Aleja włókniarek

Lata 80. Wojtyła w Łódzkiej przędzalni przemawia do tłumu spracowanych włókniarek. Robotnic z miasta biednego, zaniedbanego i zdaje się - przede wszystkim zapomnianego przez władze Polski Ludowej. Miasta które od dekad cieszy się wątpliwą sławą jako miejsce z najwyższym odsetkiem aborcji i umieralności niemowląt w całym kraju. W którym braki podstawowych produktów użytku codziennego oraz żywności odczuwa się w całej Polsce najdotkliwiej. Gdzie te kobiety, dźwigające na barkach odpowiedzialność za wyżywienie swoich rodzin w miejscu, gdzie dla mężczyzn pracy właściwie nie ma, z desperacji usuwają kolejne ciąże bądź grzebią dzieci poronione w wyniku przemęczenia i niedożywienia.
O czym Wojtyła mówi do kobiet?
O tym, że przecież nie chcą być grzesznicami. Że przecież nie mogą unikać ciąży, jak by się ta ciąża miała dla nich nie skończyć w tej przeraźliwej nędzy w której one żyją. Mają rodzić, żywe czy martwe, nie usuwać, wychowywać, a przy tym jeszcze pracować tak ciężko jak teraz. Bo to jedyne, czego chce od nich ten bóg do którego się modlą, kiedy przy krosnach mdleją z głodu.
Jest rok 1987 i Karol Wojtyła zamiast słów otuchy oferuje Łódzkim robotnicom festiwal wstydu i upokorzenia.
Jeśli ta historia nie obrazuje skali krzywdy, jakiej doznały Łódzkie pracownice tekstylne to nie wiem, co będzie w stanie. Książka nie jest doskonała, ale jest chyba jedynym z prawdziwego zdarzenia hołdem oddanym tym kobietom, zapomnianym, zepchniętym na margines historii. Madejska może nie jest mistrzynią języka, ale udało jej się genialnie oddać klimat tamtych czasów - czy było to piekło międzywojennego, nieludzkiego kapitalizmu czy PRL z jego masową kampanią wpychania kobiet znów do kuchni, gdy ich praca nie była już potrzebna przy dźwiganiu kraju z ruin. Mnogość cytatów, na które najczęściej uskarżają się czytelnicy wg. mnie jest tu atutem który ten klimat tworzy. Tło historyczne nie jest przepisane z encyklopedii, ale ciekawie nakreślone w sposób spójny z cytowanymi postaciami i ogólną narracją. Ilość informacji bywa przytłaczająca ale nie na tyle, by się pogubić. To nie jest łatwa sztuka, kiedy się tworzy tak kompleksowy reportaż, zahaczający o kilka różnych epok.

Na czwartej stronie książki cytowana jest jedna z włókniarek żartująca, iż gdyby bóg chciał dzisiaj ukarać Ewę, to kazałby jej rodzić dzieci będąc prządką. Smutna konkluzja jest taka, że tu praca w tekstyliach jako taka nie ma już znaczenia - państwo polskie ma długą i bogatą historię eksploatowania swoich kobiet do granic możliwości, przy jednoczesnym wymazywaniu ich z kart historii wespół z przypisywaniem ich zasług mężczyznom (przykład Nowej Huty powinien wystarczyć). Bez względu na dziedzinę i formę pracy. Ta książka jest tego smutnym dokumentem, ale i szalenie potrzebnym antidotum na tę zmowę milczenia otaczającą historię polskich kobiet pracujących.

