie, Hiszpanie, Amerykanie japońskiego pochodzenia, pół-Żyd/pół-Niemiec... jest i pani Dina z nieustalonym pochodzeniem (Polka? Rosjanka?)... Całość uzupełniają niepokojące, choć ewidentnie kreślone...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książki Grzebałkowskiej to nieustanne wkurzanie czytelnika, bo nie pisze z pozycji wszechwiedzącego autora, ale dzieli się z czytelnikiem warsztatem. Stawia sobie, a także odbiorcy, pytania na które nie daje odpowiedzi, powoduje, że zostają one na długo w głowie i odzywają się co pewien czas.
"Wojenka" to opowieść o dzieciach, które przeżyły II wojnę światową, bohaterami są dzieci z różnych zakątków świata- Polacy, Niemcy, Hiszpanie, Rosjanie, Amerykanie. To tworzy swoisty chór dziecięcy, ale obraz wyłaniający się z kart "Wojenki" nie jest jednoznaczny i niejednowymiarowy. Jest tam cierpienie, krzywda, ale także zabawa, przygody. Jedno co łączy te wszystkich bohaterów to fakt, że dla nich wojna to synonim dzieciństwa, które ich ukształtowało.
Polecam!

Książki Grzebałkowskiej to nieustanne wkurzanie czytelnika, bo nie pisze z pozycji wszechwiedzącego autora, ale dzieli się z czytelnikiem warsztatem. Stawia sobie, a także odbiorcy, pytania na które nie daje odpowiedzi, powoduje, że zostają one na długo w głowie i odzywają się co pewien czas.
"Wojenka" to opowieść o dzieciach, które przeżyły II wojnę światową, bohaterami...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

To nie jest książka, którą należy czytać szybko. Absolutnie. To jest książka, którą należy z każdym słowem zrozumieć. Sięgając po tą pozycję myślałam, że zmierzę się tylko i wyłącznie z polskimi dziećmi, którym przyszło urodzić się i dorastać w czasach wojny. Pani Magdalena Grzebałkowska zaskoczyła mnie! Sięgnęła po historie, których przyznam się bez bicia - nie spodziewałam się. Sposób, w jaki została napisana ta książka sprawia, że mimo tematyki, która nie ukrywajmy jest trudna - nie przytłaczała. Wielki szacunek i ukłony w ogrom pracy, jaki autorka włożyła w zgromadzenie, a następnie opisanie tych dwunastu historii.

Gdyby ktoś mnie zapytał, jaką książkę mogę polecić o tej tematyce, ale żeby nie była podręcznikiem - odpowiem „Wojenka”.

To nie jest książka, którą należy czytać szybko. Absolutnie. To jest książka, którą należy z każdym słowem zrozumieć. Sięgając po tą pozycję myślałam, że zmierzę się tylko i wyłącznie z polskimi dziećmi, którym przyszło urodzić się i dorastać w czasach wojny. Pani Magdalena Grzebałkowska zaskoczyła mnie! Sięgnęła po historie, których przyznam się bez bicia - nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Ostry reportaż zaangażowany. Dzieci lubią bawić się w wojnę, ale znają zasady gry i wiedzą, że skończy się, jak mama zawoła na kolację. Podczas II Wojny Światowej zostały z tego obrabowane - z niewinności i jakiegokolwiek poczucia bezpieczeństwa, stałej. Grzebałkowska zachowując doskonały balans między czułością, uczuciowością, a uczciwością faktów tworzy rzecz angażującą totalnie. To nie jest tylko krecia robota reporterska, a dostęp do emocji. Nie tylko fakty są nośnikami historii, a żywe postaci. Podnosi temperaturę i pozostawia w wielkiej zadumie oraz w zachwycie nad wyczuciem przez autorkę litery.

Ostry reportaż zaangażowany. Dzieci lubią bawić się w wojnę, ale znają zasady gry i wiedzą, że skończy się, jak mama zawoła na kolację. Podczas II Wojny Światowej zostały z tego obrabowane - z niewinności i jakiegokolwiek poczucia bezpieczeństwa, stałej. Grzebałkowska zachowując doskonały balans między czułością, uczuciowością, a uczciwością faktów tworzy rzecz angażującą...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Magdalena Grzebałkowska "Wojenka" O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia,

Jakie wspomnienia z dzieciństwa przychodzą Wam do głowy jako pierwsze? Z czym kojarzy się Wam dom rodzinny? W co lubiliście się bawić? Czy grymasiliście przy jedzeniu? Z dużym prawdopodobieństwem większość odpowiedzi, które padłyby z naszych ust, ukazałaby cudownie idylliczny, pełen ciepła i fantastycznych wspomnień czas. Naznaczony beztroską, miłością rodziców, spełnianymi zachciankami.

Dzieciństwo kilkunastu bohaterów reportażu, o którym sami opowiadają autorce, bardzo różniło się od naszego. Przypadło na czas wojny. W dodatku dla wielu z nich największa na świecie wojna niejednokrotnie zaczęła się dużo wcześniej niż 1 września 1939 i nie skończyła się 8 maja 1945 r. wraz z podpisanym dzień wcześniej aktu bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy, ani wraz z kapitulacją Japonii, która miała miejsce 2 września. Nie skończyła się nawet po zawarciu pokoju paryskiego w 1947 ani też po śmierci Józefa Stalina. Dla niektórych, jak chociażby Dina Michajłowna Szulkiewicz, która nadal poszukuje informacji o swoim pochodzeniu, trwa do dnia dzisiejszego.

