Ulica wiecznej szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj

Jak mi przykro, że skończyłam już czytać! Razem z autorem, amerykańskim dziennikarzem, zaprzyjaźniłam się z mieszkańcami i "przedsiębiorcami" z Szanghaju, z ulicy Wiecznej Szczęśliwości. Poznałam ich losy i historie, myśli i poglądy, I marzenia. Marzenia tak naprawdę uniwersalne, by być szczęśliwym człowiekiem. Co to znaczy dla bohaterów? Posiadanie rodziny, dachu nad głową, pieniędzy, spokoju ducha.

Rob Schmitz jest nie tylko świetnym słuchaczem, ale i rozmówcą, wspiera swoich bohaterów, delikatnie stara się ich chronić przed nimi samymi. Jest tak samo interesujący dla nich, jak oni dla niego.
Jest to moja pierwsza książka reportaż o Chinach. Tak, o Chinach. Mimo, że bohaterowie mieszkają i pracują obecnie w Szanghaju, to pochodzą z różnych rejonów Państwa Środka. Pozwala to szerzej spojrzeć na problemy kraju i przedstawić różne obyczaje, charakterystyczne dla danych prowincji. Autor przelewając historie zwyczajnych ludzi na papier dopełnia je szkicując kontekst historyczny.

Rozdziałów reportażu nie trzeba czytać po kolei. Każdy stanowi odrębną opowieść, gdzie bohaterowie są pokrótce opisywani na nowo. Dla niektórych czytelników może to być irytujące. Niektórym natomiast może pomóc w poprawnym rozeznaniu się wśród bohaterów. Dzięki temu zabiegowi nie pomylimy ich.

Jak mi przykro, że skończyłam już czytać! Razem z autorem, amerykańskim dziennikarzem, zaprzyjaźniłam się z mieszkańcami i "przedsiębiorcami" z Szanghaju, z ulicy Wiecznej Szczęśliwości. Poznałam ich losy i historie, myśli i poglądy, I marzenia. Marzenia tak naprawdę uniwersalne, by być szczęśliwym człowiekiem. Co to znaczy dla bohaterów? Posiadanie rodziny, dachu nad...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Chiny jakie są, każdy wie...Ile w tym prawdy? Pewnie sporo, bo przecież cały świat trąbi o reżimie, łamaniu praw człowieka, skrajnej biedzie na prowincjach. I z taką wiedzą, ogólną, ale zawsze jakąś, sięgam po "Ulicę wiecznej szczęśliwości" Roba Schmitza.

Współczesny Shanghaj. Jedna ulica i jej mieszkańcy: CK, sprzedawca akordeonów i właściciel baru kanapkowego, kwiaciarka Zhao, Ciocia Fu naiwnie wierząca w piramidy finansowe, wujek Feng sprzedający placki z rzepy. Zwykli ludzie. Nie zawsze urodzeni w Szanghaju ale bardzo z nim związani. Ich życia to historia Chin. Od nich dowiadujemy się o wielkim głodzie, obowiązku meldunkowym czy biernej postawie wobec reżimu. To oni próbują żyć po swojemu ale co rusz betonowe buty systemu, tradycji czy przekonań ściągają ich w dół. To dla nich walka o siebie, swoją godność i prawa jest codziennością.

A my? Podróżujemy sobie z nimi po prowincjach. Zaglądamy do domów pełnych przemocy. Medytujemy w świątyniach i łapiemy się za głowę na hasło, że pielgrzymka może wyleczyć autyzm.

"Ulica wiecznej szczęśliwości" to tytuł moim zdaniem przewrotny. Wcale mi się to szczęście nie udzieliło. Wręcz przeciwnie. Targały mną różne niefajne emocje. A jak zamknęłam książkę było mi po prostu smutno. Bo tam daleko żyje się źle i trudno. A dzięki tej książce to daleko zrobiło się bliżej i mniej anonimowo.

Chiny jakie są, każdy wie...Ile w tym prawdy? Pewnie sporo, bo przecież cały świat trąbi o reżimie, łamaniu praw człowieka, skrajnej biedzie na prowincjach. I z taką wiedzą, ogólną, ale zawsze jakąś, sięgam po "Ulicę wiecznej szczęśliwości" Roba Schmitza.

Współczesny Shanghaj. Jedna ulica i jej mieszkańcy: CK, sprzedawca akordeonów i właściciel baru kanapkowego,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bardzo ciekawy przyczynek do wiedzy na temat Chin. Autor ukazując historię kilku rodzin z jednej ulicy pokazuje jednocześnie historię wielu Chińczyków, ich przeszłość, teraźniejszość i marzenia na przyszłość.
Książkę bardzo łatwo i szybko się czyta. Przeplatają się rozmowy z Chińczykami z faktami z historii Chin, które pomagają zrozumieć to, jacy aktualnie są ludzie i z czego to wynika.