Lata 80. Wojtyła w Łódzkiej przędzalni przemawia do tłumu spracowanych włókniarek. Robotnic z miasta biednego, zaniedbanego i zdaje się - przede wszystkim zapomnianego przez władze Polski Ludowej. Miasta które od dekad cieszy się wątpliwą sławą jako miejsce z najwyższym odsetkiem aborcji i umieralności niemowląt w całym kraju. W którym braki podstawowych produktów użytku...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka zrodziła się ze sprzeciwu autorki wobec nazwania jednej z głównych ulic w Łodzi Aleją Włókniarzy, chociaż od zawsze większość załogi stanowiły kobiety, co wyróżniało miasto wśród polskich miast pod zaborami. W tym celu przekopała się przez tony archiwów (prasa, dokumenty fabryczne), by opisać warunki pracy robotnic pomijanych w prasie i sztuce na rzecz ,,poważniejszych” i wznioślejszych tematów. Chociaż wydarzenia poukładane są chronologicznie, nie jest to kronika kolejnych strajków, zmian kodeksu pracy czy nowych maszyn fabrycznych. Pisarka autorsko dobrała tematy czy wydarzenia, które jej zdaniem oddają ducha każdej epoki.
Włókniarki łódzkie były awangardą zmian obyczajowych w czasach rewolucji przemysłowej, bo kosztem ciężkiej pracy zyskiwały pensję do ręki i czas wolny, o czym mogła pomarzyć służba domowa. Obrzydliwe są komentarze konserwatywnej prasy, która w samotnej robotnicy widziała potencjalną prostytutkę. Kolejną zaskakującą zmianą było przejęcie domowych ról przez mężczyzn, gdy kobieta w pojedynkę utrzymywała rodzinę. Powtarza się cały czas motyw braku czasu na odpoczynek czy własne pasje z powodu nadmiaru obowiązków, podobne w czasach zaborów, międzywojnia czy PRL. Przez ten cały czas przemysł był niedoinwestowany (nawet w PRL-u pracowały maszyny z czasów zaboru), a płace należały do niższych od średniej. Na mnie osobiście duże wrażenie zrobiły opisy strajków robotniczych, świetnie napisane, obrazujące nastroje oraz determinację załogi. Zrozumiałem, dlaczego socjaliści cieszyli się taką popularnością, a po wojnie zawiedli oczekiwania.
Autorka niestety nie panuje nad materiałem, bo niektóre piosenki, wiersze czy mało ciekawe rodzinne wspomnienia można by usunąć z korzyścią dla całości. Jak już wspomniałem dobór tematów jest autorski np. trochę za dużo czasu poświęcona wizycie JP 2 w jednej z fabryk. Chętnie przeczytałbym za to opis reform lat 90-tych, które przyniosły upadek zakładów, czego skutkiem są rozgoryczone wspomnienia załogi. Ze względu na monotematyczność książka jest trochę męcząca, ale za to pozwala wejść w buty przybyłej ze wsi dziewczyny, której życiorys dużo się nie zmienił przez ponad sto lat.

Książka zrodziła się ze sprzeciwu autorki wobec nazwania jednej z głównych ulic w Łodzi Aleją Włókniarzy, chociaż od zawsze większość załogi stanowiły kobiety, co wyróżniało miasto wśród polskich miast pod zaborami. W tym celu przekopała się przez tony archiwów (prasa, dokumenty fabryczne), by opisać warunki pracy robotnic pomijanych w prasie i sztuce na rzecz...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kompletnie nie interesuje mnie włókniarstwo. Nigdy nie byłam w Łodzi. Nie jestem też purystką jeśli chodzi o formę reportażu. Paradoksalnie, może właśnie dlatego tak bardzo przypadła mi do gustu ta książka - to, co inni wymieniają jako zarzut, dla mnie jest jej zaletą.

Fakt, że autorka oddaje głos ignorowanym i niemym dotąd bohaterkom jest według mnie największym atutem książki. Autorka dotarła do zapomnianych i zakurzonych archiwów, dając nam dużą ilość hojnych cytatów, w których kobiety pracujące ponad siły, gnębione, molestowane, gwałcone, wiecznie głodne i przepracowane - te które w polskiej literaturze tamtej epoki zawsze są tylko tłem, bezimienną masą bez głosu - wreszcie przemówiły. Mogę przeczytać o tym, co myślały, jak widziały siebie i swoje życie... a właściwie swoją pracę, która przecież wypełniała niemal cały ich czas, od świtu do późnej nocy.

Poznajemy więc dziewczyny ze wsi, dla których praca ponad siły w mieście była lepszym wyborem niż głód w przeludnionej rodzinnej chałupie. Upadłe służące, które zbałamucone przez młodego panicza lądowały na bruku z wilczym biletem od jego matki i fabryką jako jedyną opcją zarobku. I wreszcie córki włókniarek, kolejne pokolenie robotnic, które urodzone w biedzie nie miały szans na edukację i jakikolwiek inny zawód.

