Dziennik 1943-1948

Wojna widziana z perspektywy Węgra - eleganckiego literata, popadającego w melancholię (fakt, że życie go nie oszczędzało).
Zdecydowanie warto przeczytać wszystkie części.

Wojna widziana z perspektywy Węgra - eleganckiego literata, popadającego w melancholię (fakt, że życie go nie oszczędzało).
Zdecydowanie warto przeczytać wszystkie części.

Pokaż mimo to

Dzienniki są niebezpieczne, bo pokazują autora gorszym niż mu się wydaje, że jest. Jaki jest Marai? Po pierwsze ma depresję. Jest to depresja do zniesienia, czasami twórcza ale czuć że zatruwa połowę jego dni. Jest outsiderem z wyboru. Buntuje się przeciw rzeczywistości, która w tych latach była rzeczywiście ciężka. Moc Maraiego tkwi jednak w jego połączeniu wrażliwości z absolutnym brakiem ckliwości. Jeśli decyduje się wyjechać z Węgier, nie wpada w nastrój gorszy niż przedtem ani w nużące zamyślenia, już zdecydował. Trapi go oczywiście pewien smutek, że w ogóle taką decyzję musiał podjąć, ale wie że świat to decyzje i straty. Ponad 400 stron na których faluje nastrój, ale zawsze jest to migocące światełko nadziei, że co prawda nie będzie już szczęśliwie, ale będzie znośnie. Wrażliwy realista. Zaznaczonych momentów, cytatów, myśli - blisko 30. Było bardzo dobrze, ale przewiduję, że następne tomy mogą być jeszcze lepsze.

Dzienniki są niebezpieczne, bo pokazują autora gorszym niż mu się wydaje, że jest. Jaki jest Marai? Po pierwsze ma depresję. Jest to depresja do zniesienia, czasami twórcza ale czuć że zatruwa połowę jego dni. Jest outsiderem z wyboru. Buntuje się przeciw rzeczywistości, która w tych latach była rzeczywiście ciężka. Moc Maraiego tkwi jednak w jego połączeniu wrażliwości z...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Czego nie ma w tej bogatej książce? Jest historia, jest faszyzm, okupacja sowietów, formowanie się węgierskiego stalinizmu, jest emigracja. Wszystko to obserwuje pisarz i człowiek, więc mamy spostrzeżenia z perspektywy autora i z perspektywy męża i ojczyma. Jest literatura i jest radość z życia, z ładnej pogody, z narodzin wiosny, z butelki wina, z przedpołudnia spędzonego na pływalni i jest groza, kiedy Márai ogląda ruiny zbombardowanego Budapesztu i kiedy nowa komunistyczna władza uniemożliwia mu utrzymywanie się z pisania, ponieważ Márai staje się twórcą niemiłym moskiewskim sługusom. Książka jest pełna trafnych spostrzeżeń, obserwacji, przemyśleń; Márai posiada niezwykły talent zwięzłego, aforystycznego wręcz ujmowania swoich myśli, trafnego doboru słów, ten walor czyni z "Dziennika" fascynującą lekturę. Książka ta to także zapis zmagań i skłębionych dylematów humanisty, który tkwi w okach kilku cyklonów: węgierskiego faszyzmu, hitlerowskiego po inwazji Niemiec na Węgry, sowieckiego "wyzwolenia"i w końcu stalinizmu. Ten ostatni cyklon pozbawił Máraia wszelkich nadziei na egzystencję w ojczyźnie i zmusił go do wyjazdu na stałe za granicę. Do Węgier Márai nigdy więcej już nie powrócił. Dziennik jest świadectwem tego ostatniego okresu pobytu pisarza w swoim kraju. Dla mnie ze względu na walory literackie i celność obserwacji ta książka jest po prostu piękna.

Czego nie ma w tej bogatej książce? Jest historia, jest faszyzm, okupacja sowietów, formowanie się węgierskiego stalinizmu, jest emigracja. Wszystko to obserwuje pisarz i człowiek, więc mamy spostrzeżenia z perspektywy autora i z perspektywy męża i ojczyma. Jest literatura i jest radość z życia, z ładnej pogody, z narodzin wiosny, z butelki wina, z przedpołudnia spędzonego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Dużo ciekawych spostrzeżeń. Trochę jednak zbyt pobożny jak na mój gust.

Dużo ciekawych spostrzeżeń. Trochę jednak zbyt pobożny jak na mój gust.