Bardzo ciekawy przyczynek do wiedzy na temat Chin. Autor ukazując historię kilku rodzin z jednej ulicy pokazuje jednocześnie historię wielu Chińczyków, ich przeszłość, teraźniejszość i marzenia na przyszłość.
Książkę bardzo łatwo i szybko się czyta. Przeplatają się rozmowy z Chińczykami z faktami z historii Chin, które pomagają zrozumieć to, jacy aktualnie są ludzie i z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Historia Chin z perspektywy zwykłych mieszkańców ulicy Wiecznej Szczęśliwości w centrum Szanghaju. W ostatnich latach Chiny dokonały niesamowitego postępu, ale czy Chińczycy są szczęśliwi? Wielu z nich nie znalazło miejsca w nowej rzeczywistości...

Autor, Rob Schmitz, jest amerykańskim dziennikarzem od wielu lat mieszkającym w Chinach. Jego opowieść o tym państwie oparta jest na historiach Chińczyków, których poznał w Szanghaju. Zhao Shiling uciekła ze wsi od agresywnego męża. Odniosła sukces – prowadzi kwiaciarnię. Ale jej dzieci borykają się z kłopotami. Stary Kang stracił mieszkanie w centrum Szanghaju na rzecz deweloperów. To kosztem jego i milionów innych Chińczyków odbywa się modernizacja metropolii. Ciocia Fu chce szybko się wzbogacić na ryzykownych inwestycjach i piramidach finansowych. Chen Kai sprzedaje akordeony i marzy o własnym lokalu gastronomicznym...

Opowiadają o swoich smutkach i porażkach, radościach i nadziejach, ale w tle ich opowieści poznajemy najnowszą historię Chin - zdobycie władzy przez komunistów i ich próby stworzenia nowego świata, wielki głód, rewolucję kulturalną, prawo do zameldowania tylko w miejscu urodzenia, sięgającym kilku generacji wstecz, nieprawdopodobną biedę i zacofanie wsi, modernizację wielkich miast kosztem wysiedlonych milionów ludzi, politykę jednego dziecka i przeciwstawianie się systemowi....

Rob Schmitz opowiada o Chinach i Chińczykach ze swadą i humorem. Atmosfera i pełne kontrastów realia panujące w Szanghaju oddane są fantastycznie. Do tego ogrom ciekawych informacji, dzięki którym lepiej można poznać jedną z najbardziej fascynujących cywilizacji świata.

Historia Chin z perspektywy zwykłych mieszkańców ulicy Wiecznej Szczęśliwości w centrum Szanghaju. W ostatnich latach Chiny dokonały niesamowitego postępu, ale czy Chińczycy są szczęśliwi? Wielu z nich nie znalazło miejsca w nowej rzeczywistości...

Autor, Rob Schmitz, jest amerykańskim dziennikarzem od wielu lat mieszkającym w Chinach. Jego opowieść o tym państwie oparta...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

kawał dobrej dziennikarskiej roboty

kawał dobrej dziennikarskiej roboty

Pokaż mimo to

Super kawał reportażu o zwykłych ludziach z Szanghaju, tylko w pewnym momencie zaczyna się dłużyć.

Super kawał reportażu o zwykłych ludziach z Szanghaju, tylko w pewnym momencie zaczyna się dłużyć.

Pokaż mimo to

Rob Schmitz na podstawie życiorysów kilku swoich sąsiadów z Ulicy Wiecznej Szesliwosci, rysuje nam obraz współczesnych Chin. Straconego przez komunizm Mao pokolenia, żyjącego z trauma, ale pracowitego i starającego łączyć się koniec z końcem. To tez obraz dzieci tych ludzi, którzy do dzisiaj odczuwają skutki hukou, tradycji i braku wiary w siebie.
Ta książka to dobra dawka wiedzy dla kogoś, kto niewiele wiedział dotychczas o Chinach, ale na jej bazie na pewno nie można wyciągać ogólnych wniosków nt najbardziej licznego państwa świata, bo na pewno jest ono bardziej złożone.