Były wśród nich takie, które pracowały żeby żyć, utrzymać dzieci, a nierzadko również męża, który jako mężczyzna miałby wyższą pensję za taką samą lub mniejszą pracę, więc częściej był zwalniany z fabryki w czasie kryzysu. Ale były też takie, które ogłupione, porwane propagandą komunizmu i stachanowców dosłownie żyły by pracować, wyrabiając po 300% normy, zawyżając oczekiwania i - świadomie lub nie - utrudniając życie swoim mniej ambitnym koleżankom z pracy.

Autorka przedstawia też historię samego przemysłu włókienniczego, od manufakturowych początków po rewolucję przemysłową, wojenne i powojenne zmiany, poprzez komunistyczny wyzysk aż do czasów współczesnych. I, wbrew pozorom, jest to historia zaskakująco ciekawa nawet dla takiego laika w tym temacie jak ja.

"Włókniarki" to fascynujące, choć niezmiernie zasmucające spojrzenie na nieistniejący już świat ogromnych fabryk i małych, pozornie nic nie znaczących trybików bez których te wielkie molochy przestałyby istnieć: ich pracownic.

Kompletnie nie interesuje mnie włókniarstwo. Nigdy nie byłam w Łodzi. Nie jestem też purystką jeśli chodzi o formę reportażu. Paradoksalnie, może właśnie dlatego tak bardzo przypadła mi do gustu ta książka - to, co inni wymieniają jako zarzut, dla mnie jest jej zaletą.

Fakt, że autorka oddaje głos ignorowanym i niemym dotąd bohaterkom jest według mnie największym atutem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Rozumiem zamysł tej książki - przywrócić głos zapomnianym przez ludzi i historię włókniarkom, napisać historię z perspektywy her - popieram całym sercem i jest dobry czas na rewidowanie historii, lektur, filmów, doświadczeń i pisanie ich z perspektywy ich zapomnianych uczestników. Jednak w mojej ocenie autorka miała problem z selekcją i układem materiału. Czasem wchodziła w historie indywidualne, ale z bardzo trzeciej ręki, czasem są tam jakieś długie passusy historyczne o PRL-u, a to o papieżu, a to o nazwach ulic, a to o tym czy autorka lubi Łódź czy nie lubi. Bardzo fajny, ważny temat, ale trochę zabrakło panowania nad materiałem.

Rozumiem zamysł tej książki - przywrócić głos zapomnianym przez ludzi i historię włókniarkom, napisać historię z perspektywy her - popieram całym sercem i jest dobry czas na rewidowanie historii, lektur, filmów, doświadczeń i pisanie ich z perspektywy ich zapomnianych uczestników. Jednak w mojej ocenie autorka miała problem z selekcją i układem materiału. Czasem wchodziła w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Temat bardzo wdzięczny i ciekawy, a jednocześnie przygnębiający. Książka napisana w dosyć skrótowy sposób, ale czytalo się ją dość dobrze.

Temat bardzo wdzięczny i ciekawy, a jednocześnie przygnębiający. Książka napisana w dosyć skrótowy sposób, ale czytalo się ją dość dobrze.

Pokaż mimo to

Niesamowicie przygnębiający obraz życia włókniarek w Łodzi od końca XIX wieku do schyłku ery włókiennictwa w przededniu XX
Jestem pod wrażeniem śledczej pracy autorki, która skrupulatnie wykopała strzępki informacji o losach, często bezimiennych, kobiet w tym rzemiośle.
Myślę, że lektura obowiązkowa dla każdego mieszkańca Łodzi i dla każdego, kto chciałby lepiej zrozumieć obecny kształt tego specyficznego miasta.

Niesamowicie przygnębiający obraz życia włókniarek w Łodzi od końca XIX wieku do schyłku ery włókiennictwa w przededniu XX
Jestem pod wrażeniem śledczej pracy autorki, która skrupulatnie wykopała strzępki informacji o losach, często bezimiennych, kobiet w tym rzemiośle.
Myślę, że lektura obowiązkowa dla każdego mieszkańca Łodzi i dla każdego, kto chciałby lepiej zrozumieć...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Druga część zdecydowanie lepsza, niż początek - za duży temat mam wrażenie, podejmuje autorka, w bardzo skrótowy sposób - mało tam wprowadzenia czytelnika, jakiś refleksji, dużo, bardzo dużo, oddawania głosu bohaterom. W pewnym momencie to cytat, na cytacie - taka nowa moda w pisaniu reportaży, rozumiem, sama Aleksijejewicz oddaje głos po prostu bohaterom, niemniej, nie jestem przekonana do tej formy. Temat bardzo interesujący, co widać w drugiej części, gdy mowa o roli kobiet w PRL - i nie, nie chodzi o słynne "kobiety na traktory".
Myślę, że mimo wad, książkę warto przeczytać, żeby wreszcie sobie uzmysłowić znaczenie włókniarek w historii polski. W ramach uzupełnienia polecam jeszcze "Anioł w domu, mrówka w fabryce" Alicji Urbanik-Kopeć.