Pokaż mimo to

Wspaniała lektura, poruszające przemyślenia wybitnego pisarza, który traci wszystko, nie tylko dobra materialne, ale również wiarę w kulturę, w ludzkość, w Europę. Wzruszające zapiski zmian, których dokonuje czas w życiu czterdziestoparolatka. Ten dziennik to nie tylko świadectwo intelektualisty, który jest świadkiem końca kultury i który traci ojczyznę. Moim zdaniem to, przede wszystkim, zapis mijającego życia - takiego, jakim jest. Jest brzydkie, rozczarowujące i przygnębiające. Ludzie kierują się niskimi pobudkami, a wśród nich i my zmagamy się ze swoim człowieczeństwem - z wielkością, z małością i z niedostatkami ciała.
Ale są też piękne wiosenne poranki, są zapachy mglistej jesieni i optymistyczne, choć podszyte smutkiem, śródziemnomorskie krajobrazy.
Wspaniała książka, pozwalająca nie tylko być świadkiem czasów wojny i nienormalności, ale też oferująca nazwy codziennym naszym zmaganiom i uczuciom.
Marai to moje największe odkrycie literackie ostatnich lat. Wciąż nie mogę uwierzyć, że tak długo nic o nim nie wiedziałam...

Wspaniała lektura, poruszające przemyślenia wybitnego pisarza, który traci wszystko, nie tylko dobra materialne, ale również wiarę w kulturę, w ludzkość, w Europę. Wzruszające zapiski zmian, których dokonuje czas w życiu czterdziestoparolatka. Ten dziennik to nie tylko świadectwo intelektualisty, który jest świadkiem końca kultury i który traci ojczyznę. Moim zdaniem to,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wybitny pisarz i intelektualista i po prostu porządny człowiek w obliczu wojny i powojennego komunizmu na Węgrzech. Opis codziennych zmagań, lektur, przemyśleń. Obsesja śmierci, apologia literatury. Czekam na kolejne części dziennika.

Wybitny pisarz i intelektualista i po prostu porządny człowiek w obliczu wojny i powojennego komunizmu na Węgrzech. Opis codziennych zmagań, lektur, przemyśleń. Obsesja śmierci, apologia literatury. Czekam na kolejne części dziennika.

Pokaż mimo to

Wspaniałe, poruszające świadectwo czasów pogardy; Maraiowi, przedwojennemu intelektualiście i Europejczykowi świat wali się w gruzy. Najpierw reżim faszystowski i mordowanie Żydów potem ciężkie walki o Budapeszt, wreszcie rządy komunistów. Rejestruje Marai morze podłości i nikczemności ludzkiej w tych czasach, sam usiłując żyć godnie, wreszcie emigruje. Przejmująca proza najwyższych lotów.

Pierwszy tom obszernego wyboru dzienników wybitnego węgierskiego pisarza dokonany przez tłumaczkę Teresę Worowską opowiada historię Europejczyka, intelektualisty, człowieka wysokiej kultury, którego świat w ciągu kilku lat wali się w gruzy. Nie oszczędzono mu niczego, najpierw był świadkiem polowania na Żydów przez samych Węgrów, ich mordowania i masowej wywózki do Auschwitz w 1944-5r. Potem przeżył ciężkie walki o Budapesztu, kiedy to stracił prawie wszystko: „Nie wydaje się prawdopodobne, bym jeszcze kiedykolwiek ujrzał znów choćby jedną rzecz, która kiedyś do mnie należała – a to było wszystko, co w ogóle posiadałem. Takie pożegnanie nie jest łatwe.” (1945). A potem jest świadkiem rządów komunistów, z którymi nie ma zamiaru wchodzić w jakiekolwiek alianse, nie widząc dla siebie perspektyw w nowej rzeczywistości emigruje na Zachód. I tyle.

To przejmujące świadectwo czasów pogardy, w których wychodzą z ludzi podłość i łajdactwo, pisze Marai: „Co było moim największym rozczarowaniem w minionych czterdziestu pięciu latach? Niemoralność węgierskiego społeczeństwa, węgierskiego narodu.” Sam usiłuje żyć godnie w tych strasznych czasach: „nie można robić nic innego, tylko pracować. I żyć, ale życiem istotnym: oprócz pracy robić możliwie tylko to, na co naprawdę mamy ochotę, nie tylko to, co ewentualnie jest jeszcze możliwe. I starać się stykać tylko z ludźmi, których lubimy, żałujemy lub szanujemy. Zachować cierpliwość, wiedzieć, że śmierć nie jest najgorszą z rzeczy, które mogą nas spotkać.” I właśnie tak żyje, to godne podziwu.