Rob Schmitz na podstawie życiorysów kilku swoich sąsiadów z Ulicy Wiecznej Szesliwosci, rysuje nam obraz współczesnych Chin. Straconego przez komunizm Mao pokolenia, żyjącego z trauma, ale pracowitego i starającego łączyć się koniec z końcem. To tez obraz dzieci tych ludzi, którzy do dzisiaj odczuwają skutki hukou, tradycji i braku wiary w siebie.
Ta książka to dobra dawka...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świetny portret chińskiego społeczeństwa. Autor z dystansem, czasem humorem, ale przede wszystkim szacunkiem opisuje zawiłe losy obywateli tego niezwykle szybko zmieniającego się państwa.

Świetny portret chińskiego społeczeństwa. Autor z dystansem, czasem humorem, ale przede wszystkim szacunkiem opisuje zawiłe losy obywateli tego niezwykle szybko zmieniającego się państwa.

Pokaż mimo to

Ulica Wiecznej Szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj
Street of Eternal Happiness: Big City Dreams Along a Shanghai Road (2016)

„Schmitz przygląda się Chinom przez pryzmat jednej szanghajskiej ulicy i podążając za historiami kilkorga bohaterów, wnikliwie opowiada o problemach całego kraju” (Karolina Bednarz, autorka „Kwiatów w Pudełku”, tył książki).

Jeśli komuś podobały się reportaże Petera Hesslera* (np. „Przez drogi i bezdroża”) czy Liao Yiwu („Prowadząc umarłych”), ta książka także przypadnie mu do gustu**. Poza fatalną manierą do powtórzeń (robionych jak się zdaje rozmyślnie i nie, z braku wiary w pamięć czytelnika oraz z powodu niedopatrzeń w obróbce tekstu), książka napisana jest bardzo przystępnie. Przybliża zachodniemu odbiorcy*** problemy zwykłych mieszkańców rozrastającego się Szanghaju, którzy przybyli tu w różnych okresach swojego życia, pozostawiając rodzinne strony i zaczynając wszystko praktycznie od zera.

Adresy na ulicy Długiego Szczęścia**** które autor odwiedza regularnie to: bar kanapkowy CK, kuchnia wujka Fenga i cioci Fu, kwiaciarnia Zhao oraz leżące po sąsiedzku Maggie Lane, w którym została garstka starych mieszkańców, osiadłych tam jeszcze w czasach gdy karty rozdawali Europejczycy. CK reprezentuje młodą generację, Chińczyków urodzonych w latach 80-tych, dorastających w czasach dobrobytu zapoczątkowanych przez reformy Deng Xiaopinga. Kwiaciarka należy do pokolenia rodziców CK, które doświadczyło gwałtownych zmian gospodarczych na własnej skórze, i miało szansę zarobić pierwsze, duże pieniądze. Feng i Fu to tzw. stracone pokolenie, ludzie których młodość przypadła na czasy formowania się ChRL, kolejne kampanie Mao i kurioza codzienności ówczesnego reżimu – nie mogący samodzielnie planować swojego życia, często pozbawieni wykształcenia i perspektyw. W Maggie Lane, na terenie dawnej koncesji francuskiej, poznamy ludzi których pozbawia się dachu nad głową (kiedy w grę wchodzi użycie koparki można to rozumieć bardzo dosłownie), odcina prąd i gaz, a wszystko po to by nieco zarobić, budować kolejne osiedla, biurowce i centra handlowe – „burmistrz” Chen należy do pierwszych mieszkańców kolonii. Oprócz wymienionych bohaterów, autor przygląda się bliżej losom ich krewnych oraz sąsiadów. Wiele przedstawionych świadectw ukazuje Chiny jako kraj sprzeczności, w którym próżno szukać poszanowania praw jednostki czy elementarnej przyzwoitości. Zważywszy na skalę zjawiska i znaczenie dzisiejszych Chin, jest to bardzo niepokojące.

Często pojawiający się w tekście zwrot mei banfa jest odpowiednikiem japońskiego shikata ga nai, którego najbliższy polski odpowiednik to: nic nie zrobisz. Niekiedy laobaixing (zwykłemu szaremu człowiekowi) nie pozostaje już nić poza taką konstatacją, i zaakceptowaniem swojego położenia lub wyparciem uwłaczających godności faktów.

Scenki z udziałem autora zaczynają się 2010 i trwają w kolejnych latach (przebywa w Szanghaju z żoną i synem, potem pojawia się kolejne dziecko), ale historie które opisuje sięgają czasów Mao Zedonga. Jako reporter zajmujący się sprawami gospodarczymi, ma trzeźwy ogląd na to co działo i dzieje się Państwie Środka, zna mandaryński, rozróżnia i dialekty, dzięki temu może swobodnie zbiera informacje i prowadzi rozmowy, bez krępującego pośrednictwa tłumacza. Dlatego prócz walorów literackich, książka ma też dużą wartość poznawczą, która pomaga przymknąć oko na niedociągnięcia redakcyjne. Mówi o tym co przeciętnego użytkownika chińskiej importowanej elektroniki mało obchodzi, a co jednak ma duży wpływ na jego życie.