Lilia Salmonowna. Urodzi się w łagrze AŁŻIR, gdzie zostanie oddzielona od matki, która będzie mogła przychodzić do żłobka tylko na karmienie dziewczynki.
Niklas Frank. Najmłodszy syn "tego" Franka, generalnego gubernatora napisze o ojcu książkę.
Minoru Tonai. Zamknięty w Stanach Zjednoczonych w obozie dla Japończyków, również tych posiadających amerykańskie obywatelstwo, któregoś dnia podczas lekcji zapyta, dlaczego skoro zostali zamknięci w celu ochrony przed Amerykanami, pilnujący strażnicy w ich stronę kierują swoje karabiny.
Tadeusz Tarkowski. W lipcu 1953 roku na już 23 lata i od dziewięciu jest w wojsku.
Dina Michajłowna Szulkiewicz. Ma kilka różnych życiorysów. Nie wie jednak, który z nich jest prawdziwy.
Michael Wieck. Mieszkający podczas wojny w Königsbergu należy jednocześnie do narodu oprawców i ofiar.
To tylko niektórzy z bohaterów.

Trwająca wiele lat wojna rozpętana przez dorosłych, toczyła się w wielu miejscach świata. Dotknęła również setek tysięcy dzieci, które z dnia na dzień utraciły swoje dzieciństwo, rodziców, godność.

Odbierane rodzicom, wywożone do obozów, pracujące w trudnych warunkach, głodne, chwytające za broń. Każdy z bohaterów ma do opowiedzenia osobistą, wstrząsającą historię. Ta natomiast, stanowiąc często zbiór drobnych, zapamiętanych przez dziecko szczegółów, ukazuje okropieństwo i drastyczność wojennej zawieruchy.

Moja mama nie znała już wojny. Urodziła się w Niemczech niedługo po jej zakończeniu. Pamiętam jednak słyszaną od najmłodszych lat opowieść, przekazaną przez dziadka, jak to na drogę do Polski dostali śledzie. Kilkumiesięczna dziewczynka również.

Jestem wdzięczna autorce za tak ogromny przekrój rozmówców, osób różnych narodowości, zamieszkujących wiele miejsc, o różniącym się statusie społecznym i światopoglądzie. Oni uczynili ten reportaż opowieścią, która wzrusza, wstrząsa i daje do myślenia. Także nad historią swojej rodziny, bo w końcu wszyscy, pokolenie lub dwa wstecz, naznaczeni jesteśmy wojną.

"Wojenkę" uzupełniają liczne zdjęcia rodzinne jej bohaterów, fotografie pamiątek, które po tamtych czasach pozostały. Największe jednak wrażenie robią obrazujące wojnę reprodukcje dziecięcych rysunków. Przyznam, że chcąc poznać ich genezę, zaczęłam lekturę od jej końca. Prace te są wynikiem konkursu ogłoszonego w 1946 roku przez Ministerstwo Oświaty w Warszawie. Ciekawa jestem, w jaki sposób narysowałby wojnę współczesne dzieci?

Przy okazji premiery "Wojenki" wznowiona została również inna świetna książka Magdaleny Grzebałkowskiej "1945 Wojna i pokój".

Magdalena Grzebałkowska "Wojenka" O dzieciach, które dorosły bez ostrzeżenia,

Jakie wspomnienia z dzieciństwa przychodzą Wam do głowy jako pierwsze? Z czym kojarzy się Wam dom rodzinny? W co lubiliście się bawić? Czy grymasiliście przy jedzeniu? Z dużym prawdopodobieństwem większość odpowiedzi, które padłyby z naszych ust, ukazałaby cudownie idylliczny, pełen ciepła i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wiele portretów, wiele historii, które pochodzą z jednej ogólnoświatowej tragedii, jaką była II wojna światowa. Jest tu m.in. Wolne Miasto Gdańsk, Generalne Gubernatorstwo, ale też USA czy Hiszpania.
Grzebałkowska jest znana ze świetnego pióra, więc język na najwyższym poziomie. Krótkie, celne zdania. Szybko się to czyta, choć przy takich tematach zawsze piszę takie oceny z pewnym zażenowaniem.
W środku sporo dobrej jakości zdjęć i absolutnie wstrząsające rysunki dzieci.
Kolejne ważne świadectwo tamtych wydarzeń i historie opowiedziane przez świadków, a nie zbeletryzowane narracje (na takie przyjdzie czas jeszcze).

Wiele portretów, wiele historii, które pochodzą z jednej ogólnoświatowej tragedii, jaką była II wojna światowa. Jest tu m.in. Wolne Miasto Gdańsk, Generalne Gubernatorstwo, ale też USA czy Hiszpania.
Grzebałkowska jest znana ze świetnego pióra, więc język na najwyższym poziomie. Krótkie, celne zdania. Szybko się to czyta, choć przy takich tematach zawsze piszę takie oceny...

więcej

mniej

Pokaż mimo to