Początek mojej przygody z Cioranem. Wolumin zakupiony nieco losowo, głównie z powodu ceny. Cioran pojawił się w dość trudnym momencie w moim życiu, co też jest bardzo znamienne w osobistym odbiorze tego autora — dzięki niemu jestem tam, gdzie jestem. Sama Francja jest pretekstem do wejścia w świat wielkiego Rumuna.

Początek mojej przygody z Cioranem. Wolumin zakupiony nieco losowo, głównie z powodu ceny. Cioran pojawił się w dość trudnym momencie w moim życiu, co też jest bardzo znamienne w osobistym odbiorze tego autora — dzięki niemu jestem tam, gdzie jestem. Sama Francja jest pretekstem do wejścia w świat wielkiego Rumuna.

"Nicość w salonie - cóż za definicja prestiżu!" (17).

"Bóstwo Francji: smak. Dobry smak!" (19).

"Upadek to tylko wyłączny kult życia" (47).

"Życie jest pełne wyłącznie w nieświadomości" (64).

"Na świecie wszystko więdnie: pragnienia, myśli, nieba i cywilizacje; tylko jedno nadal kwitnie: absurd, ponadczasowy absurd (81).

"Bywają chwile, gdy nadzieja równoznaczna jest z brakiem godności, a pogoń za szczęściem - z nieprzyzwoitością" (83).

"Nicość w salonie - cóż za definicja prestiżu!" (17).

"Bóstwo Francji: smak. Dobry smak!" (19).

"Upadek to tylko wyłączny kult życia" (47).

"Życie jest pełne wyłącznie w nieświadomości" (64).

"Na świecie wszystko więdnie: pragnienia, myśli, nieba i cywilizacje; tylko jedno nadal kwitnie: absurd, ponadczasowy absurd (81).

"Bywają chwile, gdy nadzieja równoznaczna jest z...

Lekturę dzieł Ciorana zaczynam od jednej z jego wcześniejszych książek, napisanej kiedy ten pesymistyczny rumuński myśliciel jeszcze tworzył w języku ojczystym ale ciałem i duszą już był nad Sekwaną. Zaledwie kilka kroków w czasie dzieli go od stania się całkowicie i do końca pisarzem francuskojęzycznym. Za jego oddanie nowej ojczyźnie, odpłaci mu ona po latach zaliczeniem go do klasyków swego języka.

Czytając początkowe strony „O Francji” można odnieść wrażenie, że Cioran darzy tytułowy kraj bałwochwalczym wręcz uwielbieniem. Francja jawi się tu jako jedna z dwóch najważniejszych kolebek cywilizacji europejskiej. Od trzymającej się natury, mocno metafizycznej Grecji odróżnia ją poruszanie się po torze do natury równoległym, skupionym mocno na sensie. Tajemnica, emocje, dusza to zdewaluowane wartości spowalniające postęp rozumu – elementu, któremu Francja oddała się na całą epokę i uczyniła zeń nowego boga, dawnego spychając wraz z całą sferą religii i wszelakiej duchowości na margines, który dodatkowo zostaje odcięty i pozostawiony daleko w tyle, czyli tam, gdzie zatrzymały się pozostałe ludy europejskie.

Rozum, który osiąga doskonałość zaczyna się stawać czystą formą. Jego wyrafinowanie rodzi się z nudy ale nawet nuda przyjmuje finezyjną postać „ennui”. Najwyższą sztuką staje się konwersacja, mowa pełna jest subtelnych ornamentów a jeżeli ozdobniki te nabierają jednak form mniej ulotnych, dających się utrwalić w postaci postrzegalnej dla zmysłów, to najbardziej powinowate im są menuety, gobeliny, koronki, wytworne meble czy rezydencje.