Jest sporo analogii między tym co doświadczali mieszkańcy ChRL i PRL-u, bo czerwony zamordyzm wszędzie działa tak samo. Kiedy czytałem starsze wspomnienia, stawały mi przed oczami kadry z filmu „Żyć!” (Huo Zhe, 1994). Są tu też wątki rodem z naszych dzikich lat dziewięćdziesiątych oraz całkiem współczesne bolączki społeczeństw rozdartych między tradycją a nowoczesnością, pogoń za pieniądzem i pozycją. Tematy jakie podejmuje Schmitz mogą być znane z innych reportaży czy filmów dokumentalnych, nie można więc mówić tu o żadnej pionierskości, niemniej autor się przyłożył.

Tłumaczenie Hanny Pustuły-Lewickiej wypada zgrabnie.

Książka ma kiepskie oceny, bo jej nabywcy spodziewali się chyba większej ilości historii dotyczących tylko i wyłącznie współczesnego Szanghaju, jakiegoś ujęcia statystycznego i osobliwości jakie kojarzymy z reportażami poświęconymi np. Tokio czy Seulowi, wejścia do świata konsumentów współczesnej popkultury i odpowiednika tamtejszych salarymanów. A autor oferuje znacznie szersze spojrzenie, dodatkowo (bardzo rozsądnie) skupia się na kilku bohaterach, i pisze nie tylko o tytułowych big city dreams, ale także o koszmarach (nierzadko przeżywanych na jawie), obawach, celach, zobojętnieniu – wygranych i przegranych.



* W podziękowaniach pada nazwisko Petera Hesslera, który podobnie jak autor znalazł się w Chinach jako wolontariusz Korpusu Pokoju, i pomagał przy redakcji tej książki.
** To są pozycje z wydawnictwa Czarne. O zbliżonym profilu.
*** Targetem pierwotnego wydania są rodacy autora. Poza standardowym dla Amerykanów porównywaniem powierzchni innych terytoriów do konkretnych stanów, i kilkoma przykładami jak pewne chińskie problemy rozwiązuje się w USA, nie ma tu nic co po translacji zawężałoby reporterowi grono odbiorców.
**** Przemianowanej przez niego na Wiecznego Szczęścia, a przez naszą tłumaczkę na Wiecznej Szczęśliwości. Polski tytuł (w oryginale: Ulica Wiecznego Szczęścia: marzenia wielkiego miasta [rozsiane] wzdłuż szanghajskiej drogi/ulicy) sugeruje delikatnie odmienną treść. Angielski jest konkretniejszy.



Mniej więcej w połowie książki Schmitz komunikuje nam jak wymawia się chińskie X czy Q, mimo iż wcześniej padają nazwy i imiona zawierające i X (Si) i Q (ćsi), a także ZH (dż) czy W (ł), Y (j/i), Z (dz), C (cs), J (dzi), CH (czh), SH (SZ), R (ż/łer) oraz ONG (ung), IAN (jen), UE (jłe), UAN (jłeen), UN (jłen), ER (ar), UI (uej), UN (uen). Jeśli się na to zdecydował (w głównym tekście), powinien być konsekwentny i robić to od początku – choć o wiele lepszym rozwiązaniem byłby przypisy.

Ostatnio słuchałem audiobooka („Koniec jest moim początkiem” – rozmowy TT z synem) gdzie lektor czyta Xinjiang nie jako Sinkiang/Sinciang (jak to zresztą przyjęło się u nas zapisywać) ale KSINYANG*...

Portowe WENZHOU to oczywiście ŁENCZOU, a kwiaciarka Zhao to DŻAO. Sinolog pewne przedstawiłby to subtelniej, i przedłożył liczne niuanse wymowy, tony i tak dalej, ale to tylko wymowa przybliżona.

Jeśli ktoś zastanawiał się czemu kiedyś w encyklopediach Mao Zedong był Mao Tse-Tsungiem, odpowiedź ma powyżej. (W Polsce mamy sporo Wietnamczyków, wietnamski tak samo jak mandaryński czy kantoński jest językiem tonalnym, konstrukcyjnie i brzmieniowo zbliżonym – więc jeśli komuś osłuchał się podczas wizyt na dawnym Stadionie X-lecia czy licznych w Warszawie knajpach, nie będzie miał problemu ze zrozumieniem wymowy tych wyrazów i tak różnego ich zapisu).