Pomagają mu lektury, pisze w 1944r.: „Marku Aureliuszu, wielki, szlachetny i wierny przyjacielu! „Ludzki cesarzu”, jak cię nazywał Herder: w tych strasznych czasach jesteś mi największą pociechą!” W ogóle nie można bez wzruszenia czytać o jego miłości do książek. Pisze w 1945r.: „Odzyskałem kilka książek, Szekspira, Goethego, Montaigne’a, La Rochefoucauld, Marka Aureliusza, Rilkego. Od dwóch dni znów czuję się bogaczem. (…).Dotykać tych książek jest radością nie tylko duchową, ale również fizyczną. Nie spocznę i póty będę chodził z plecakiem do ruin mieszkania, póki nie uda mi się uratować Prousta, Greena, Jánosa Aranya.”

A sam jest człowiekiem osobnym, każdy reżim uważa go za wroga: „Dla Węgier prawicowych, faszystowskich byłem lewicowym elementem destrukcyjnym, sługusem Żydów, ukrytym bolszewikiem i tak dalej. Dla nadających obecnie ton lewicowych kół demokratycznych jestem reakcyjnym prawicowcem, kryptofaszystą i tak dalej.”.(1945)

Nie ma najmniejszych złudzeń co do komunizmu: „To pewne, że faszyści w niczym nie mieli racji, ich koncepcja była nieludzka, okrutna, głupia i bezcelowa. Ale z tego, że faszyści nie mieli racji, bynajmniej nie wynika, że marksiści ją mają. Diabła nie można wypędzać Belzebubem.” Dlatego, nie chcąc kolaborować z komunistami i nie mając z czego żyć zmuszony jest do emigracji. Ostatnie zapiski z tego tomu czyni w Neapolu.

To głęboki, przejmujący tekst, jego dodatkowym walorem są znakomite aforyzmy, które już wyłapali moi poprzednicy. Przytoczę jeden: „Jeśli mężczyzna żyje dość długo i uważnie, w pewnych sprawach – ciało, miłość, gotówka, rodzina – powoli staje się tak mądry, jak kobieta.”

Wspaniałe, poruszające świadectwo czasów pogardy; Maraiowi, przedwojennemu intelektualiście i Europejczykowi świat wali się w gruzy. Najpierw reżim faszystowski i mordowanie Żydów potem ciężkie walki o Budapeszt, wreszcie rządy komunistów. Rejestruje Marai morze podłości i nikczemności ludzkiej w tych czasach, sam usiłując żyć godnie, wreszcie emigruje. Przejmująca proza...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Straszna zrzęda z tego Marai. Męcząco się to czyta, niektóre fragmenty były ok, zdarzały się też perełki, niestety całość pozostawiła raczej niesmak. Nie wiem czy sięgnę po drugą część.

Straszna zrzęda z tego Marai. Męcząco się to czyta, niektóre fragmenty były ok, zdarzały się też perełki, niestety całość pozostawiła raczej niesmak. Nie wiem czy sięgnę po drugą część.

Pokaż mimo to

Znakomita literatura. Znakomita!

Znakomita literatura. Znakomita!

Pokaż mimo to

Nie lubię czytać dzienników, ale to wyjątkowe dzieło. Jest tu wszystko - piękny i błyskotliwy umysł, uroda słowa, mądrość.
Mój egzemplarz jest najeżony różowymi stick'n, wlokę go wszędzie ze sobą jak głupia, bo... bo lubię mieć tę książkę przy sobie, bo wracanie do niektórych fragmentów daje otuchę, kiedy nie do końca wiem, w którym kierunku i po co zmierza życie. Cokolwiek więcej napiszę będzie już zbyt osobiste i nie na miejscu.
Bardzo polecam, wierzę, że każdy odkryje coś ważnego dla siebie.

Nie lubię czytać dzienników, ale to wyjątkowe dzieło. Jest tu wszystko - piękny i błyskotliwy umysł, uroda słowa, mądrość.
Mój egzemplarz jest najeżony różowymi stick'n, wlokę go wszędzie ze sobą jak głupia, bo... bo lubię mieć tę książkę przy sobie, bo wracanie do niektórych fragmentów daje otuchę, kiedy nie do końca wiem, w którym kierunku i po co zmierza życie....

więcej

mniej

Pokaż mimo to