Francuskość staje się synonimem kompletności, wszystko co najbardziej istotne w kulturze sztuce czy historii nie ominęło Francji. Ta obfitość wszystkiego, nieustanna sytość, niepohamowane spełnienie i poczucie supremacji zaowocowały niechęcią do ekspansji, Francuzi zaczęli stawać się coraz bardziej osiadli i… coraz bardziej przeciętni. Nie było tu miejsca na chamstwo i prostactwo ale skoro finezja była normą, to stała się w końcu pospolitością, geniusze przestali być potrzebni w tak genialnym narodzie.

Mówi się, że jeżeli osiągnęło się dno, to wszystko, co następuje potem może być wyłącznie lepsze. A co stanie się, jeśli osiągnęło się szczyt? Odpowiedź jest oczywista i niepozostawiająca nawet cienia złudzeń – degeneracja, rozkład i upadek. Francja jednakże, jakżeby inaczej, nawet to wymyśliła i wcieliła w życie po swojemu, rodząc dekadentyzm i rewolucję. Jak przystało na naczelnego pesymistę XX wieku, Cioran metodycznie, krok po kroku dekonstruuje obraz kraju doskonałego, czyniąc to tak brawurowo, że lektura „O Francji” staje się prawdziwą ucztą intelektualną.

Lekturę dzieł Ciorana zaczynam od jednej z jego wcześniejszych książek, napisanej kiedy ten pesymistyczny rumuński myśliciel jeszcze tworzył w języku ojczystym ale ciałem i duszą już był nad Sekwaną. Zaledwie kilka kroków w czasie dzieli go od stania się całkowicie i do końca pisarzem francuskojęzycznym. Za jego oddanie nowej ojczyźnie, odpłaci mu ona po latach zaliczeniem...

Pisać tak pięknie o nieokreślonym potrafi tylko Cioran. Styl niepowtarzalny, treść nieuchwytna - oto magia Mistrza. A jednak - dla ducha tych, którzy są poza Francją niemożliwa do wchłonięcia.

Pisać tak pięknie o nieokreślonym potrafi tylko Cioran. Styl niepowtarzalny, treść nieuchwytna - oto magia Mistrza. A jednak - dla ducha tych, którzy są poza Francją niemożliwa do wchłonięcia.

Z przedmowy wiemy, że Cioran pod koniec życia uznał tę książeczkę za nieudaną, przesadną, nieprzemyślaną. Pisał ją jako 30-latek, czyli w wieku w którym wyrażać łatwo jedynie słuszne, błyskotliwe i niezniuansowane twierdzenia. Tym niemniej jak sądzę warto przeczytać ten ciąg aforystyczynych i cyzelowanych na błyskotki ocen i krytyk kondycji Francji w połowie XXw. (Francja i Francuzi umierają! Koniec tej wielkiej kultury. Nie, nie bijemy na alarm. Nic się już przecież nie da zrobić. Taka jest logika historii...Wróćmy do swoich eleganckich dyskusji.) Dlaczego sądzę, że warto zderzyć się z tą, na mój gust trochę pozowaną krytyką? Autor piszę ją z pozycji miłości do przedmiotu krytyki. Jest to miłość, bez misji zbawicielskich i mesjanistycznych, uczucie wiernego towarzysza w agonii. Co więcej, tłumacz i autor przedmowy sugeruje, że ten prawie trup, nieżywotna i dogorywająca kultura francuska, a w szczególności jej język, zbawił i uratował tego błyskotliwego Rumuna do kolejnych 54 lat życia w tym pięknym ciągle jednak kraju...

Z przedmowy wiemy, że Cioran pod koniec życia uznał tę książeczkę za nieudaną, przesadną, nieprzemyślaną. Pisał ją jako 30-latek, czyli w wieku w którym wyrażać łatwo jedynie słuszne, błyskotliwe i niezniuansowane twierdzenia. Tym niemniej jak sądzę warto przeczytać ten ciąg aforystyczynych i cyzelowanych na błyskotki ocen i krytyk kondycji Francji w połowie XXw. (Francja i...