* Być może drugą cześć słowa udało mu się odczytać prawidłowo (tj. -dziang), ale tak to zapamiętałem.


Fragmenty kwalifikujące się do redakcji + uwagi: str. 11 – „na drzewie” – do usunięcia, zakłóca rytm zdania, zbędne; + powtórzenie informacji ze str. 8; str. 12 – pisze o tych platanach tak jakby nie wspominał o nich wcześniej (skleroza?); str. 17 – powtórzenie informacji ze str. 15 (że chłopak jest jedynakiem) + powtórzenie informacji o miejscu pracy babki chłopca; str. 78 – autor ponownie podaje tłumaczenie pozdrowienia (zao), tym razem jako „dzień dobry” (wcześniej jako „dobry” – tj. odpowiednik naszego niechlujnego ...dobry/...bry); str. 80 – porównanie powierzchni Sinkiangu do obszaru jakie zajmuje kilka konkretnych stanów w ojczyźnie autora dobitnie wskazuje dla kogo książka została napisana; str. 95-96 – autor cofa się narracyjnie, znów idą do kościoła, i znów do niego wchodzą; str. 119 – najmłodszego syna, wedle tego co pada w narracji wcześniej jedynego syna (reszta to córki); str. 131 – błąd w składzie tekstu (dialog); str. 147 – autor przypomina informacje nt. rodziny kwiaciarki, które czytelnik dobrze pamięta; str. 157 – kolejne powtórzenie (o dostarczaniu kwiatów w deszczu); str. 168 – Midwest, tj. Middle West – Środkowy Zachód; str. 196 – go wepchnęli (wepchnęli go); str. 211 – powtórzenie informacji o imiennym zawiadomieniu; po str. 213 czytelnik dostaje przypomnienie informacji nt. rodziny osadzonego Wang Minga (uzasadnione); str. 268 – powtórka informacji o WeChatowej znajomości i życiorysie Dużego Suna; str. 299 i 297 – autor pisze dwukrotnie o autostradzie na pylonach; str. 299 – ponownie powtórka info, że to „kraina ryb i ryżu”; str. 323 – powtórne przetłumaczenie terminu jiade; str. 332 – „Prowincja Gansu leżała w północno-zachodniej części kraju, na północnym zachodzie kraju” – tutaj chyba tłumaczka nie dokonała wyboru co brzmi lepiej, i jednocześnie umknęło to redakcji; str. 333 i 334 – mowa jest o nowej ojczyźnie, a przecież ojczyzna to kraj ojca... tłumacząc na polski to co padło tam w oryginale warto brać pod uwagę znaczenie tego słowa (jednoznacznego z angielskim fatherland, którego na pewno tam nie użyto); str. 338 – powtórka z życiorysu CK (+ str. 339 – ale tym razem zasadnie); str. 345 – ponownie zapoznajemy się z życiorysem dużego Suna; str. 346 – repeta informacji nt. Zhao. Do tej listy trzeba jeszcze dodać niekonsekwencje w podawaniu wskazówek do wymowy chińskich nazwisk i imion.

Ulica Wiecznej Szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj
Street of Eternal Happiness: Big City Dreams Along a Shanghai Road (2016)

„Schmitz przygląda się Chinom przez pryzmat jednej szanghajskiej ulicy i podążając za historiami kilkorga bohaterów, wnikliwie opowiada o problemach całego kraju” (Karolina Bednarz, autorka „Kwiatów w Pudełku”, tył książki).

Jeśli komuś podobały...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przeczytałam inne opinie na temat tej książki i o dziwo moje są bardzo podobne. Wydawnictwo Czarne jest dla mnie - ostatnio - jednym z najważniejszych wydawnictw, które ma świetne reportaże. W tym przypadku rozczarowanie. Chciałam przed wyjazdem do tego miasta pozna go oczami autora. Poznałam jedną rodzinę razem z jej losami. Nie piszę, że historia jest zła, czy nie dobra. Po prostu nie tego się spodziewałam.

Przeczytałam inne opinie na temat tej książki i o dziwo moje są bardzo podobne. Wydawnictwo Czarne jest dla mnie - ostatnio - jednym z najważniejszych wydawnictw, które ma świetne reportaże. W tym przypadku rozczarowanie. Chciałam przed wyjazdem do tego miasta pozna go oczami autora. Poznałam jedną rodzinę razem z jej losami. Nie piszę, że historia jest zła, czy nie dobra....

więcej

mniej

Pokaż mimo to