Druga część zdecydowanie lepsza, niż początek - za duży temat mam wrażenie, podejmuje autorka, w bardzo skrótowy sposób - mało tam wprowadzenia czytelnika, jakiś refleksji, dużo, bardzo dużo, oddawania głosu bohaterom. W pewnym momencie to cytat, na cytacie - taka nowa moda w pisaniu reportaży, rozumiem, sama Aleksijejewicz oddaje głos po prostu bohaterom, niemniej, nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pochodzę z Łodzi, więc ta książka ma dla mnie szczególna wartość. Wielu rzeczy o moim mieście nie wiedziałam, ponieważ nigdy nie uczono mnie o tym w szkole. To jest książka wybitna! Praca nad materiałem źródłowym z pewnością była tytanowa. Polecam Łodzianom i nie tylko. Ta książka udziela odpowiedzi na odwieczne pytanie, które mi zadawano po przyjeździe do Warszawy "Czemu Łódź jest taka brzydka?", "Co Wy w tej Łodzi macie oprócz manufaktury?".

Pochodzę z Łodzi, więc ta książka ma dla mnie szczególna wartość. Wielu rzeczy o moim mieście nie wiedziałam, ponieważ nigdy nie uczono mnie o tym w szkole. To jest książka wybitna! Praca nad materiałem źródłowym z pewnością była tytanowa. Polecam Łodzianom i nie tylko. Ta książka udziela odpowiedzi na odwieczne pytanie, które mi zadawano po przyjeździe do Warszawy "Czemu...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Może dlatego, że tak pociąg mnie historia, ta książka tak przypadła mi do gustu. Ciekawie opisane losy kobiet żadnej pracy się nie bojących.

Może dlatego, że tak pociąg mnie historia, ta książka tak przypadła mi do gustu. Ciekawie opisane losy kobiet żadnej pracy się nie bojących.

Pokaż mimo to

"Aleja włókniarek" to książka ważna. O kobietach niewidzialnych, tutaj akurat z łódzkich fabryk.
Dlaczego niewidzialnych? Bo często kobiety te nawet w obecnych czasach pracują ponad miarę, za najniższą krajową, przy taśmach w fabrykach, które produkują dobra konsumpcyjne dla nas wszystkich.
Pracują,żeby utrzymać rodzinę, pracują tam,bo często nie mają innego wyjścia, bo po parunastu latach boją się odejść...
W czasach, gdy łódzki przemysł włókienniczy hulał w najlepsze było jeszcze gorzej.
Często przyjeżdżała młoda dziewczyna z prowincji po lepsze życie,a co otrzymywała?
Smutną szarą rzeczywistość.
W fabrykach często pracowali nieletni, kobiety były czasem gwałcone,a innym razem nawet i rodziły w fabryce.
Po prywatyzacji zakładów było jeszcze gorzej. Nastąpiła feminizacja biedy, ponieważ kobiety,które pracowały tam kupę lat, często nie miały już perspektyw zatrudnienia gdziekolwiek.
Książka wstrząsajaca i być może trochę przygnębiająca,ale naprawdę warta poznania i przeczytania.

"Aleja włókniarek" to książka ważna. O kobietach niewidzialnych, tutaj akurat z łódzkich fabryk.
Dlaczego niewidzialnych? Bo często kobiety te nawet w obecnych czasach pracują ponad miarę, za najniższą krajową, przy taśmach w fabrykach, które produkują dobra konsumpcyjne dla nas wszystkich.
Pracują,żeby utrzymać rodzinę, pracują tam,bo często nie mają innego wyjścia, bo po...

więcej

mniej

Pokaż mimo to