Afrodyta Urania. Fizyczne, mistyczne i teurgiczne teofanie niebiańskiej bogini w czasach późnego antyku (relacje i asocjacje)

P. Janiszewski lubi sięgać po tematy niszowe, które rzadko są przez badaczy starożytności brane na warsztat. W tym studium podejmuje temat późnoantycznych teofanii Afrodyty Niebiańskiej przyglądając się im na trzech przykładach: tajemniczego kultu w fenickiej miejscowości Afaka, morskiej przygody historyka i poety Olympiodorosa z Teb, teurgicznych prób wywołania lśnienia szafirowej gwiazdy będącej symbolem bogini. Autor stawia tezę, że wszystkie te elementy są ze sobą powiązana i przeprowadza bardzo inspirującą analizę źródeł. Jest to o tyle utrudnione, że duża część tekstów zachowała się tylko we fragmentach lub w wypowiedziach autorów wrogich religii pogańskiej. Książka bardzo ciekawie pokazuje przenikanie się różnych aspektów późnoantycznej myśli filozoficznej, religijnej i magicznej. Janiszewski każdy z trzech elementów ujmuje w dwóch płaszczyznach: najpierw przedstawia teksty bezpośrednio mówiące o analizowanych fenomenach, a potem przechodzi do asocjacji, a więc miejscami dość luźnych skojarzeń wynikających z lektury tekstów lub analizy zabytków archeologicznych. Materia pracy jest niewątpliwie trudna, ale osoby zainteresowane synkretyczną kulturą późnego antyku powinny po tę książkę sięgnąć.

Tomasz Babnis

P.S.
Nie mogę nie wspomnieć, że jednym z najciekawszych rysów Olympiodorosa z Teb było podróżowanie po imperium rzymskim w towarzystwie mówiącej papugi!

P. Janiszewski lubi sięgać po tematy niszowe, które rzadko są przez badaczy starożytności brane na warsztat. W tym studium podejmuje temat późnoantycznych teofanii Afrodyty Niebiańskiej przyglądając się im na trzech przykładach: tajemniczego kultu w fenickiej miejscowości Afaka, morskiej przygody historyka i poety Olympiodorosa z Teb, teurgicznych prób wywołania lśnienia...

Paweł Janiszewski podjął się opisania i zanalizowania jednego z ciekawszych w świecie starożytnym fenomenów religijnych. W miejscowości Afaka w Libanie, w pobliżu jaskini znajdował się staw oraz świątynia Afrodyty. Wypływająca stamtąd rzeka co jakiś czas przybierała czerwony kolor, mający brać się z krwi zamordowanego ukochanego Afrodyty, Adonisa, zaś sama bogini pojawiać się miała w pobliżu jako gwiazda bądź kula ognia.
Autor przytacza relacje autorów starożytnych i średniowiecznych, pogańskich i chrześcijańskich nt. tego fenomenu oraz różne analizy tegoż poczynione przez naukowców. I trzeba przyznać że książka Janiszewskiego jest olbrzymią skarbnicą wiedzy w tym temacie, pewnie pierwszym tego typu opracowaniem w Polsce (wyrażam podziw za olbrzymią, ciekawą bibliografię w tak przecież niszowym temacie). Doczepić się mogę tylko tego że mnóstwo cytatów, tak angielskich (tutaj jeszcze jest to do "przełknięcia") jak i greckich i łacińskich nie jest tłumaczona na język polski i trzeba się ich domyślić z dalszego tekstu. Jednak ogólnie książkę polecam. Oczywiście, nie każdemu, bo jeśli ktoś nie interesuje się antykiem czy religioznawstwem (zwłaszcza religią helleńską) to uśnie, jednak zainteresowani tymi dziedzinami powinni po książkę sięgnąć.

Adam Wojciechowski

Paweł Janiszewski podjął się opisania i zanalizowania jednego z ciekawszych w świecie starożytnym fenomenów religijnych. W miejscowości Afaka w Libanie, w pobliżu jaskini znajdował się staw oraz świątynia Afrodyty. Wypływająca stamtąd rzeka co jakiś czas przybierała czerwony kolor, mający brać się z krwi zamordowanego ukochanego Afrodyty, Adonisa, zaś sama bogini pojawiać...